بازارهای جهانی نفت

معرفی بازارهای جهانی ارز، طلا، بورس و نفت و نوع کنش آنها

تغییرات و نوسانات بازارهای مختلف از جمله بازار ارز بر دیگر بازارها اثرگذار است. هم چنین بازارهای جهانی ارز، طلا، بورس و نفت از شرایط سیاسی و اقتصادی داخلی و خارجی کشور اثر می پذیرند.

نوسانات در بازار نفت تا حدود زیادی به عرضه و تقاضای کشورهای صادر کننده و وارد کننده نفت وابسته است. تمامی این موارد گویای اهمیت بررسی کنش های بازارهای جهانی بر یکدیگر است.

معرفی بازارهای جهانی ارز

بازاری که در آن ارزش واحد پول دو کشور در مقابل هم تعیین و با هم مبادله می شوند، بازار ارز گفته می شود از آنجایی که اکثر کشورها دارای واحد پول ملی هستن ، تجارت بین کشورهای مختلف نیازمند به داد و ستد واحد پول کشورها می باشد. تنها بازاری که در آن تعطیلی معنایی ندارد بازارهای جهانی ارز می باشد.

از دیگر اقداماتی که بانک ها در بازار ارز انجام می دهند می توان به عملیات خزانه داری ارزی اشاره کرد. بازار ارز یک مکان مشخص با یک اندازه معین نیست بلکه می توان گفت بازار ارز سبب نزدیکی خریداران و فروشندگان در می گردد.

به طور کلی دو نوع معامله در بازارهای جهانی ارز صورت می‌گیرد که نوع اول آن معاملات نقدی یا آنی است که رایج تر است و نهایتاً دو روز بعد از معامله پول آن باید پرداخت گردد، نوع دوم معاملات بازارهای جهانی نفت آتی هستند که در این مورد تحویل کالا یا تسویه معامله در زمان آینده است. هرکدام از این معاملات در بازار ارز نرخ ارز مختص به خود را دارد.

بازار ارز در ایران

در ایران بانک مرکزی در دی ماه سال 1353 بازار ارز غیر بازرگانی را تأسیس کرد، محدودیت های ارزی بر سر راه ایجاد بازار بین المللی پول و سرمایه در کشور از بین برود. در ابتدای بازارهای ارزی از منابع غیر نفتی تغذیه می شدند اما با گذر زمان این منابع دیگر پاسخگوی تقاضای ارزی نبودند به همین دلیل در اواخر برنامه عمرانی پنجم (1357-1352)، بانک مرکزی ارزها را به منظور مصارف غیر بازرگانی در اختیار بانک ها قرار داد.

این بازار عملاً به مجرایی برای خروج ارز از ایران مبدل شد. اما این مجرا عمر چندان طولانی نداشت و بالاخره در آبان 1347 بسته شد.

هر کشور ارز مخصوص به خود را دارد؛ برای مثال ارز رسمی کشور ژاپن ین، انگلیس پوند و آمریکا دلار است. در مورد یورو استثنا وجود دارد چون به عنوان ارز چندین کشور اروپایی استفاده می گردد . گاهی اوقات بعضی کشورها ارز دیگر کشورها را در کشور خود قانونی اعلام می کنند مانند پاناما و السالوادور. پول های جدید مثل بیت کوین (bitcoin)، داگ کوین (dogeCoin) و دیگر ارزهای برند و آنلاین به هیچ کشوری تعلق ندارند.

اهمیت نرخ ارز در بازارهای جهانی ارز به دلیل تاثیری است که بر قیمت کالای داخلی و خارجی می گذرد، وقتی که بانک ها و شرکت ها درباره مبادله ارز صحبت می‌کنند این خرید و فروش به این معنی است که مبلغ معینی ارز از یک حساب به حساب مربوطه در کشوری دیگر منتقل می گردد. نرخ ارز رسمی ممکن است در شرایطی دچار ضعف گردد این شرایط شامل :

• ادامه کسری در موازنه پرداخت های کشور
• کاهش در مقدار ذخیره طلا و ارزهای خارجی
• تورم داخلی
• بی اعتمادی به پول داخلی
• سیاست های دولت که به جای مبارزه با علت ضعف با معلول مبارزه می‌ شود و شرایط دیگری می باشد.

در بازارهای جهانی ارز، ارز به دو دسته ثابت و شناور تقسیم می گردد. به حالتی که در بازارهای جهانی نفت آن نیروهای بازار کاملا فعال باشند اما بانک مرکزی بسته به معاملات و ضرورت های موجود نرخ ارز معینی را به عنوان نرخ ارز هدف تعیین کند و با دخالت در بازار ارز از آن نرخ ارز حمایت نماید نرخ ارز ثابت گفته می شود.

اما زمانی که نرخ ارز بر اساس تعامل نیروهای عرضه و تقاضای ارز بدون مداخله معادلات پولی به صورت آزاد تعیین گردد نرخ ارز شناور را خواهیم داشت.

مزایای معاملات نرخ ارز ثابت و شناور

در نرخ ارز ثابت تا زمانی که نرخ ارز ثابت نگه داشته شود مردم و بنگاه ها بدون نگرانی در مورد نوسانات نرخ ارز برای آینده برنامه ریزی می کنند، در این حالت در سطح خرد ثبات وجود دارد و در بخش کلان اقتصاد بی ثبات خواهد بود.

در نرخ ارز شناور نرخ ارز متغیر است ولی با وجود ثبات اقتصاد کلان در حجم پول و تثبیت در نرخ تورم در بلندمدت رفتار متفاوتی خواهد داشت.

بازارهای جهانی بورس

بازارهای جهانی بورس به بازاری گفته می‌شود درآن دارایی ها خرید و فروش می گردد، بازار بورس به دو دسته تقسیم می گردد، دسته اول بورس ارز است که پول های خارجی در آن مبادله می‌گردد که این گزینه در ایران فعال نیست، دسته دوم بورس اوراق بهادار است دارایی هایی مثل سهام شرکت ها و اوراق مشارکت مبادله می شوند.

برای سرمایه گذاری در بازارهای جهانی بورس نیاز به سرمایه زیاد نیست حداقل مقدار سفارش پانصد هزار تومان است .اولین بورس دنیا در قرن هفدهم میلادی در آمستردام هلند تشکیل شد، در ایران تشکیل بورس به سال های 1346 و 1345برمی‌گردد. مهمترین کاربردهای بورس مدیریت انتقال ریسک، شفافیت بازار ، کشف قیمت و ایجاد بازار رقابتی و جمع آوری سرمایه و پس انداز می باشد.

سود در بورس

به دو طریق از سرمایه گذاری بورس می توان به سود رسید:

1. دریافت سود نقدی (Dps)

معمولاً بعد از اتمام یک سال مالی شرکت ها عملکرد خود را سنجیده و نتایج را به صورت‌های مالی درج می‌کنند و در یک تاریخ مشخص جلسه با حضور همه سهامداران شرکت تشکیل می دهند که مجمع سالانه نام دارد. اگر عملکرد شرکت این دوره مفید و سودآور باشد درصدی از این سود خالص (Eps) به سهامداران اختصاص می یابد، اما اگر عملکرد آن زیان ده باشد، سودی به سهامداران تعلق نمی گیرد ولی در ضرر شرکت سهیم نمی شوند.

1. کسب سود از طریق افزایش قیمت سهام

این روش بسیار ساده است مثلاً ما سهامی را در قیمت ۳۰۰ تومان خریداری کرده‌ایم بازارهای جهانی نفت پس از چند ماه نگهداری آن قصد فروش داریم در این لحظه قیمت سهم مذکور ۴۷۰ تومان است اختلاف قیمت اولیه و قیمت کنونی سهام سود ما خواهد بود.

بازارهای جهانی بورس مسکن

در این نوع بورس، خرید و فروش املاک و مستغلات صورت می گیرد. بورس مسکن از سال 1399 در ایران آغاز شد ، بورس مسکن پنجمین بازارهای جهانی نفت بورس در ایران می باشد.

شاخص بورس چیست ؟

شاخص بورس معیاری است که با بررسی و تحلیل آن ها می توان وضعیت گذشته و حال بورس را از جنبه های مختلف ارزیابی کرد و حتی روند آینده بورس را پیش بینی نمود. شاخص های بورس انواع متفاوتی دارند .

شاخص کل که به آن بازده نقدی یا شاخص قیمت هم می گویند، سطح عمومی قیمت و سود سهام شرکت های پذیرفته شده در بورس را نشان می دهد و در حقیقت میانگین بازدهی سرمایه گذاران در بورس می باشد.

بنابراین افزایش شاخص کل ، به معنای سودآوری سهام همه شرکت های حاضر در بورس نیست همچنین کاهش شاخص کل بیانگر زیان ده بودن همه شرکت های حاضر در بورس نیست.

هدف از سرمایه گذاری در بازارهای جهانی بورس

در بازارهای جهانی بورس به طور معمول تعداد زیادی سرمایه گذار وجود دارد که برای خرید یا فروش سهام دیگر سرمایه گذاران در یک مکان مشخص جمع می شوند که اهداف عمده ای را دنبال می کنند از جمله :

• بدست آوردن سود
• سرمایه گذاری در مسیری قانونی
• آسان بودن نقد شوندگی سرمایه در بازار بورس
• روشن بودن اطلاعات در مورد شرکت ها، نوع و قیمت سهام
• بازدهی بالای بازارهای جهانی بورس در مقابل ریسک بهینه

عوامل تاثیر گذار بر شاخص بورس

از چالش های بازارهای جهانی بورس می توان به عوامل موثر بر شاخص اشاره نمود البته با هزاران پیش فرض این عوامل می‌تواند بر بازار سرمایه اثر گذار باشد و شاخص را جا به جا کنند از جمله این عوامل می توان اشاره کرد به:

احساسات سرمایه گذاران

اگر در عملکرد شرکت‌های بزرگ تغییر محسوس ایجاد گردد این تغییر بر شاخص بورس هم اثرگذار خواهد بود.

• احساسات سرمایه گذاران

اگر فرض کنید همه عوامل ثابت باشند ولی به هر دلیلی علاقه مردم به بازار بورس افزایش پیدا کند شاخص بورس رشد خواهد کرد، اما اگر دلسرد شدن مردم به هر دلیلی اعم از فسادهای سازمانی عدم شفافیت در اطلاعات تبعیض و خروج آنها از بازار سرمایه گردد، بازار بورس دچار رکود شده و شاخص کاهش می یابد.

• بازار‌های جایگزین

برای مثال کاهش و افزایش بهره بانکی باعث می شود سرمایه‌گذاران تصمیم بگیرند که در بازارهای جهانی بورس بمانند یا در بانک پول خود را پس انداز نمایند تا به سود بهتری دست یابند.

4- چشم انداز ها و انتظارات

اگر مردم به آینده اقتصادی کشور خوشبین باشند تمایلشان به خرید سهام افزایش و در غیر این صورت کاهش می یابد.

اگر تورم بالا باشد در این صورت قدرت خرید مردم کمتر، فروش شرکت ها کمتر و سود هر سهم کمتر خواهد شد و به دنبال آن قیمت سهام و سودهای تقسیمی کاهش یافته و باعث کم شدن شاخص کل بورس می گردد. اگر تورم پایین باشد بالعکس تمایل به خرید و تولید و به دنبال آن ارزش بازار افزایش می یابد.

بازارهای جهانی نفت

از مهم ترین بازارهای جهانی نفت می باشد که معمولاً نقش دوگانه را در رابطه با سایر بازارها به خصوص بازار ارز بازی می کند، گاهی اوقات از تحولات ارزها و دلار تاثیر می پذیرد گاهی اوقات بر تحولات ارزهای همه جهان تاثیرگذار است، از جمله عوامل تاثیر گذار بر قیمت نفت مسائل سیاسی تعادل عرضه و تقاضا بر انرژی های جایگزین و بازارهای مالی می باشد.

نفت ماده اصلی تامین انرژی جهان بوده است و بازارهای جهانی نفت از دو جهت حائز اهمیت می باشد. از یک سو کشور های صنعتی وارد کننده برای تولیدات خود به این سوخت نیاز دارند از سوی دیگر کشورهای صادر کننده نفت قسمت بزرگی از درآمد خود را از فروش نفت به دست آوردند. در نتیجه تغییرات قیمت این ماده ارزشمند برای هر دو گروه اهمیت بالایی دارد.

نام دیگر نفت طلای سیاه است که از سال 1395 به عنوان یکی از مهم ترین مواد لازم در صنایع در جوامع پیشرفته خصوصاً صنعت حمل و نقل تبدیل شده است. نفت خام با توجه به ویژگی هایش به سه دسته تقسیم می گردد.

• نفت خام شیرین
• نفت خام ترش
• نفت خام سنگین

تقریباً 161 نوع نفت با این ترکیبات در جهان وجود دارد. از نظر تجاری نیز نفت خام به سه دسته تقسیم می گردد.

ایران در رتبه چهارم بیشترین ذخایر نفت جهان و رتبه ششم تولید کنندگی قرار دارد و در قیمت تعیین شده نفت نقش مهمی را ایفا می کند . ایران به همراه عربستان ، قطر ، ونزوئلا ، عراق اعضای گروه اوپک را تشکیل می دهند که 75% ذخایر کل دنیا و 50% تولید نفت را به خود اختصاص می دهند.

عوامل سیاسی جاری در کشورهای تولید کننده و تقاضا از طرف مصرف کنندگان بزرگ مانند هند و چین بر قیمت نفت تاثیرگذار هستند ، با گران شدن نفت سهام بسیاری از شرکت ها همانند سهام شرکت های اتومبیل سازی و نیز ارزهای رایج ضربه می بینند.

دلار کانادا نیز جزو ارزهایی است که به شدت به تغییرات قیمت نفت حساسیت نشان می دهد؛ طلا نیز جزو کالاهایی است که در عرصه مبادلات جهانی از تغییرات قیمت نفت تاثیر می پذیرد ، به این دلیل که افزایش قیمت نفت تورم جهانی را افزایش می دهد در نتیجه تقاضا برای طلا بالا رفته و موجب گرانی آن می شود .

برخلاف نفت که در تمامی روابط با دیگر ارزها نقشه پیرو را بازی می کند، تغییرات طلا از تغییرات دلار تاثیر می پذیرد .قیمت نفت روی بورس کالا و محصولات پتروشیمی نیز اثر گذار است، بدلیل اینکه این شرکت ها در بورس اوراق بهادار سهام قابل معامله دارند ؛ بنابراین با تغییرات قیمت نفت سود و زیان این شرکت ها نیز تغییر می کند.

بازارهای جهانی طلا

طلا به عنوان یک کالای زینتی و لوکس محسوب می‌شود که در قدیم بسیار مورد توجه بوده است.روشهای مختلف خرید و فروش طلا در دنیا مرسوم است از جمله خرید فیزیکی طلا که محبوب ترین روش خرید در بازارهای جهانی طلا می باشد. روش دیگر بورس کالا است که به چند روش امکان پذیر است.

2.گواهی سپرده طلا

3.روش سوم که از روش های مطمئن و ساده برای سرمایه گذاری بازارهای جهانی ‌طلا است . صندوق های سرمایه گذاری مبتنی بر طلا هستند، این روش توسط برخی سرمایه گذاران بازار طلای داخلی به دلیل پوشش ریسک های نگهداری طلا استفاده می گردد، بازار فارکس هم روشی برای خرید و فروش طلا به حساب می آید. روش پنجم خرید سهام شرکت های معدنی محسوب می شود.

مزایای خرید طلا قراردادهای آتی

قیمت گذاری مرتب و متعادل بازار، استفاده از اهرم معاملاتی در صورت کسب سودآوری بدون خروج ارز از بازار، رفع مشکلات و نگرانی‌های خرید فیزیکی طلا.

مزایای خرید طلا با گواهی سپرده سکه طلا

قبل از بررسی مزایا تعریفی از گواهی سکه‌طلا خواهیم داشت گواهی سکه طلا ورقه ای است که نشان دهنده مالکیت شخص دارنده آن بر مقدار میعنی طلا و سکه سپرده شده به انبار است به دنبال آن رسیدی صادر شده و پس از تحویل کالا به انباردار به شخص داده می‌شود که در آن مقدار طلا و مکان انبار در گواهی سپرده طلا ذکر می شود.

از مزایای این روش می‌توان به کارمزد بسیار کم در قیاس با معامله معافیت مالیاتی، رفع مشکلات نگهداری فیزیکی طلا و عدم نیاز به مراجعه حضوری و حمل فیزیکی، قابلیت وثیقه گذاری برای دریافت تسهیلات اشاره نمود.

صندوق های طلا و سرمایه‌گذاری در آن

طلا از دیرباز به عنوان یک کالا برای سرمایه گذاری و پس انداز شناخته می‌شود .بطور معمول خرید و فروش طلا بیشتر به صورت حضوری و فیزیکی صورت می‌گیرد زیرا هنوز بجز عده کمی صندوق سرمایه‌گذاری طلا را نمی‌شناسند.

یکی از روش های نسبتا جدید بازارهای جهانی طلا، صندوق های سرمایه گذاری طلا می باشد. این ابزار به خریدار کمک می کند تا بدون حضور در بازار و خرید فیزیکی سکه در بازار طلا سرمایه گذاری کند.

صندوق‌های سرمایه‌گذاری طلا یکی از انواع صندوق سرمایه گذاری مشترک و قابل معامله در بورس کالا هستند، این صندوق ها حداقل ۷۰ درصد دارایی خود را در خرید سکه طلا سرمایه‌گذاری می‌کند و باقیمانده را در اوراق با درآمد ثابت.

سرمایه‌گذاری در این صندوق‌ها یک سرمایه گذاری غیرمستقیم روی نرخ ارز و طلای جهانی است چون قیمت گذاری طلا به دو آیتم نرخ طلا و قیمت اونس جهانی وابسته می باشد. همچنین صندوق پشتوانه طلای لوتوس با نماد طلا یکی دیگر از انواع صندوق های سرمایه گذاری قابل معامله در بورس می باشد.

سوق طلا

بزرگترین بازار طلای جهان بازار طلای دبی است که نام دیگر آن سوق طلا می باشد قیمت طلا در بازار دبی نسبت به کشورهای اروپایی بسیار ارزان تر است خصوصاً که دست ساز نباشند. دبی در دنیا به تجارت طلا مشهور بوده و یکی از جاذبه های جهانی توریستی و امارت متحده به شمار می رود.

کنش های بازارهای جهانی طلا، ارز، نفت و بورس

تغییرات مهم اقتصادی که تاثیر بسیار مهمی در رشد اقتصادی کشورهای تولید کننده نفت دارند عبارتند از ارزش دلار آمریکا، قیمت طلا قیمت نفت خام .نحوه ارتباط بازارهای جهانی مالی و کنش آنها بر یکدیگر بسیار حائز اهمیت است.

هم از دیدگاه سرمایه گذاران هم از نظر سیاست گذاران اقتصادی. طلا در ارتباط با بازارهای ارز گاهی نقش پیرو و گاهی نقش پیشرو داد را دارد ولی به طور معمول دلار جهت طلا را مشخص می‌کند و شاخص قیمت جهانی طلا و نفت نیز بر عوامل اقتصادی و سیاسی در هر کشور بسیار تاثیر گذار است.

قیمت جهانی نفت بر شاخص قیمت سهام نیز تاثیرگذار است.تغییرات نفت موجب تحول در سایر بازارها بخصوص بازارهای جهانی ارز می‌شود ولی عکس این مطلب صادق نمی باشد.

یکی از قوانین بازارهای جهانی طلا اینست که قیمت طلا با ارزش دلار رابطه عکس دارد، البته این قانون همیشه صد در صد نیست و بسیاری اوقات خلاف این قانون دیده می شود.گران شدن نفت بر روی سهام شرکت های مختلف از جمله شرکت های سازنده اتومبیل اثرگذار است و سبب زیان دیدن این شرکت ها میگردد. شاخص مهم برای بررسی تغییرات دو پارامتر نرخ ارزی و ذخایر ارزی، شاخص فشار بازارهای جهانی ارز می باشد.

رشد بی‌سابقه بهای نفت در بازارهای جهانی؛ چرا قیمت نفت صعودی شد؟

قیمت نفت در بازارهای جهانی، همزمان با افزایش تنش‌ها در خاورمیانه و حمله شبه‌نظامیان حوثی در یمن به مواضعی در امارات، به بالاترین سطح طی هفت سال گذشته رسید. © REUTERS/Dado Ruvic/Illustration/File Photo

قیمت نفت در بازارهای جهانی، همزمان با افزایش تنش‌ها در خاورمیانه و حمله شبه‌نظامیان حوثی در یمن به مواضعی در امارات، به بالاترین سطح طی هفت سال گذشته رسید. قیمت جهانی نفت در معاملات روز چهارشنبه ۱۹ ژانویه به مرز ۸۹ دلار رسید و بر اساس پیش‌بینی بانک سرمایه‌گذاری گلدمن ساکس، احتمال می‌رود قیمت جهانی نفت تا بشکه‌ای ۱۰۰ دلار افزایش یابد.

بر پایه گزارش‌ها، قیمت هر بشکه نفت پایه برنت، روز چهارشنبه ۱۹ ژانویه، تا ۸۸ دلار و ۹۸ سنت افزایش یافت. نفت پایه آمریکا نیز تا بهای ۸۷ دلار و ۴ سنت، در معاملات همین روز، بالا رفت. این نخستین بار از سال ۲۰۱۴ است که بازارهای جهانی نفت، در واکنش به بحران‌های خاورمیانه و اوکراین با چنین رشد صعودی قیمت نفت مواجه شده است.

بر اساس تازه‌ترین ارزیابی بانک سرمایه‌گذاری گلدمن ساکس، با ادامه رونق جهانی اقتصاد و افزایش تقاضا در بازازهای جهانی، همچنین بحران در خاورمیانه، از سوی دیگر عدم دستیابی به یک توافق فوری در مذاکرات هسته‌ای با ایران در وین و تنش‌های میان روسیه و اوکراین، بهای قیمت جهانی نفت تا ۱۰۰ دلار افزایش خواهد یافت.

اما یکی از دلایل عمده رشد قیمت جهانی نفت، در پی افزایش نگرانی از عدم ثبات در عرضه از سوی خاورمیانه به دلیل انتشار خبر حملات پهپادی و موشکی از سوی شبه‌نظامیان حوثی در یمن به خاک امارات بوده است. شبه‌نظامیان حوثی در یمن، روز دوشنبه ۱۷ ژانویه، نقاطی در ابوظبی، پایتخت امارات متحده عربی، را هدف حملات پهپادی و موشکی قرار دادند.

در عین حال، کارشناسان می‌گویند عدم تولید نفت از سوی کشورهای لیبی، نیجریه، آنگولا، اکوادور، از جمله نخستین عوامل افزایش قیمت نفت در بازارهای جهانی هستند. تولید نفت در کانادا نیز به دلیل برودت شدید هوا متوقف شده است.

بحران میان اوکراین و روسیه و نگرانی کشورهای غربی نسبت به قطع احتمالی گاز صادراتی از روسیه به این کشورها، می‌تواند موجب ادامه صعود نرخ نفت خام در بازارهای جهانی و افزایش تقاضا برای گازوئیل و نفت کوره به منظور جایگزینی گاز طبیعی شود.

بحران بهداشتی ناشی از شیوع ویروس کرونا در جهان که اقتصاد جهانی را با بحران روبرو ساخته بود، به نظر می‌رسد که با شیوع گسترده سویه اومیکرون، بدلیل خطرات کمتر این سویه نسبت به سویه‌های پیشین، منجر به فلج شدن کامل اقتصاد جهانی نشده است که همین امر باعث ادامه افزایش تقاضای نفت و صعود بهای جهانی طلای سیاه شده است.

با وجود تمامی عوامل یادشده، که در صعود قیمت جهانی نفت به بالاترین سطح طی ۷ سال گذشته نقش داشته‌اند، از عدم سرمایه‌گذاری، در سال‌های اخیر، در زیرساخت‌های حوزه‌های نفتی، یعنوان یکی از عوامل رشد صعودی قیمت جهانی نفت نام برده می‌شود.

کارشناسان تاکید می‌کنند: تنها راه حل جلوگیری از افزایش قیمت نفت در بازارهای جهانی، افزایش تولید نفت خام است. این در حالی است که اوپک و متحدان آن، کشورهای غیرعضو اوپک،‌ از جمله روسیه، از تولید بیش از آنچه که در سال گذشته مورد توافق قرار گرفته بود، خودداری می‌کنند.

کارشناسان با برشمردن بازارهای جهانی نفت مهمترین عوامل افزایش ناگهانی قیمت نفت در بازارهای جهانی، پیش‌بینی می‌کنند بهای نفت تا مرز ۱۰۰ دلار افزایش یافد، افزایش بهایی که در ماه‌های گذشته، به شدت دور از انتظار بود.

دریافت رایگان خبرنامهبا خبر-پیامک های ما اخبار را بصورت زنده دریافت کنید

عبور یورو از بحران سرد؟

قیمت نفت و گاز در بازار جهانی مهار شد و حالا بهای جهانی نفت به سطوح قیمتی پیش از شیوع کرونا رسیده است و قیمت گاز هم با کاهش چشمگیری به نرخ زمستان سال گذشته عقب‌گرد داشت.

شرق: قیمت نفت و گاز در بازار جهانی مهار شد و حالا بهای جهانی نفت به سطوح قیمتی پیش از شیوع کرونا رسیده است و قیمت گاز هم با کاهش چشمگیری به نرخ زمستان سال گذشته عقب‌گرد داشت.

حسن مرادی، تحلیلگر بازار انرژی، در گفت‌وگو با «شرق» توضیح می‌دهد که اروپا و آمریکا توانسته‌اند بحران انرژی را مهار کنند و آنها در مدت شش ماه تا یک سال آینده خواهند توانست جایگزین‌های مناسبی برای روسیه در بازار اروپا پیدا کنند.

هرچند او تأکید دارد این جایگزینی در کوتاه‌مدت هزینه نسبتا بالایی دارد.

عقب‌گرد بهای نفت

بهای نفت در بازارهای جهانی ریزش کرده و حالا هر بشکه نفت اوپک با نرخ حدود ۸۹.۸ دلار معامله می‌شود که این قیمت تقریبا هم‌تراز بهای نفت در زمستان سال ۹۷ و پیش از شیوع کروناست.

همچنین گزارش‌های بازار انرژی حاکی از آن است که به دلیل افزایش عرضه نفت در بازار‌های جهانی، بهای معاملات آتی نفت برنت با ۱.۵ درصد کاهش به ۸۴.۹۴ دلار در هر بشکه رسیده است.

به گزارش مهر در بحبوحه انتظار افزایش ذخایر نفت آمریکا که موجب افزایش عرضه نفت در بازارها می‌شود، قیمت نفت دیروز چهارشنبه بیش از یک درصد کاهش یافت و این در حالی است که نگرانی‌ها از رکود اقتصاد جهانی افزایش یافته است.

بهای معاملات آتی نفت برنت با ۱.۵ درصد یا حدود ۱.۳۳ دلار کاهش به ۸۴.۹۴ دلار در هر بشکه رسید.

همچنین قیمت نفت خام آمریکا برای تحویل در نوامبر ۱.۲۷ درصد یا معادل یک دلار کاهش یافت و به ۷۷.۳۳ دلار در هر بشکه رسید.

داده‌های مؤسسه نفت آمریکا که روز سه‌شنبه منتشر شد، نشان داد که ذخایر نفت خام در هفته منتهی به ۲۳ سپتامبر ۴.۱ میلیون بشکه افزایش یافت.

ریزش قیمت نفت در بازار جهان در شرایطی رخ می‌دهد که با شعله‌ور‌شدن آتش جنگ روسیه و اوکراین بهای هر بشکه نفت در بازارهای جهانی به مرز ۱۲۰ دلار رسید و آمریکا را وارد بازارهای جهانی نفت مذاکره با کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس کرد تا عرضه نفت خود را در بازار جهان افزایش دهند.

هرچند حسن مرادی، تحلیلگر انرژی، در گفت‌وگو با «شرق» تأکید می‌کند که عرضه ذخایر نفت آمریکا در بازار کمک بسزایی در راستای کاهش قیمت بوده و جابه‌جایی بازارها توانسته شرایط را تا حدی کنترل کند.

او می‌گوید تقاضای نفت در بازارهای آسیایی به سمت نفت ارزان روسیه و ایران متمایل شده و بازار اروپا عمده نفت خود را از کشورهای عربی تولیدکننده نفت تأمین کرده است و این جابه‌جایی بازار توانسته تا حدی در متعادل‌کردن قیمت‌ها مؤثر باشد. ضمن آنکه کاهش تقاضا برای نفت و به دنبال آن تشدید رکود اقتصادی در کشورهای جهان در کاهش قیمت نفت بی‌تأثیر نبوده است.

سرکشی بازار گاز مهار شد

با وجود آنکه رسانه‌های جهان از زمستان سخت در انتظار اروپا نوشتند؛ اما کشورهای اروپایی توانستند ظرف مدت کوتاهی سرکشی قیمت‌ها در بازار جهانی گاز را تا حدی مهار کنند و حالا قیمت گاز در بازار جهانی با کاهش چشمگیری به سطوح قیمت زمستان سال گذشته برگشته است.

به گزارش پرایم، بهای گاز در اروپا کاهش چشمگیری داشته و نرخ هر هزار مترمکعب به کمتر از هزارو 800 دلار رسید.

بر‌اساس شاخص بزرگ‌ترین مرکز اروپایی «تی‌تی‌اف» بهای گاز حالا به 1769.3 دلار برای هر هزار متر مکعب رسیده است.

بازار گاز در اروپا در سایه کاهش صادرات سوخت آبی روسیه به دلیل تحریم‌های اعمال‌شده علیه این کشور شاهد نوسانات زیادی بوده است و نرخ‌های فعلی در سطح قیمت گاز در دسامبر سال ۲۰۲۱ است.

کمبود گاز اروپا جبران شد

بر‌اساس‌این بلومبرگ در گزارشی نوشته است که کشورهای اروپایی با افزایش خرید گاز طبیعی مایع (LNG) می‌توانند در زمستان سال جاری، کمبود عرضه گاز روسیه را جبران کنند.

بلومبرگ در این گزارش توضیح می‌دهد که افزایش سالانه واردات گاز طبیعی مایع از سوی اروپا، احتمالا به ۴۰ درصد رسیده و این میزان می‌تواند به کشورهای اروپایی در سپری‌کردن زمستان امسال کمک کند.

محققان در این گزارش اضافه کرده‌اند که با توجه به ریزش تقاضای ناشی از افزایش قیمت انرژی، ذخایر فعلی گاز طبیعی برای پوشش‌دادن توقف کامل جریان گاز روسیه از اول اکتبر، کافی خواهد بود.

تازه‌ترین اختلال ایجاد‌شده در عرضه گاز روسیه به اروپا، خریداران اروپایی را مجبور کرده تا به بازار جهانی گاز طبیعی مایع روی بیاورند. گفته می‌شود کشورهای اروپایی نسبت به قراردادهای بلندمدتی که منعقد کرده‌اند، ۹۰ گاز طبیعی بیشتری از بازار لحظه‌ای خریداری خواهند کرد. بحران عرضه انرژی که قاره سبز را درنوردیده، رقابت برای محموله‌های گاز طبیعی مایع را شدت بخشیده و قیمت‌ها را، هم برای خریداران آسیایی و هم خریداران اروپایی، افزایش داده است.

بلومبرگ در بخشی از این گزارش با اشاره به اینکه چین و بازارهای نوظهور آسیا احتمالا شاهد کاهش واردات خواهند بود، نوشت: افزایش چشمگیر قیمت لحظه‌ای گاز طبیعی مایع، هم‌زمان با نیاز اروپا به متوسل‌شدن به تمام تولیدات موجود، سیر صعودی خواهد داشت و چیز زیادی برای آسیا باقی نخواهد ماند.

بر‌اساس این گزارش، انتظار می‌رود که اروپا در زمستان امسال ۴۰ میلیون تُن LNG وارد کند و این میزان در تابستان سال آینده نیز کمی بیشتر خواهد شد.

در تازه‌ترین تحولات پس از آغاز جنگ روسیه در اوکراین در ۲۴ فوریه (پنجم اسفند ۱۴۰۰)، سازمان دریانوردی سوئد اعلام کرد که دو مورد نشتی در خط لوله گازی نورداستریم یک در آب‌های سوئد و دانمارک شناسایی شده است. این نشتی اندک زمانی پس از بروز نشتی در پروژه خط لوله گازی نورداستریم ۲، متعلق به روسیه، رخ داد.

حسن مرادی، تحلیلگر بازار انرژی، به «شرق» می‌گوید اتفاقات رخ‌داده در بازار انرژی جهان بسیار نادر بود و در چارچوب معادلات اقتصادی نمی‌گنجد.

او تأکید می‌کند که مهار نسبی بحران در بازار انرژی موفقیت‌آمیز بود و جابه‌جایی بازارها و کاهش خرید و تقاضا و افزایش ذخیره‌سازی گاز اروپا هم به کمک حل بحران آمد.

این تحلیلگر تأکید می‌کند که اروپا مصرف برق را جایگزین بسیاری از مصارف گازی خود کرده است و برخلاف کنوانسیون‌های محیط‌زیستی و در شرایط اضطراری ناچار شده نیروگاه‌های فسیلی خود را فعال کند تا مصرف برق، جایگزین بخشی از مصرف گاز شود. همچنین ذخیره‌سازی مناسب گاز مایع توانست کمک زیادی به اروپا برای حل بحران کند.

این کارشناس در ادامه توضیح می‌دهد که آلمان و فرانسه در‌حال‌حاضر میزان کمبود گاز خود را ۲۰ تا ۳۰ درصد اعلام کرده‌اند که بنا شده است شهروندان با ۱۰ درصد صرفه‌جویی و دولت‌های اروپایی هم با سهم ۱۰ درصدی از صرفه‌جویی در مصرف گاز، شرایط را مدیریت کنند؛ بنابراین آنها می‌توانند بحران گاز در زمستان را پشت سر بگذارند.

این کارشناس همچنین توضیح می‌دهد که برای جایگزینی بلندمدت تولیدکنندگان دیگر به جای روسیه در بازار گاز اروپا، اروپایی‌ها می‌توانند در فرصتی شش‌ماهه تا یک‌ساله این کار را انجام دهند؛ هرچند این اتفاق کم‌هزینه نخواهد بود.

افزایش دوباره قیمت نفت در راه است

قیمت نفت در معاملات روز جمعه تغییر چندانی نداشت اما تحت تاثیر ضعیف شدن ارزش دلار آمریکا و چشم انداز کاهش تولید اوپک پلاس، در مسیر ثبت نخستین رشد هفتگی در پنج هفته گذشته قرار دارد.

به گزارش ایبِنا ، بهای معاملات نفت برنت برای تحویل در نوامبر با ۱۰ سنت معادل ۰.۱ درصد کاهش، به ۸۸ دلار و ۳۹ سنت در هر بشکه رسید. نفت برنت روز گذشته ۸۳ سنت کاهش داشت. بهای قرارداد دسامبر بدون تغییر در ۸۷ دلار و ۱۸ سنت، ثابت ماند.

بهای معاملات وست تگزاس اینترمدیت آمریکا برای تحویل در نوامبر، ۹ سنت معادل ۰.۱ درصد رشد کرد و به ۸۱ دلار و ۳۲ سنت در هر بشکه رسید. شاخص نفت آمریکا روز پنج شنبه ۹۲ سنت کاهش داشت.

به گفته ادوارد مویا، تحلیلگر ارشد شرکت OANDA، وخامت دورنمای تقاضا برای نفت، تا زمانی که معامله گران مطمئن نشوند که اوپک پلاس تولیدش را کاهش خواهد داد، اجازه نمی دهد نفت صعود کند. با این حال، ضعیف شدن ارزش دلار، روند کاهشی قیمتهای نفت را محدود کرده است.

هر دو شاخص نفت برنت و وست تگزاس اینترمدیت در مسیر ثبت حدود سه درصد رشد هفتگی هستند که نخستین رشد هفتگی آنها از اوت خواهد بود.

افت ارزش دلار و عقب نشینی این ارز از بالاترین رکورد ۲۰ ساله که اوایل هفته ثبت کرده بود، از قیمتهای نفت پشتیبانی کرد.

بهای نفت برنت در سپتامبر ۸.۴ درصد کاهش داشته که چهارمین کاهش ماهانه این شاخص است. همچنین در سه ماهه سوم، ۲۳ درصد کاهش داشته که نخستین کاهش سه ماهه بهای نفت برنت از سه ماهه چهارم سال ۲۰۲۱ به شمار می رود.

بهای وست تگزاس اینترمدیت در سپتامبر ۹.۳ درصد کاهش داشته که چهارمین کاهش ماهانه شاخص نفت آمریکاست و در سه ماهه سوم ۲۳ درصد کاهش داشته که نخستین کاهش سه ماهه از سه ماهه منتهی به مارس ۲۰۲۰ است که شیوع کووید ۱۹، باعث ریزش تقاضا شده بود.

به گفته تحلیلگران، به نظر می رسد بازار کف قیمت پیدا کرده است زیرا عرضه نفت با اجرای تحریمهای اتحادیه اروپا علیه صادرات نفت روسیه در پنجم دسامبر، محدودتر خواهد شد. با این حال، مسئله نامعلوم، میزان افت تقاضا در پی کندی رشد اقتصاد جهانی است.

سه منبع آگاه به رویترز گفتند: اوپک و متحدانش شامل روسیه در آستانه دیدار روز چهارشنبه، سرگرم مذاکره درباره کاهش تولید هستند.

بر اساس گزارش رویترز، یک منبع نزدیک به مقامات روسیه اوایل هفته خبر داده بود روسیه ممکن است کاهش یک میلیون بشکه در روز تولید اوپک پلاس را در جلسه بعدی وزیران این گروه پیشنهاد کند.

ایران وارد رقابت با روس‌ها می‌شود؟! جنگ بر سر قیمت است

فروپاشی مذاکرات برای حصول توافق بازارهای جهانی نفت هسته‌ای میان تهران و قدرت‌های جهانی می‌تواند ایران را از نفت و گاز بالادستی دور کند و به سمت محصولات پالایش شده سوق دهد.

فرارو- دور تازه تحریم‌های امریکا علیه ایران که روز پنجشنبه اعلام شد یکی از سودآورترین و سریع‌ترین صنایع در حال رشد تهران که تا حد زیادی تحت رصد می‌باشد را هدف قرار داده است: پتروشیمی.

به گزارش فرارو به نقل از میدل ایست آی، پلیمر‌ها و ترکیبات تصفیه شده در همه چیز از کود و پلاستیک گرفته تا مواد شوینده لباسشویی، کاغذ و لباس یافت می‌شوند. در حالی که بسیاری از مردم ممکن است به اندازه نفت و گازی که از آن استخراج می‌شود با پتروشیمی آشنا نباشند برای ایران پتروشیمی بسیار حائز اهمیت است.

«راشل زیمبا» کارشناس تحریم‌ها در مرکز امنیت جدید آمریکا به «میدل ایست آی» می‌گوید: «پتروشیمی منبع اصلی درآمد و صادرات غیر نفتی ایران بوده است».

ایران در ماه ژوئیه اعلام کرد که تولید محصولات پتروشیمی را طی چهار سال آینده ۵۴ درصد افزایش خواهد داد. این صنعت در حال حاضر یک سوم صادرات غیر نفتی ایران را به خود اختصاص داده است. ایران در سال ۲۰۲۰ میلادی حدود ۲۰ میلیارد دلار در عرصه پتروشیمی فروش داشت که دو برابر ارزش صادرات نفت خام آن کشور است. اگرچه ایران سال‌هاست که در حال توسعه بخش پتروشیمی خود بوده، اما معامله کنندگان و تحلیلگران می‌گویند که این تلاش‌ها پس از خروج یک‌جانبه آمریکا از توافق هسته‌ای تسریع شد.

«بیژن خواجه پور» اقتصاددان به «میدل ایست آی» می‌گوید: «از سال ۲۰۱۸ میلادی به این سو، صنعت پتروشیمی ایران ظرفیت‌های خود را به ویژه با تمرکز بر ایجاد درآمد‌های صادراتی گسترش داده است».

زیمبا می‌گوید: «فروش پتروشیمی با ترکیبی از تحریم‌ها و انعطاف پذیری تحریم‌ها به اقتصاد در حال رشد ایران کمک می‌کند و در عین حال به آن کشور کمک می‌کند تا زنجیره ارزش تولیدی را بالا ببرد».

ایران در حال حاضر در جایگاه چهارمین دارنده ذخایر بزرگ نفت و دومین دارنده ذخایر بزرگ گاز جهان قرار دارد، اما شرکت‌های خصوصی و دولتی را از استخراج ساده کالا‌های خام به محصولات پالایشی دور می‌کند.

شبیه بازی موش و چکش

معامله گران، بازرگانان و تحلیلگران می‌گویند صنعت پتروشیمی مزایای متعددی برای ایران دارد کشوری که به دنبال مقابله با تحریم‌های غرب است. «سرمد آفرینش» مدیرعامل شرکت مشاور آراکس در تهران و صادرکننده پتروشیمی به «میدل ایست آی» می‌گوید: «زمانی که پتروشیمی دارید می‌توانید به راحتی گواهی مبدا را تغییر دهید. ردیابی نفت خام تصفیه نشده آسان‌تر است و اغلب باید به پالایشگاه‌های خاصی که برای فرآوری آن طراحی شده‌اند فرستاده شود».

علاوه بر این، خطوط لوله یا تانکر‌ها برای حمل نفت خام مورد نیاز هستند، اما محصولات پتروشیمی را می‌توان از طریق کامیون و خطوط ریلی راه آهن انتقال دارد. راه آهن به دلیل تحریم‌های ایالات متحده که تجارت با ایران را ممنوع می‌کند بخش عمده‌ای از تجارت ایران از طریق مرز‌های زمینی را تسهیل می‌کند.

«کوجن لیم» کارشناس ایران در شرکت S&P Global به «میدل ایست آی» می‌گوید: «این مانند تلاش برای متوقف کردن کامیون‌های پر از محصولات پتروشیمی است». بر اساس داده‌های منتشر شده توسط سازمان گمرک ایران در فاصله سال‌های ۲۰۱۸ تا ۲۰۱۹ میلادی ایران ۱.۵ میلیارد دلار محصولات پتروشیمی به عراق و حدود یک میلیارد دلار به هند و ترکیه صادر کرده است.

آفرینش می‌افزاید: «ایران نیز از پتروشیمی‌ها سود بیش‌تری می‌برد. این محصولات دارای ارزش افزوده هستند. اگر نفت ۱۰۰ دلار در هر بشکه فروخته می‌شود محصولات صنایع پتروشیمی از ۸۰۰ تا ۹۰۰ دلار آغاز می‌شوند».

همانند فروش نفت خام، چین بازار اصلی محصولات پتروشیمی ایران است. پکن در فاصله سال‌های ۲۰۱۸ تا ۲۰۱۹ میلادی ۵.۶ میلیارد دلار محصولات پتروشیمی از ایران وارد کرد. امارات متحده عربی از نظر جهانی دومین کشوری بود که ۲ میلیارد دلار محصولات پتروشیمی وارد نمود.

روز پنجشنبه، آمریکا پنج شرکت مستقر در چین را به اتهام نقش داشتن در تجارت نفت و پتروشیمی با ایران تحریم کرد. شبکه‌ای از شرکت‌ها در امارات متحده عربی، هنگ کنگ و هند نیز تحریم شدند. دولت بایدن از تابستان سال جاری میلادی با کم رنگ شدن چشم‌انداز حصول توافق هسته‌ای تحریم‌ها را علیه ایران تشدید کرده است.

به نظر می‌رسد با گسترش اعتراضات در ایران در دو هفته گذشته احتمال حصول فوری توافق هسته‌ای کاهش یافته است.

توافق یاعدم توافق هسته ای؛ مسئله این است

خواجه‌پور به «میدل ایست آی» می‌گوید: «در صورت شکست مذاکرات هسته‌ای، استراتژی ایران کاهش آسیب‌پذیری صادرات خود در برابر تحریم‌های آمریکا با کناره گیری از فروش نفت خام و میعانات گازی خواهد بود که منجر به گرایش تهران به محصولات پتروشیمی می‌شود».

او می‌افزاید: «درک ایران از وضعیت آن است که صادرات پتروشیمی و فرآورده‌های نفتی به بازار‌های همسایه در مقایسه با نفت خام و میعانات به بازار‌های جهانی آسان‌تر خواهد بود».

لیم در این باره به «میدل ایست آی» می‌گوید که این اقدامات منطبق با برنامه ایران برای کاهش اتکای اقتصاد آن کشور به درآمد‌های نفت و گاز خواهد بود. او می‌افزاید: «در پنج تا ده سال آینده محصولات پتروشیمی تفاوت رشد بیش‌تری در مقایسه با نفت و گاز بالادستی را تجربه خواهند کرد».

ایران در حال حاضر تحت فشار قرار دارد. قیمت نفت به دلیل کُند شدن رشد اقتصادی جهانی و ترس از رکود نسبت به بالاترین سطح خود در اوایل سال جاری ۳۰ درصد کاهش یافته است.

هم چنین، ایران با رقابت روسیه مواجه است. انتظارات بسیاری از رهبران تجاری و سیاسی در تهران مبنی بر این که ایران از حمله روسیه به اوکراین با افزایش قیمت نفت و کالا‌ها سود خواهد برد محقق نشد. در واقع، وضعیت کاملا برعکس شد. روسیه که به دلیل تحریم‌ها ارتباط‌اش با اروپا قطع شده مجبور شده است قیمت کالا‌های خود را کاهش دهد بازارهای جهانی نفت و اکنون در بازار‌های سنتی خود مانند چین و آسیای مرکزی با ایران رقابت می‌کند حتی در شرایطی که به تهران برای کمک نظامی در جنگ اوکراین چشم دوخته است.

محصولات پتروشیمی نیز از این شرایط تاثیر پذیرفته اند. آفرینش می‌گوید: «قطعا رقابت با روس‌ها را در کشور‌های منطقه احساس می‌کنم. این یک جنگ بر سر قیمت است».