دورزدن تحريم با سوآپ ارزي

اهداف تحریم پتروشیمی ایران؛ همکاری تهران-مسکو برای دور زدن تحریم

در حالی که مذاکرات توافق هسته ای به پایان بازی نزدیک می شود، آمریکا همچنان به تحریم شرکت های پتروشیمی ایران ادامه می دهد.

بازار؛ گروه بین الملل: پس از حملات ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱، تحریم های اقتصادی و مالی به ابزاری برای مقابله با طیف وسیعی از تهدیدات علیه امنیت ملی، سیاست خارجی و اقتصاد ایالات متحده آمریکا تبدیل شد.

این ابزار بر قدرت سیستم مالی و ارز ایالات متحده آمریکا استوار است. در بطن خود، تحریم‌ها به سیاست‌گذاران ایالات متحده آمریکا فرصت می‌دهد هزینه‌های مادی را بر دشمنان تحمیل کنند و از این طریق رفتاری که امنیت ملی ایالات متحده آمریکا را تضعیف می‌کند و نشان‌دهنده یک موضع سیاسی روشن است؛ بازدارنده یا مختل کننده.

در این گزارش به تحریم‌های اخیراً گسترش‌یافته علیه ایران نگاه می‌کنیم، درست زمانی که مذاکرات بر سر بازگشت احتمالی آمریکا به توافق هسته‌ای ایران به پایان خود می‌رسد. ایالات متحده آمریکا، تحریم‌های اقتصادی، تجاری و مالی را با ممنوعیت همه‌جانبه تجارت از سال ۱۹۹۵ و اقدامات قابل‌توجهی به‌منظور انزوای ایران در نظام تجاری و مالی بین‌المللی، از طریق اعمال تحریم‌های ثانویه بر نهادها و موسسات مالی غیرآمریکایی اعمال کرده است. با این حال، از اواسط دهه ۲۰۰۰، مجموعه‌ای از دستورهای اجرایی و قوانین خاص، چارچوب گسترده و پیچیده‌ای از ممنوعیت‌ها و موانع را ایجاد کردند که پس از سال ۲۰۱۰ تشدید و به بخش انرژی و سایر بخش‌های کلیدی اقتصادی تسری یافت.

اکنون ایالات متحده آمریکا و ایران در حال مذاکره بر سر توافقی هستند که واشنگتن قرار است تحریم‌های شدید علیه تهران را در ازای عقب‌نشینی از پیشرفت‌های هسته‌ای اخیر این کشور لغو می‌کند. چند هفته آینده بحرانی خواهد بود. نماینده «جو بایدن»، رئیس جمهور آمریکا در امور ایران، در روزهای آینده در مورد پیشرفت مذاکرات به کنگره گزارش خواهد داد. باید گفت ایران خواسته هایی را مطرح کرده است که آمریکا آنها را رد نموده و به هیچ وجه قطعی نیست که قبل از انتخابات میان دوره ای آمریکا توافقی حاصل شود. در حالی که دورزدن تحريم با سوآپ ارزي فعالیت های هسته ای ایران کلیدی است، عامل مهم دیگر برای رسیدن به توافق، تمایل غرب برای تامین منابع جدید انرژی است زیرا روسیه و عربستان سعودی برای کاهش تولید نفت توافق کرده اند.

مخالفان این توافق مدعی هستند که در صورت لغو تحریم‌ها، تهران منابع درآمد بیشتری برای خرج کردن در گروه‌های نیابتی در خاورمیانه خواهد داشت و محدودیت‌های موجود در ذخایر اورانیوم غنی‌شده ایران در سال ۲۰۳۱ به پایان می‌رسد. نگرانی دیگر این است که ایران پس از آزاد شدن از تحریم‌های انرژی، می‌تواند قراردادهای سوآپ نفت با روسیه منعقد کند و به مسکو اجازه دهد تحریم‌های انرژی را دور بزند.

به‌ویژه روسیه می‌تواند با عرضه نفت خام به شمال ایران از طریق دریای خزر، یک مسیر خوب برای فروش نفت خود پیدا کند، در حالی که ایران مقادیری معادل نفت خام را از طرف روسیه با نفت‌کش‌های ایرانی می‌فروشد. این امر با اجازه دادن به مسکو برای سود بردن از درآمدهای نفتی از طریق ایران، تحریم های انرژی غرب علیه روسیه را تضعیف می کند. اما باید گفت جدای از مشکلات فنی، ایران با فروش هیدروکربن‌های خود بیشتر درآمد خواهد داشت تا اینکه به عنوان یک گذرگاه برای روسیه عمل کند. حامیان توافق همواره استدلال کرده اند که توافق بهترین و تنها راه برای مهار برنامه تسلیحات هسته ای ایران است که به سرعت در حال پیشرفت است.

لازم به ذکر است تا زمانی که هیچ توافقی حاصل نشود، ایالات متحده آمریکا به تحریم شرکت‌های پتروشیمی ایرانی و اشخاصی که با آن‌ها معامله می‌کنند ادامه خواهد داد. اخیراً، وزارت خزانه‌داری آمریکا شرکت‌هایی را که توسط صنعت پتروشیمی خلیج فارس ایران برای تسهیل فروش نفت ایران در شرق آسیا مورد استفاده قرار می‌گیرند، تعیین کرد.

خزانه داری همچنین شرکت های بین المللی و شرکت های کشتیرانی را که معاملات نفتی را برای شرکت های ایرانی تسهیل می کنند، تحریم کرده است. ایالات متحده پس از خروج از برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) در مارس ۲۰۱۸، تحریم‌های گسترده‌ای را علیه ایران اعمال کرد. ایالات متحده اغلب شرکت‌های جدیدی را بر اساس اطلاعات جدید تعیین می‌کند و مقامات آمریکایی احتمالاً در صورت توافق، فشار را افزایش خواهند داد.

تحریم ها قطعا به بخش های مهمی از اقتصاد ایران آسیب زده است. در اویل دهه ۲۰۱۰ میلادی، شاهد تحولات مثبتی در روند اقتصاد ایران بودیم. از سال ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۲، میانگین درآمد ملی ایران هر سال رو به به افزایش بود. با این حال، همه چیز در سال ۲۰۱۲ تغییر کرد و در سال ۲۰۲۰، میانگین درآمد ملی ایران به کمتر از نصفِ میزان آن در سال ۲۰۱۲ رسید.

در حال حاضر ناوگان هوایی و باربری ایران که به شدت تحریم شده اند. بیش از ۱۷۰ هواپیما زمین گیر هستند در حالی که بیش از ۵۰ درصد هواپیماهای مسافربری به دلیل کمبود موتور و قطعات یدکی نمی توانند پرواز کنند. شرکت ملی نفتکش ایران که صاحب بزرگترین ناوگان سوپرتانکرهای جهان است نیز به دلیل تحریم ها قادر به نوسازی شناورهای خود نیست. توافق هسته ای ۲۰۱۵ امکان انجام برخی به روز رسانی ها و تعمیرات را فراهم کرد، اما در سال ۲۰۱۸ این روند متوقف شد.

زمینه های سوآپ و ترانزیت با روسیه باید ایجاد شود

تفاهم ایران و گاز پروم به عنوان محوری‌ترین اخبار چند وقت اخیر کشور بود از این رو خبرگزاری برنا سعی دارد گفتگوهایی را با کارشناسان و مسئولین این حوزه صورت دهد و نظرات مختلف را گرد آورد. از این به سراغ غلامحسین حسن‌تاش کارشناس ارشد انرژی رفته و سوالات خود را با وی مطرح کرده است.

برنا :شرکت گاز پروم چه جایگاهی در اقتصاد انرژی جهان دارد؟

حسن تاش: مراجع مختلفی وجود دارند که شرکت های نفتی و گازی را رده بندی می کنند در سال های 2020 و 2021 شرکت گازپروم که شرکت دولتی نفت و گاز روسیه است، طبق بررسی بعضی از مراجع از نظر ارزش دارائی در بین شرکت های نفتی و گازی جهان در رده 9 تا 11 و از نظر درآمد در رده 7و 8 بوده است . اما باید توجه داشت که این به یمن در اختیار داشتن بیشترین ذخائر عظیم روسیه و قرار داد فروش گاز به اروپا است و مثلا شرکت آرامکو عربستان سعودی نیز از نظر دارائی در ردیف اول و از نظر درآمد در ردیف پنجم دنیا بوده است که آن هم به یمن ذخائر عظیم نفتی در اختیار این شرکت و صادرات عظیم نفت است، در حالی که شما می بیندید که بعضی از شرکت هائی مثل CNPC یا پترو چاینای چین یا بعضی از شرکت های اروپائی و امریکائی که ذخائر بسیار کمتری را در اختیار دارند از نظر درآمد از آرامکو و گازپروم و یا از نظر ارزش دارائی از گازپروم بالاترند این مقایسه نشان می دهد که گازپروم یا آرامکو لزوما از نظر فناوری یا صدور خدمات و داشتن قراردادهای مهم توسعه میدان در نقاط مختلف جهان، برتری ندارند بلکه تنها برتری شان همان ذخائر و صادراتشان است.

برنا: برآورد شما از این تفاهم نامه چیست؟ آیا این تفاهم نامه را رو به جلو در نظر می‌گیرید و یا مانند تفاهم نامه های گذشته است.

حسن تاش: شرکت گازپروم و سایر شرکت های روسی خصوصا در دوره هائی که گرایش به شرق در کشور قوی تر بوده تفاهم نامه های زیادی را با طرف های ایرانی امضاء کرده اند که اغلب قریب به اتفاق آنها تبدیل به قرارداد نشده است و بعضی از شرکت های روسی هم که با شرکت نفت ایران یا شرکت های تابعه آن به قرارداد رسیده اند شرکت های کوچک کم نام و نشانی بوده اند که فعالیت بین المللی قابل توجهی نداشته اند و شرکت هائی مثل گازپروم که ارتباطات بین المللی بیشتری دارند به خاطر نگرانی از شمول تحریم های ثانویه بر علیه ایران و محروم شدن از بعضی از فعالیت های بین المللی خود حاضر به عقد قرارداد با ایران نشده اند و شرکت های متفرقه کوچک روسی که برای توسعه بعضی میادین کوچک با ایران قرارداد بسته اند نیز چندان کارنامه قابل قبولی نداشته اند .

همکنون هم اگر به وبگاه شرکت گازپروم رجوع کنید تنها یک خبر چند سطری از امضاء تفاهم نامه با ایران می بینید که در آن بر خلاف خبرهای طرف ایرانی، اشاره ای هم به عدد و رقم و حجم قرارداد نشده و اشاره شده که در جریان سفر ولادیمیر پوتین به تهران تفاهم نامه ای میان معاون رئیس هیئت مدیره گازپروم و مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران امضاء شده است. به نظر من شواهد و قرائن نشان می دهد که این تفاهم نامه نیز سرنوشت تفاهم نامه های گذشته را خواهد داشت و بیشتر جنبه سیاسی و تبلیغاتی دارد.

علاوه بر این خوب است یک جستجو بکنید و ببنید که اصولا شرکت روسی گازپروم چقدر در خارج از روسیه و خصوصا در بخش بالادستی دیگر کشورها تجربه داشته و دارد و چقدر پروژه یا سرمایه گزاری توسعه میدان در خارج از روسیه داشته است. قطعا در این جستجو چیز زیادی پیدا نخواهید کرد.

برنا: اگر این تفاهم نامه را بخواهیم به قرارداد تبدیل کنیم چه ملاحظاتی را باید در نظر گرفت و اصول آن را بر چه مبنایی گذاشت؟

حسن تاش: البته یک تفاهم نامه اگر بخواهد عملیاتی شود ممکن است تبدیل به چندین قرارداد برای توسعه میادین مختلف هیدروکربنی یا پروژه های مختلف دیگر بشود و لزوما یک قرارداد نخواهد بود ولی همانطور که اشاره کردم من بعید می دانم قرارداد مهمی از این تفاهم نامه بیرون بیاید . من شخصا امیدوارم که اگر هم قراردادی در چارچوب این تفاهمنامه امضاء شود در میادین گازی و اصولا در زمینه گاز نباشد چرا که روسیه و گازپروم رقیب گازی ایران هستند و در گذشته انحصارطلبی خود را خصوصا در بازار گاز اروپا نشان داده اند و حالا هم که بعد از حمله به اوکراین به ناچار به سمت بازارهای شرق روی آورده اند ولذا اگر قراردادی در زمینه گاز منعقد کنند ممکن است قصدشان معطل کردن توسعه صنعت گاز کشور و احیانا قفل کردن میادین باشد. در مورد توسعه میادین نفت و گاز تجربه نشان داده است که وقتی قرارداد ناموفقی منعقد می شود به نوعی برنامه توسعه میدان قفل می شود. اما در مورد ملاحظات بسته به این که قرارداد در چه زمینه ای باشد ملاحظات مربوط به خود را دارد ولی خصوصا در مورد روسها علاوه بر همه ملاحظات قراردادی، باید به مسائل حقوقی برای احقاق حقوق کشور در صورت عدم پایبندی طرف مقابل به تعهدات قراردادی توجه جدی شود. ضمنا اگر روسها در این زمینه جدی باشند باید اولین موارد همکاری را مواردی انتخاب کرد روسها در آن ضد انگیزه رقابتی نداشته باشند.

برنا: آیا این تفاهم نامه سبب انتقال تکنولوژی و دور زدن تحریم ها خواهد شد؟

حسن تاش: من بعید می دانم خصوصا که روسها الان خودشان گرفتار بسیاری از تحریم ها هستند و بسیاری از تکنولوژی های مورد نیاز صنایع نفت ما را هم فاقد هستند و تجربه نشان داد که با وضع تحریم دورزدن تحريم با سوآپ ارزي های غربی بر علیه ایشان بازارهای نفت ما را در شرق تصاحب کردند .

برنا: در اخبار به انتقال تکنولوژی ال ان جی در تفاهم‌نامه اشاره شد، آیا روسیه تکنولوژی ال ان جی را دارد؟

حسن تاش: تا جائی که من اطلاع دارم روسها فاقد دانش فنی مستقل مایع سازی گاز طبیعی یا همان ال ان جی هستند و پروژه های ال ان جی روسیه در ساخالین و یامال با کمک شرکت های امریکائی و اروپائی مثل اگزان موبیل و شل ساخته شده است و الان هم ظاهرا بعضی پروژه های ال ان جی در حال ساخت با خروج این شرکت ها متوقف شده است . ممکن است روسها در زمینه مایع سازی در مقیاس کوچک توانائی های اندکی داشته باشند، ولی اولا این مشکلی را از ایران حل نمی کند و ثانیا تلاش های که قبلا در این زمینه برای استفاده از روسها شده است به هیچ نتیجه ای نرسیده است.

برنا: در فضای رسانه ای ایران و روسیه رقیب هم شناخته می‌شود آیا این دو کشور ظرفیت همکاری نیز دارند و چگونه میتوانند بازار انرژی جهان را تحت تاثیر قرار دهند؟

حسن تاش: بله واقعیت این است که خصوصا در زمینه گاز و بازارهای جهانی گاز ایران و روسیه رقیب هم هستند اما خصوصا در شرایط فعلی که روسها دچار محدودیت هائی در بازار گاز اروپا شده اند شاید زمینه های محدودی را برای همکاری های تجاری بصورت سوآپ یا ترانزیت گاز بتوان پیدا کرد . در زمینه نفت مساله قدری متفاوت است روسیه از چند سال پیش سعی کرده است که با همکاری با اوپک و در غالب اوپک پلاس جبهه مقابله نفت خام سنتی یا متعارف را در مقابل نفت خام شیلی و اصطلاحا غیرمتعارف ایالات متحده شکل دهد که نفت خام های متعارف، بازار خود را حفظ کنند، البته به دلیل تحریم های ایران و با توجه به جایگاه عربستان سعودی در تولید نفت اوپک، این همکاری عمدتا موجب نزدیکی روسیه و عربستان شده است.

ضمنا باید توجه داشت که در شرایط بعد از حمله روسیه به اوکراین حداقل شاید به صلاح نباشد که روی همکاری های با روسیه زیاد تبلیغ شود چراکه می تواند هزینه های حل و فصل مسائل ایران و غرب را سنگین تر کند و خصوصا اگر روسها کاری نکنند، مصداق ضرب المثل آش نخورده و دهان سوخته خواهد بود.

آغاز معاملات منهای دلار

یک کارشناس حوزه انرژی گفت: مشکل اصلی ما در شرایط کنونی این است که تحریم هستیم و نمی‌توانیم پول نفتی را که می‌فروشیم به طور رسمی در حساب‌ها داشته باشیم بلکه باید از طریق حساب‌های واسطه دریافت کنیم، این هم ارزش کالاها را پایین می‌آورد و هم روند دریافت پول و تحویل محموله را دچار پیچیدگی می‌کند.

میرقاسم مومنی، در ارزیابی قرارداد سواپ انرژی با روسیه اظهار داشت: باتوجه به اینکه هر دو کشور ایران و روسیه در حوزه انرژی تحریم هستند، بنا بر این است که دورزدن تحريم با سوآپ ارزي هرگونه تجارت و مراوده در این زمینه بین دو کشور در بازار غیررسمی باشد و به نوعی بر مبنای دور زدن تحریم‌ها است.

وی افزود: توافق سواپ، در واقع توافق داخلی بین ایران و روسیه است و مبنای ارزی هم بر اساس روبل و ریال است نه یورو و دلار و ارزهای تحریم سوئیفت. به همین جهت هم ایران و روسیه در خصوص سواپ می‌توانند بدون حضور در معاملات قانونی و استفاده از پتانسیل‌های قانونی باهم همکاری داشته باشند. این کارشناس حوزه انرژی تصریح کرد: در هر حال معاملات نفتی در شرایط تحریم مشکلات خاص خودش را دارد، از جمله اینکه شیوه قیمت‌گذاری و صادرات و استفاده از نفتکش‌ها با ساز و کارهای رسمی نیست و باید با پرچم کشورهای دیگر و با اسناد جدید ورود کرد که ساز و کار پیچیده‌ای دارد.

وی خاطرنشان کرد: در هر حال روسیه می‌تواند بخشی از محموله‌های صادراتی خود را به ما بدهد و ما از ذخایر جنوب خلیج فارس و یا آنچه به صورت ذخیره روی آب داریم به مشتریان این کشور تحویل بدهیم.

مومنی با بیان اینکه سواپ یک راهکار تجاری است که در تمامی دوران و در بسیاری کشورها مورد استفاده قرار می‌گیرد، گفت: زمانی که شوروی سابق در سال 90 فروپاشید ایران یکی از کشورهایی بود که نفت آذربایجان، ترکمنستان و عراق را سواپ می‌کرد یعنی یک روش معامله است که در زمان صلح و جنگ می‌توان از آن استفاده کرد، اما مشکل اصلی ما در شرایط کنونی این است که تحریم هستیم و نمی‌توانیم پول نفتی را که می‌فروشیم به طور رسمی بین‌المللی در حساب‌ها داشته باشیم بلکه باید از طریق حساب‌های واسطه دریافت کنیم و این هم ارزش کالاها را پایین می‌آورد و هم روند دریافت پول و تحویل محموله را دچار پیچیدگی می‌کند.

وی خاطرنشان کرد: مسئله دیگر اینکه ممکن است نفت و محموله توقیف شود کما اینکه چند بار نفت ایران در بنادر کشورهای مختلف از جمله یونان توسط امریکا توقیف شد، زیرا این نفت و فراورده‌ها را غیرقانونی حساب می‌کنند، هرچند این تجارت بین ایران و روسیه قانونی است زیرا دو کشور توافق کردند.

به گزارش ایلنا ، این کارشناس حوزه انرژی تاکید کرد: در هر حال اگر این نفت در آب‌های بین‌المللی توقیف شود جزء نفت قاچاق حساب شده و توقیف می‌شود. هرچند سواپ پروسه خوبی است، اما اینکه نتیجه چه است و چقدر می‌تواند مشکلات ما را حل کند همچنان محل سوال است، اینکه چگونه و در کجا اقدام به سواپ می‌کنیم و قرار است چه کالایی دریافت و چه چیزی صادر کنیم، مبلغ و نحوه پرداخت به چه شکل است، آیا قرار است کالا و یا ارز داده شود؟ همچنان ابهام دارد.

هشت جایگزین سیستم سوییفت برای دور زدن تحریم بانکی

یکی از مهم‌ترین بخش‌های این مجموعه تحریم‌ها، ارتباطات بین بانکی است که این موضوع دسترسی جمهوری اسلامی به سامانه سوییفت را مسدود می‌کند.

آمریکا سال‌هاست جمهوری اسلامی را در فهرست تحریم‌های اقتصادی خود قرار داده است. این تحریم‌ها در دوره ریاست‌جمهوری «دونالد ترامپ»، تحت سیاست «فشار حداکثری»، به سخت‌ترین شکل ممکن اعمال شدند.

یکی از مهم‌ترین بخش‌های این مجموعه تحریم‌ها، ارتباطات بین بانکی است که این موضوع دسترسی جمهوری اسلامی به سامانه سوییفت را مسدود و محدودیت‌های بسیاری برای مراودات تجاری و اقتصادی به همراه آورده است.

سوییفت چیست و چرا اهمیت دارد؟

سوییفت، انجمن ارتباط مالی و بین بانکی بین‌المللی است. این مرکز به صورت تعاونی فعالیت می‌کند و تسهیلات و خدمات ویژه‌ای را از طریق مراکزی در دنیا ارائه می‌کند. این سیستم چند کاربرد دارد؛ بانک‌های عضو در آن دارای سهام هستند و در سود موسسه سهیم هستند و پیام‌های سوییفت می‌تواند جزییات قراردادهای بین دو کاربر را تایید و یا ارزهای خارجی را به یکدیگر تبدیل کند.

کنار گذاشته شدن بانک‌ها از سیستم سوییفت هزینه‌های بانک‌ها را بالا می‌برد و مانعی در انجام معاملات خارجی آن‌ها است. در سال‌های آغاز تحریم‌های دولت «اوباما» علیه جمهوری اسلامی، قطع دسترسی بانک‌های نظام به سوییفت نسبت به سایر تحریم‌ها اهمیت و تاثیرگذاری بیشتری داشت و به همین دلیل در طول مذاکرات هسته‌ای، مذاکره‌کنندگان جمهوری اسلامی به رفع تحریم سوییفت تاکیدی جدی داشته و دارند.

دور تازه مذاکرات جمهوری اسلامی با غرب که با قدرت رسیدن «ابراهیم رئیسی» و روی کار آمدن دولتی محافظه‌کار در ایران آغاز شده است، هرچند دورنمای روشنی ندارد؛ اما رفع تحریم‌ها، از جمله دسترسی مجدد تهران به سوییفت را دنبال می‌کند.

با این وجود در داخل ایران برنامه‌ها، مطالعات و بررسی‌های قابل توجهی به منظور کنار گذاشتن سوییفت از مراودات تجاری جمهوری اسلامی در جریان است که به اعتراف برخی مقام‌های مسئول بخشی از این راه‌کار‌ها در پاره‌ای از این مبادلات تجاری به کار گرفته شده است.

فصلنامه‌ «راهبرد‌ اقتصادی»، وابسته به مجمع تشخیص مصلحت نظام هم به تازگی تحقیقی با عنوان «رتبه‌بندی‌ راهکارهای‌ جایگزین‌ سوییفت‌ در‌ محیط‌ تحریم» منتشر و مشخص کرده که برای جمهوری اسلامی کدام روش بهترین و بهینه‌ترین جایگزین سوییفت می‌تواند باشد.

راه‌های دور زدن سوییفت کدام‌اند؟

فصلنامه راهبرد اقتصادی، از «سیستم مالی چین و روسیه، پیمان‌های پولی دوجانبه و رمزارزها، سوآپ ارزی، صرافی‌ها، مبادله تهاتری و حواله» به عنوان مهم‌ترین جایگزین‌های سوییفت نام برده است.

کارشناسان شرکت‌کننده در این تحقیق گفته‌اند که پیمان‌های پولی دوجانبه، سوآپ ارزی، پیوستن به سیستم مالی چین و روسیه و رمزارزها را از میان هشت روش دیگر بهتری جایگزین سوییفت برای جمهوری اسلامی به منظور دور زدن تحریم‌ها می‌دانند.

استفاده از سیستم مالی روسیه (spfs) و سیستم مالی چین (cips) در این میان دو جایگزین مهم سوییفت از نظر این تحقیق و دورزدن تحريم با سوآپ ارزي البته جنجالی‌ترین روش‌ در نزد افکار عمومی مردم ایران است.

در نزد بسیاری از مردم ایران، در حال حاضر ایران به نوعی وابسته کشور‌های روسیه و چین شده است. منتقدان می‌گویند جمهوری اسلامی با هدف مقابله با غرب به خصوص آمریکا، چوب حراج به منابع ملی زده و امتیاز‌های فراوان اقتصادی به این دو کشور می‌دهد.

اجرایی شدن سند همکاری ۲۵ ساله ایران و چین در کنار انتشار برخی اخبار و گزارش‌ها مبنی بر اعطای امتیاز‌های فراوان اقتصادی و سیاسی به روسیه در حال حاضر به یکی از جدی‌ترین و اصلی‌ترین انتقاد مردم از سیاست‌ها و برنامه‌های روحانیون حاکم بر این تبدیل شده است.

با وجود این انتقاد‌ها و اعتراض‌ها و حساسیت‌ها، مجموعه کلان نظام به خصوص مجمع تشخیص مصلحت همچنان نگاه به شرق را دنبال می‌کنند و به خاطر دشمنی با غرب، حاضرند امتیاز‌های بی‌حد و حصری به روسیه و چین بدهند و از این ره‌گذر خط ۴۰ ساله سیاست خصمانه با غرب را تحت عنوان «تفکر انقلابی» حفظ کنند.

مقام‌های جمهوری اسلامی در مواجهه و پذیرش مجدد سوییفت و عضویت در پیمان‌های مرتبط با خروج ایران از فهرست سیاه اف‌ای‌تی‌اف دچار نوعی تناقض و دوگانگی شده‌اند؛ در حالی که به این دو ابزار برای مراودات بین‌المللی خود نیاز دارند، اما می‌گویند این ابزار‌ها امکان جاسوسی بانکی و تجاری برای غرب و آمریکا را فراهم می‌کنند.

با این وجود گزارش‌های رسمی می‌گوید که پیش از اعمال دور جدید تحریم‌ها علیه جمهوری اسلامی، تعداد پیام‌های رد و بدل شده بانک‌های این نظام در سوییفت در سال ۱۳۹۰ حدود ۹۲ هزار مورد بوده، اما این روند پس از قطع سوییفت به صفر رسید و بعد از توافق هسته‌ای برجام و برداشته شدن برخی تحریم‌ها، در سال ۱۳۹۵ بانک‌های ایران حدود ۵۸ هزار پیام در سوییفت مبادله کردند.

از جزییات این مبادلات اطلاعاتی چندانی در دست نیست و مشخص نیست بانک‌های ایران از این پیام‌ها برای جابه‌جایی چه نوع کالا یا خدماتی استفاده کرده‌اند.

نظارت بر بده و بستان‌های مالی جمهوری اسلامی اعم از دولتی و خصوصی و نظامی همواره بخش مهمی از وظایف نهاد‌های نظارتی بین‌المللی به منظور مقابله با پول‌شویی و گسترش تروریسم بوده است، موضوعی که به‌هیچ‌وجه مورد علاقه روحانیون حاکم بر ایران نیست.

آیا با رفع تحریم سوییفت، مشکل بانکی ایران حل می‌شود؟

فعالیت بسیاری از این بانک‌ها به خصوص بانک‌های نظامی برای بسیاری از نهاد‌های نظارتی در داخل ایران هم روشن و شفاف نیست و نهاد‌های بین‌المللی هم تقریبا هیچ نظارت و داده‌ای از فعالیت این بانک‌ها در اختیار ندارند.

یک تحقیق رسمی ارتش ایران که سال ۱۳۹۷ منتشر شده است، نشان می‌دهد در حال حاضر همخوانی ضعیفی بین ساختار صورت‌های مالی بانک‌های نظامی ایران با استانداردهای جهانی وجود دارد.

این وضعیت باعث شده آن‌دسته از بانک‌های خارجی که قصد ارزیابی این بانک‌های نظامی برای برقراری روابط کارگزاری را داشته باشند، در نخستین گام با مشکل مواجه شوند.

این تحقیق همچنین نشان می‌دهد که به دلیل رعایت ضعیف استانداردهای گزارش‌گری مالی و نبود نهادهای ناظر قوی در ایران، بانک خارجی نمی‌تواند به اطلاعات ارائه شده در صورت‌ها مالی بانک‌های نظامی اطمینان و اعتماد کنند.

این تحقیق همچنین اعلام کرده حتی در صورت اعتماد، وضعیت موجود بانک‌های ایران زمینه‌های مختلف مانند نسبت کفایت سرمایه، ساختار حاکمیت شرکتی، شفافیت و غیره مناسب نیست و مجموعه این موارد باعث شده که بانک خارجی ارزیابی مناسبی از بانک‌ها در ایران نداشته و حاضر به همکاری با آن‌ها نشوند.

سایر بانک‌های دیگر در ایران به خاطر همین ساختار‌ها و ساز و کار‌های مشابه، فارغ از تحریم‌های بین‌المللی در همکاری با بانک‌های بزرگ بین‌المللی ناکام هستند.

سیستم بسته بانکی و اقتصادی و تجاری جمهوری اسلامی که متاثر از سیستم سیاسی آن است، اقتصاد ایران را به جزیره‌ای دورافتاده در اقتصاد جهانی تبدیل کرده که بسیاری از سرمایه‌گذاران و بانک‌ها و فعالان اقتصادی حاضر به همکاری و حضور در این جزیره بی‌ثبات از نظر اقتصادی نیستند.

مقام‌های جمهوری اسلامی هم که با تشدید تحریم‌های بین‌المللی در اداره این جزیره اقتصادی با مشکلات متعدد و گسترده‌ای مواجه شده‌اند، تلاش‌های خود به منظور یافتن راه‌کار‌هایی به منظور دور زدن این تحریم‌ها را آغاز کرده‌اند.

نتیجه این تلاش‌ها بروز گسترده فساد مالی و اقتصادی، شفاف نبودن فعالیت بانک‌ها و کارگزاران مالی در ایران، پول‌شویی و خلق طبقه‌ جدید اقتصادی در ایران شده که منافع اصلی آنان در همین شفاف نبودن و زیرزمینی بودن اقتصاد به بهانه دور زدن تحریم‌هاست.

جمهوری اسلامی هم از این شرایط به منظور گسترش حمایت‌‌های مالی و لجستیکی از گروه‌های مسلح معارض حکومت‌های مرکزی در برخی کشور‌‌های منطقه بهره‌برداری می‌کند و به همین دلیل مخالف تصویب لوایحی است که می‌توانند کلید خروج ایران از فهرست سیاه اف‌ای‌تی‌اف باشند.

تحریم کاربران ایرانی در صرافی پنکیک سوآپ PancakeSwap

طبق گزارش‌ ها از 9 مارس، پلتفرم تبادل غیر متمرکز پنکیک سوآپ PancakeSwap مسدود سازی دسترسی آدرس‌ های IP ایران را آغاز خواهد کرد. تحریم کاربران ایرانی در صرافی پنکیک سوآپ با مسدود سازی ip ها شروع و با مسدود سازی حساب ها خاتمه خواهد یافت درست مثل مسدود سازی حساب های ایرانی در بایننس که چند وقت پیش اتفاق افتاد.

روز پنجشنبه، یک مجله اجتماعی ارز های دیجیتال فارسی به نام CryptoClub پیامی ازپنکیک سوآپ PancakeSwap نشان داد که برنامه‌ هایی را برای ممنوعیت نشان می‌داد. بر اساس این توییت، PancakeSwap از 9 مارس کاربران موقعیت جغرافیای ایران و 9 حوزه قضایی دیگر را مسدود خواهد کرد.

سایر کشورهایی که در ژئوفنسینگ PancakeSwap گنجانده شده اند عبارتند از: بلاروس، کوبا، جمهوری دموکراتیک کنگو، عراق، کره شمالی، سودان، سوریه، زیمبابوه و کریمه.

شیبا اینو اولین هنر مفهومی خود را برای نفوذ به قلمرو متاورس منتشر کرد. با توجه به اینکه چندین نهنگ بیشتر بخوانید

اتریوم نتوانست قدرت کافی برای حرکت به بالای سطوح مقاومتی 1480 و 1500 دلاری را کسب کند. به همین دلیل، بیشتر بخوانید

تحریم کاربران ایرانی در صرافی پنکیک سوآپ

PancakeSwap بزرگ ترین DEX در اکوسیستم زنجیره هوشمند Binance (BSC) است. داده‌ های DeFiLlama نشان می‌دهد که پنکیک سوآپ PancakeSwap بیش از یک سوم ارزش کل در آن اکوسیستم را کنترل می‌کند.

چنین عملیات های جغرافیایی در صرافی ‌های متمرکز رایج است، اما در مورد همتایان غیر متمرکز آنها چندان رایج نیست. با این حال، واقعیت این است که برخی از سیستم عامل های DEX نیز شروع به محدود کردن دسترسی به آدرس های IP خاص کرده اند.

1inch جمع ‌آوری کننده محبوب DEX، نمونه‌ ای از شرایطی است که پلتفرم کاربران را از ایالات متحده مسدود می‌کند.

چنین محدودیت ‌هایی اغلب با استفاده از VPN‌ ها دور زده می‌شوند، این امر همچنین تحت نظر اداره کنترل دارایی‌ های خارجی وزارت خزانه ‌داری آمریکا (OFAC) به ویژه در مورد تحریم‌ های ایالات متحده قرار گرفته است.

در اکتبر 2021، OFAC دستورالعمل ‌هایی را منتشر کرد که شامل فراخوان‌‌ هایی برای کسب ‌و کار های رمزنگاری برای نظارت بر استفاده از VPN در پلتفرم ‌هایشان بود.