۱۲۶ بازنده در بورس برنده
دنیای اقتصاد- فاطمه اسماعیلی : بورس تهران تا به اینجای کار با ثبت بازده حدود ۲۸۰ درصدی از ابتدای سال، برنده رالی بازارها است. اما همین بازار برنده، بازندگانی نیز داشته است که کم هم نیستند. افزایش ضریب نفوذ بازار سهام در میان صاحبان نقدینگی‌های خرد و کلان سبب شده تا به‌صورت دومینووار شاهد ورود پول‌های جدید به گردونه معاملات بازار سهام باشیم. سرمایه‌هایی که رویای کسب سودهای چند صددرصدی را در سر می‌پرورانند و غالبا معتقدند حتی بدون داشتن کوچکترین تحلیلی چه بنیادی و چه تکنیکال، می‌توانند سود مناسبی را نصیب خود کنند. آمارها نشان می‌دهد میانگین روزانه ارزش معاملات خرد سهام به رقم بی‌سابقه ۱۶ هزار میلیارد تومان رسیده و سرمایه‌گذاران خرد در تیرماه حدود ۳۵ هزار میلیارد تومان راهی بازار سهام کرده‌اند. در این میان یافته‌های «دنیای‌اقتصاد» حکایت از افت قیمت ۱۲۶ بنگاه اقتصادی در اولین ماه تابستان دارد. سهامی که نه‌تنها سودی نصیب سهامداران خود نکردند، بلکه زیانی بین یک تا ۲۵ درصد میان معامله‌گران خود تقسیم کردند. در عین حال ۷۸ درصد شرکت‌ها رشدی کمتر از میانگین قیمت سهام را ثبت کرده و از شاخص کل عقب مانده‌اند. شرایطی که نشان می‌دهد نمی‌توان تحت هر شرایطی و با هر عملکردی سود به خانه برد.
تاریخی‌ترین ماه بورس تهران با ثبت رشد بیش از ۵۰ درصدی شاخص کل سهام در حالی رقم خورد که تمام پول‌های ورودی به بازار سهام موفق به کسب سود نشدند. بررسی‌های «دنیای اقتصاد» نشان می‌دهد در یک ماه گذشته از مجموع ۴۵۴ نماد معامله شده در دو بازار بورس و فرابورس، شاهد افت قیمت ۱۲۶ نماد (معادل ۲۸ درصد) بودیم. نکته جالب توجه این است که حتی در میان نمادهایی که با رشد قیمت همراه شدند، ۷۸ درصد شرکت‌ها با بازده کمتر از شاخص کل مواجه شدند. به عبارتی نتوانستند میانگین رشد قیمت در کل بازار را کسب کنند. موضوعی که نشان داد حتی در این شرایط که به نظر می‌رسد بدون داشتن تحلیل نیز می‌توان سود کسب کرد، سهامدارانی بودند که متضرر شده و بین یک تا ۲۵ درصد از ارزش دارایی خود را تنها در یک ماه از دست دادند.
نابرده رنج، گنج. ؟
در ماهی که شاخص کل بورس تهران با افزایش بیش از ۵۰ درصدی همراه شد، ورود بی‌سابقه نقدینگی به تالار شیشه‌ای سبب شد تا میانگین روزانه ارزش دادوستدها به حدود ۱۶هزار میلیارد تومان برسد. سهامداران حقیقی نیز حدود ۳۵ هزار میلیارد تومان پول به بازار سهام تزریق کردند. در این میان افزایش ضریب نفوذ بازار سهام در میان صاحبان نقدینگی‌های خرد و کلان سبب شد به‌صورت دومینووار در بورس چه کسی برنده است؟ شاهد ورود افراد جدید به این بازار باشیم و سرمایه‌های سرگردان برای ورود به تالار شیشه‌ای ترغیب شوند. سرمایه‌هایی که رویای کسب سودهای چند صددرصدی را در سر می‌پرورانند. شاید همین موضوع دلیل اصلی تداوم جهش قیمت سهام و ثبت رکوردهای متوالی در این بازار است. از این رو این تب خرید در بازار در وهله اول به قدرت بلامنازع نقدینگی باز می‌گردد. شرایطی که سبب شده ریسک‌های پیرامونی بازار نادیده گرفته شود. در این میان تفکر غالب در میان سرمایه‌گذاران این است که در این بازار سبز، حتی بدون داشتن کوچکترین تحلیل چه بنیادی و چه تکنیکال، هر پول جدیدی می‌تواند سودی بیشتر از بازارهای رقیب از آن معامله‌گر کند. این در حالی است که بررسی‌های «دنیای اقتصاد» ثابت می‌کند در یک ماه اخیر، نماد معاملاتی ۲۸ درصد از شرکت‌های حاضر در بازار سهام نه تنها سودی از آن سهامداران خود نکرده‌اند، بلکه زیانی بین یک تا ۲۵ درصد به معامله‌گران خود تحمیل کرده‌اند.
بازندگان اولین ماه تابستان
یافته‌های آماری «دنیای اقتصاد» نشان می‌دهد طی معاملات اولین ماه تابستان، نماد معاملاتی شرکت پگاه اصفهان با بیشترین افت قیمت به میزان ۸/ ۲۴ درصد مواجه شد. قعرنشین بعدی بازار سهام در تیرماه اما سهام شرکت صنعتی آما بود. «فاما» در یک ماه اخیر زیانی معادل ۷/ ۲۳ درصد به سهامداران خود تحمیل کرد. «زمگسا» دیگر نمادی بود که در اولین ماه تابستان با افت قیمت مواجه شد و بیش از ۲۱ درصد از سرمایه معامله‌گران خود را دود کرد. در مجموع طی معاملات تیرماه، ۷۰ سهم با افت قیمت تا ۱۰ درصد، ۴۶ نماد با کاهش قیمت بین ۱۰ تا ۲۰ درصد و ۱۰ نماد نیز کاهش بیش از ۲۰ درصدی قیمت را تجربه کردند. در مقابل اما سیمان خزر پرسود‌ترین سهام در اولین ماه تابستان بود که سودی معادل ۱۸۰ درصد برای سهامداران خود به ارمغان آورد. در لیست برندگان اولین ماه تابستان می‌توان به نمادهای «خمحرکه»، «خزامیا»، «نطرین» و «خپارس» نیز اشاره کرد که به ترتیب در رتبه‌های دوم تا پنجم در بورس چه کسی برنده است؟ پربازدهترین سهام تیرماه جای گرفتند.
نمادهایی که از شاخص کل جاماندند؟
بررسی‌ها نشان می‌دهد در تیرماه، تنها ۲۲ درصد سهام موفق به سبقت از نماگر اصلی در کسب بازدهی شدند. شاخص کل بورس تهران، میانگین وزنی قیمت سهام را نشان می‌دهد و طبیعتا در محاسبه آن نمادهای بزرگ و کامودیتی‌محور نقش اصلی را ایفا می‌کنند. بررسی‌های «دنیای اقتصاد» نشان می‌دهد در این ماه، سهام زیرمجموعه گروه‌های کانه‌های فلزی، فرآورده‌های نفتی، محصولات شیمیایی، فلزات اساسی و خودرو با بیشترین رشد قیمت همراه شدند. به تبع شاخص کل نیز بیشترین تاثیر را از سهام مذکور پذیرفت و صعود بیش از ۵۰ درصدی را تجربه کرد. در مقابل گروه‌های کوچک بازار از صعود جاماندند.
در بورس چه کسانی برنده و چه افرادی بازنده‌اند؟
یک کارشناس بازار سرمایه گفت: سهامداران حقیقی باید در نظر داشته باشند بازار سرمایه جایی است که پول از جیب سهامداران عجول به سهامداران با حوصله و صبور منتقل می‌شود.
به گزارش همشهری آنلاین خبرآنلاین به نقل از صدا و سیما نوشت: همایون دارابی با بیان اینکه در بازار سرمایه صبوری و مطالعه نقش کلیدی در موفقیت دارد، افزود: ما دوره‌های کوتاه‌مدت و بلندمدت رکود و رشد را در بازار تجربه کرده‌ایم و در ورای این تحولات چیزی که موفقیت را رقم می‌زند صبوری و پرهیز از هیجان و مطالعه دقیق وضعیت شرکت‌ها است.
وی افزود: حقوقی‌ها همیشه باید در بازار منفی خریدار و در بازار مثبت فروشنده باشند؛ یعنی، چون قصد دارند تعداد بالای سهام را ارزان بخرند، نباید موقعیت اصلاح بازار را از دست بدهند و در بازار مثبت هم برای رشد بیشتر نباید فروش را زیاد به تاخیر اندازند.
دارابی ادامه داد: به سهامداران توصیه می‌کنم وقتی همه فروشنده هستند خریدار سهام باشید و وقتی همه خریدارند سهامتان را بفروشید. این البته برای معامله‌گران کوتاه‌مدت است وگرنه به قول فیشر اگر سهام خوبی را انتخاب کنید شاید هیچ وقت زمان فروشش فرا نرسد.
این کارشناس بازار سرمایه با اشاره به اینکه در مورد آینده رشد شاخص، باید به چند عامل توجه کنیم، گفت: یک بازار زمانی رشد یا افت پیدا می‌کند که تحت تاثیر چند دسته عوامل قرار گرفته باشد. نخستین دسته عوامل اقتصادی است به عبارت دیگر عواملی مثل رشد اقتصادی، تورم، تغییر تکنولوژیک و موارد دیگر می‌تواند باعث رشد بازار شود.
وی افزود: اگر سوال به این معنا است که آیا ما در درازمدت مثلا یکساله رشد شاخص خواهیم داشت، پاسخ مثبت است.
دارابی در ادامه اظهار کرد: مهمترین فاکتور برای تقویت بازار سهام همراهی و همدلی در داخل دولت است، اکنون بهترین ترکیب اقتصادی در وزارت اقتصاد، بانک مرکزی و همچنین سازمان بورس وجود دارد.
وی درباره تصمیمات ۱۵روز اخیر سازمان بورس و دولت گفت: حقیقتا شاید در سال‌های اخیر بازار سرمایه هیچ وقت این سرعت در تصمیم و میزان مشورت میان سازمان و بازار را تجربه نکرده بود؛ کاملا هم هدف حمایت از بازار بود و در این مسیر حرکت شده است.
این کارشناس بازار سرمایه ادامه داد: تقویت و تثبیت بازار سهام نیاز به زمان دارد؛ چرا که بازار پیش از این، رشد سنگینی کرده بود و پس از آن اصلاح و مجموعه‌ای از عوامل بیرونی، به بازار فشار وارد کرد تا نقدینگی فعال در بازار کاهش یابد که مهمترین عامل، همان نرخ بهره مخرب بود.
دارابی در پاسخ به این سوال که اجرای سیاست‌های اصلاحی اخیر در زمینه قوانین بازار سهام، چقدر توانسته است در افزایش اعتماد به بازار موثر عمل کند، گفت: سیاست‌های وزارت اقتصاد و سازمان بورس و اوراق بهادار، خوب و بجا بود، اما نیاز به زمان و البته حل مسایلی در سطح کلان دارد. البته خود سهامداران هم در سرمایه‌گذاری خود نباید عجله کنند و هیجان زده شوند.
وی افزود: بازار سرمایه عموما یک تاثیر روانی نامناسب بر تازه‌واردها می‌گذارد که فکر می‌کنند همه چیز همین است که روی تابلو قرار دارد؛ یعنی وقتی بازار بالا می‌رود فکر می‌کنند همیشه بالا می‌رود و وقتی پایین می‌آید فکر می‌کنند همیشه پایین می‌آید در حالی که این گونه نیست و در بازار سرمایه صبوری و مطالعه نقش مهمی در موفقیت دارد.
چه کسی برنده این روزهای بازار سرمایه است؟
بورس24 : در هفته معاملاتی اخیر که تنها 4 روز معاملاتی داشت ، ارزش معاملات خرد در بورس تهران و فرابورس ایران به 12180 میلیارد تومان رسید.
این عدد معادل متوسط روزانه کمی بیش از 3000 میلیارد تومان ( سه همت) در روز است.
این متغیر با اهمیت بازار سرمایه در 72 روز کاری طی شده از سال 1401 به مبلغ 382391 میلیارد تومان رسیده است که معادل متوسط روزانه 5300 میلیارد تومان ( بیش از 5 همت) در روز است.
این عدد برای ارزش کل معاملات بورس و فرابورس شامل معاملات عمده ، جا به جایی های بلوکی ، عملیات بازار باز بانک مرکزی و جا به جایی پول بین بانک ها (ریپو) ، معامله انواع اوراق مشارکت ، اوراق صکوک و صندوق های سرمایه گذاری مشترک در روزهای کاری سپری شده از سال 1401 به 2724569 میلیارد تومان می رسد که معادل حدود 38 هزار میلیارد تومان یعنی حدود 38 همت در روز است.
به تعبیری واضح تر معاملات خرد بازار سهام در این روزها تنها یک دهم ارزش معاملات اوراق در بورس و فرابورس را تشکیل می دهد و برنده این روزهای بازار سرمایه کسی جز دولت نیست که از پلت فرم هایی که با سرمایه گذاری مردم ایجاد شده (بورس و فرابورس) برای تامین مالی ، جبران مخارج خود و ایجاد درآمد مالیاتی نهایت استفاده را می کند.
بازار برنده در ماه اول قرن
دنیای‌اقتصاد : پرونده بازارهای دارایی در نخستین ماه از قرن جدید با رشد دسته‌جمعی قیمت در بازار دارایی‌ها بسته شد. در این ماه شاخص کل بورس تهران بیش از ۱۰درصد افزایش ارتفاع داد و دلار و سکه نیز ۶درصد گران‌تر معامله شدند. به این ترتیب بورس به برنده بازارهای سرمایه‌گذاری در فروردین۱۴۰۱ بدل شد. تحلیلگران ارزی تداوم یافتن مذاکرات وین و انتشار خبرهای گوناگون از آن و تغییر فاز انتظارات جامعه به‌دلیل تداوم شرایط تورمی را مهمترین دلیل افزایش قیمت فروردینماه دلار و سکه می‌دانند. در تالار شیشه‌ای اما سطوح مناسب در بورس چه کسی برنده است؟ قیمت‌ها از منظر ارزش‌گذاری و همزمان پشتوانه‌های مناسب بنیادی موجب شد تا شاهد افزایش تقاضا برای سهام و خروج حقیقی‌ها از پناهگاه صندوق‌های سرمایه‌گذاری باشیم. در کنار آن نیز سیاستگذار دو گام مهم برای نجات بورس برداشت. در گام نخست نمایش مظنههای معاملاتی را برای سهامداران نامحدود کرد و در روزهای پایانی فروردین، دامنه نوسان سهام را یک‌درصد افزایش داد تا بر کارآیی و جذابیت بازار سرمایه بیفزاید.
اولین‌ماه از قرن جدید به پایان رسید و پرونده بازار دارایی‌ها در این ماه با صدرنشینی بورس بسته شد. به این ترتیب در طول فروردینماه شاخص‌کل بورس تهران به‌عنوان مهمترین نماگر بازار سهام به میزان 6/ 10درصد رشد کرد و به محدوده یک‌میلیون و 512هزار واحد رسید. این مهم در حالی رقم خورد که قیمت‌ها در دو بازار سکه و دلار حدود 6درصد افزایش یافت. به این ترتیب بازار سهام از در بورس چه کسی برنده است؟ رقبایش پیش افتاد و عنوان پربازدهترین بازار فروردینماه را به خود اختصاص داد. رشد قیمت سهام عمدتا به واسطه رشد قیمت در بازارهای جهانی و خوش‌بینی مردم به بهبود اوضاع در بازار سهام روی داد. مهمترین رویدادی‌‌‌‌‌‌‌‌های ثبت‌شده در فروردین بورس 1401، افزایش یک‌درصدی دامنه‌نوسان، نامحدود شدن نمایش مظنههای معاملاتی، وضع عوارض برای صادرات زنجیره ارزش فولادی، پتروشیمی و سیمانی و در نهایت ارائه اطلاعات بیش از 300 شرکت دولتی بر روی تارنمای کدال بود.
ماه اقبال به بورس
نخستین‌ماه از قرن جدید روز گذشته خاتمه یافت. در این روز میانگین وزنی قیمت‌ها در بورس به میزان 05/ 0درصد کاهش یافت. به‌دنبال این کاهش جزئی شاخص‌کل سهام که در روزهای پایانی فروردین موفق به گذر از سطح یک‌میلیون و 500هزار واحدی شده بود، در محدوده یک‌میلیون و 512هزار واحدی آرام گرفت. اینطور که به‌نظر می‌آید روند ایجاد شده در بورس که نخستین نشانه‌های آن در واپسین روزهای سال‌گذشته نمایان شد، همچنان ادامه دارد. این رشد در شرایطی شکل گرفت که انتظارات مختلف پیرامون برجام اعم از مثبت و منفی درمیان فعالان بازار سهام افزایش یافته بود و همین امر سبب شد تا در روزهای پایانی سال1400 شاهد بهبود اوضاع معاملات در بازار سهام باشیم. البته اگر بخواهیم نگاهی دقیق‌تر به عوامل شکل‌دهنده به این وضعیت داشته باشیم باید مساله را اینطور مورد بررسی قرار دهیم که نگاه بازار به برجام به‌عنوان دیرپا‌ترین عامل موثر در قیمت‌ها که توانسته در طول یک سال‌و‌نیم گذشته بازارها را تحت‌تاثیر قرار دهد تنها یک روی ماجرا بوده است.
مساله اصلی این است که به موازات برجام جنگ نفس‌گیر درگرفته میان روسیه و اوکراین که حالا به صحنه حمایت‌های مکرر ناتو از ولادیمیر زلنسکی بدل شده طی ماه‌های اخیر فشار صعودی قابل‌توجهی را در بورس چه کسی برنده است؟ به بازارهای جهانی وارد کرده و همین امر سبب شده تا از این جانب نیز شاهد شکل‌گیری یک عامل مثبت به نفع بازار سهام داخلی باشم. در طول این مدت خطر متورم‌تر شدن اقتصاد بین‌الملل نیز وجود داشته و همچنان پشت‌سر خبرهای ناشی از جنگ در آمار اقتصادی خودنمایی می‌کند. مجموع این عوامل همگی به نفع بازار سهام است. عواملی از این دست بوده که سبب شده تا بازار سهام در طول یک‌ماه گذشته رشدی تقریبا پایدار را شاهد باشد و در میان بازارهای دارایی کشور به ثبت بیشترین بازدهی دست‌یابد. این در حالی است که در بیشتر ماه‌های سال‌قبل شاهد ثبت رکوردهایی دقیقا برعکس رکورد یادشده بودیم. بر این اساس بازار سهام در شرایطی به‌عملکرد خود طی فروردینماه خاتمه داده است که بازده آن به محدوده 61/ 10درصد رسیده است. این رقم حکایت از آن دارد که شاخص توانسته از سطح یک‌میلیون 367هزار واحد تا سطح یک‌میلیون و 512هزار واحد صعود کند. رقم یادشده در شرایطی به ثبت رسیده است که به دلیل عملکرد ضعیف شاخص بورس در یک ساله اخیر کمتر کسی تصور می‌کرد که تنها در طول یک‌ماه میانگین وزنی بازار سهام تا این میزان تغییر مثبت داشته باشد. بازده بورس در سال‌گذشته تنها 6/ 4درصد بوده است.
خروج سرمایه‌‌‌‌‌‌‌‌ها از پناهگاه؟
به‌جز این ارقام اما در فروردینماه بورس، رخدادهای مهمی دیگری نیز روی داد. در این‌ماه صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل‌معامله، 1155 میلیاردتومان در این‌ماه خروج پول داشته‌اند. این دومین‌ماه متوالی است که در آن پول حقیقی‌ها از بازار سهام خارج می‌شود. چنین امری را می‌توان گواهی بر افزایش جذابیت بازار برای سرمایه‌گذاران حقیقی تلقی کرد؛ چراکه مشاهدات و بررسی آمار و ارقام موجود در بازار حکایت از آن دارد که بخشی از پول خارج شده از گردونه داد و ستدهای مستقیم سهام که طی رکود سنگین سال‌قبل روی داد، در حال بازگشت به فضای یادشده و خروج از صندوق‌های موردنظر است. گفتنی است در سال‌گذشته بخش مهمی از پول سرمایه‌گذاران حقیقی بازار به سبب تلاطم بیش از حد معاملات و نیاز به در بورس چه کسی برنده است؟ سرمایه‌گذاری در فضای امن‌تر به سمت این صندوق‌ها رفته بود.
فراز یک‌ماهه
همان‌طور که پیشتر اشاره شد بازار سهام در شرایطی آغاز شد که از یک‌سو جنگ در اوکراین رو به فزونی می‌گذاشت و از سویی دیگر اخبار متنوع و دیدگاه‌های گوناگون برجامی بر بازار اثر می‌گذاشتند. این در بورس چه کسی برنده است؟ دو مساله سبب شد تا بازار در مواجهه با تعطیلات عید از سنت هر ساله وام بگیرد و عملکرد قابل‌قبول در فروردین سال‌جاری را به ثبت برساند. همان‌طور که در گزارش‌های پیشین نیز به آن اشاره‌شده بود فروردینماه به‌خصوص دو هفته اول آن عموما ماه خوبی برای بازارهای مالی است. همین امر سبب شد تا فعالان خرد و کلان بازار در طول این‌ماه با توجه به دو عامل یادشده عکس‌العمل خوبی به قیمت‌های سهام نشان دهند. یکی دیگر از دلایل افزایش تقاضا در این بود که فعالان بازار با توجه به افت شدید قیمت سهام در سال‌گذشته و تحول روی‌داده در بازارهای جهانی فرض را بر این گذاشتند که آینده قیمت سهام می‌تواند بسیار متفاوت‌تر از شرایط کنونی باشد. داستان از این قرار است که جنگ یادشده سبب شده تا در بازارهای بین‌المللی بازار شایعات داغ شود و تحلیل‌های نجومی که گرما از آتش ترازنامه‌های متورم بانک‌های مرکزی می‌گیرند به ارقامی بسیار زیادی اشاره کنند.
برای مثال در ابتدای سال‌جاری به‌زعم بسیاری اصلا بعید نبود که نفت بتواند از سقف قبلی خود در کانال 140 دلاری نیز بگذرد و قیمت سایر کامودیتی‌‌‌‌‌‌‌‌ها نیز به محدوده‌ای برسد که با بهای کنونی آنها فاصله زیادی دارد. در حال‌حاضر هیچ‌یک از این تحلیل‌ها تاکنون محقق نشده‌اند. به هر روی اگر بخواهیم دقیق‌تر مسائل روی داده در طول این یک‌ماه را بررسی کنیم، لازم است که ابتدا نیم‌نگاهی به برجام و اثر آن در بازار سهام داشته باشیم. می‌توان در ابتدا اینطور گفت که بازار سهام نه فقط در طول دو سال‌گذشته بلکه در تمامی دهه‌های اخیر نگاهی دوگانه به امر تحریم و به‌خصوص مذاکره بر سر برنامه اتمی کشور داشته است. در طول این سال‌ها افزایش قیمت دلار در ابتدا سبب‌شده تا نمادهای کامودیتی‌محور بازار در ابتدا عموما از بحران‌های سیاسی وارد بر پیکره اقتصاد، استقبال کنند.
دلیل این امر این است که ترکیب مهلک سیاست‌های سرکوب ارزی که در مواقع قبل از این وضعیت ایجاد می‌شد در عمل راه را برای افزایش سریع قیمت ارز یا به عبارتی افول تند و تیز ارزش ریال فراهم می‌کرد. به‌دنبال این امر سرمایه‌گذاران که در پی حفظ ارزش دارایی خود بودند به سمت دارایی‌هایی نظیر سهام یادشده هجوم می‌بردند. بازار برای این مدت منافع بلندمدت شرکت‌ها را که در اثر تحریم و هزینه‌های وارده با تهدید مواجه می‌شد، به نفع منافع کوتاه‌مدت سرمایه‌گذاران نادیده می‌گرفت. این در حالی است که در سال‌اخیر این وضعیت یعنی خوش‌بینی به تغییر نرخ ارز به سبب دست به‌ماشه شدن بازارهای در انتظار برجام موقتا کنار رفت و جای خود را به احتیاط روزافزون در نمادهای دلاری داد. با نزدیک شدن به پایان سال1400 اما این انتظار بیش از یک ساله رخت بر بست و رشد قیمت‌های جهانی راه را برای افزایش تقاضا هموار کرد. مضاف بر آنکه نمادهای بانکی و خودرویی و سایر سهامی که از توافقی تازه در صحنه مذاکرات اتمی همچنان قابلیت رقم‌خوردن داشت، استقبال کردند. به‌دنبال این امر نوعی دو دستگی درمیان نمادهای بازار دیده شد که تازگی نداشت. پیشتر نیز با روی کار‌آمدن دولت حسن روحانی و امیدوار شدن مردم برای به‌ثمر نشستن مذاکرات قیمت سهام در نمادهای ریالی رشد قابل‌توجهی را شاهد بود، چراکه بازار انتظار داشت تا با حصول توافق میان ایران و قدرت‌‌‌‌‌‌‌‌های غربی راه برای سودآوری نمادهای مربوطه هموار شود.
دو قدم مثبت سازمان بورس
اما بازار سهام در یک‌ماهه گذشته به جز رشد قیمت در نمادهای بازار که به افزایش 6/ 10درصدی شاخص‌کل بورس و رشد بیش از 15درصدی نماگر هموزن انجامید، رویدادهای مهمی دیگری نیز رخ داد. نخست آنکه با شروع سال‌جدید سازمان بورس نشان داد که عزمی جدی برای بهبود اوضاع در بازار سرمایه دارد. در نخستین قدم سازمان یادشده مظنه قیمت‌های قابل‌مشاهده در معاملات سهام را که بر روی شرکت مدیریت فناوری بورس تهران قابل‌مشاهده بود از سه ردیف به 5ردیف افزایش داد و در تارنمای معاملاتی کار‌گزاری‌ها نیز تعداد قابل‌مشاهده مظنههای قیمت را به شکل نامحدود در دسترس سهامداران قرار داد. این تغییر از سوی بسیاری از فعالان باسابقه بازار سهام به دیده مثبت نگریسته شد. به گفته بسیاری از کارشناسان بازار سرمایه این امر می‌توان ضمن افزایش شفافیت در بازار سهام دیدی دقیق‌تری به آن دسته از سرمایه‌گذارانی بدهد که می‌خواهند فرآیند عرضه و تقاضا در بازار را به‌نحوی دقیق‌تر مورد ارزیابی قرار دهند.
در روزهای بعد از این رویداد نیز روند تغییرات به قوت باقی بود تا جایی در روزهای بعد از آن یعنی دقیقا در روز بیست و نهم فروردینماه نیز گام مثبت دیگری برداشته شد که همان شروع فرآیند باز‌شدن دامنه‌نوسان در گام‌های یک‌درصدی بود. اینطور که شنیده‌ها حکایت می‌کند قرار است تا دو شرکت بورس و فرابورس در گام‌های پی‌در‌پی و در صورتی‌که زمینه برای تداوم این کار مهیا باشد تا پایان سال دامنه‌نوسان را به مثبت و منفی 10درصد افزایش دهند. در صورتی‌که این اقدام به ثمر بنشیند می‌توان انتظار داشت که در ماه‌های پیش‌رو بر کارآیی بازار سهام در ایران افزوده شود، با این‌حال همچنان توجه به این نکته ضروری است که این اقدام نمی‌تواند جای برداشته‌شدن کامل دامنه‌نوسان و اتخاذ تدابیر کنترلی نظیر اعمال وقفه یا تنفس بر معاملات را بگیرد. با توجه به این مسائل بسیاری از کارشناسان و فعالان قدیمی بازار سهام بر این باور هستند تا زمانی‌که حجم مبنا به‌عنوان یک قانون ناکارآمد برداشته نشود نمی‌توان به‌طور کامل انتظار بهبود اوضاع در بازار را داشت چراکه همچنان تغییر احتمالی در میزان این عامل می‌تواند تمامی تغییرات مثبت ناشی از باز‌شدن دامنه‌نوسان را خنثی کند.
گام‌های متناقض دولت
اما از تحولات روی داده در فضای خود بازار که بگذریم؛ دو رخداد مهم سبب شد تا فعالان بازار سرمایه تحت‌تاثیر رفتار دولت قرار بگیرند. گام اول که بسیار مخرب بود اعلام ناگهانی تصویب وضع عوارض بر صادرات زنجیره ارزش محصولات فولادی، پتروشیمی و سیمان بود که موجب شد تا بازار سهام تنها در یک روز افتی بیش از 2درصدی را پشت‌سر بگذارد. در این روز تعداد صفوف فروش بازار به یکباره و تحت‌تاثیر شوک وارده به حدود 80درصد از کل نمادهای مجاز به داد و ستد بازار رسید. این در حالی در بورس چه کسی برنده است؟ است که در روز قبل از آن تنها 9درصد از نمادهای بازار صف‌فروش بودند. بسیاری از تحلیلگران فعال در بازار اعتقاد دارند که افت روز یادشده بیش از آنکه ناشی از کاهش سود شرکت‌ها باشد، ناشی از عصبانیت و عدم‌اطمینانی است که سیاستگذار در این روز به بازار سهام وارد کرده است. به هر روی به‌رغم آنکه اثرات منفی این تصمیم در روزهای بعد کمرنگ شد اما به‌نظر می‌آید که نااطمینانی در بازار سرمایه همچنان ادامه‌دار و تقویت‌شده باشد.
در روزهای پایانی ماه گذشته یک رویداد دیگر نیز روی داد که به واسطه اهمیت تارنمای کدال درمیان سرمایه‌گذاران و فعالان بازار بیشتر در میان این قشر از جامعه نمود داشت. انتشار صورت‌های مالی بیش از 300 شرکت دولتی به‌عنوان یک اقدام شجاعانه وزارت اقتصاد نشان داد که دولت فعلی هرچند در برخی از زمینه‌ها نتوانسته انتظارات تحلیلگران و کارشناسان در بورس چه کسی برنده است؟ اقتصادی را برآورده کند، با این وجود به‌خوبی عزم خود را جزم کرده تا شفافیت در شرکت‌های دولتی به‌عنوان یکی از بحث‌برانگیز‌ترین بخش‌های اقتصاد کشور را افزایش دهد؛ شرکت‌هایی که عموما زیانده هستند و در شرایط کسری‌بودجه به‌جز تلف‌کردن بیت‌المال راه به‌جایی نمی‌برند.
برنده اصلی بورس چه کسی است؟
ایران اکونومیست- پرونده بازار سهام در سال ۹۹ با رشد ۱۵۵درصدی شاخص کل بسته شد. بورس در ۵ ماه نخست این سال به لطف سیل خروشان نقدینگی، ابرنوسان بیش از ۳۰۰درصدی را ثبت کرد؛ اما در ۷ ماه پایانی بخشی از این حباب بزرگ‌شده، تخلیه شد، در این باره بسیاری از فعالان بورسی افراد تازه وارد را که در پیک رشد بورس وارد بازار شدند را بازنده‌های بزرگ این بازار و دولت را برنده بزرگ بازار سرمایه در سال ۹۹ می‌دانند.
فردین آقابزرگی کارشناس بازار سرمایه با اشاره به اینکه بورس در روزهای کاری عید نوروز می‌توانند متعادل و رو به بالا حرکت کند، گفت: با توجه به اینکه بورس این روزها در وضعیت متعادلی به سر می‌برد، می‌توان امیدوار بود که در روزهای پیش‌رو نیز این روند ادامه پیدا کند، در این رابطه می‌شود پیش بینی کرد، در بهار بازار سهام روند مثبت و با ثباتی را طی کند، همچنین باید به این نکته توجه کند که دیگر از رشد‌های شارپ خبری نخواهد بود.
آقابزرگی با اشاره به اینکه برگزاری انتخابات ریاست جمهوری می‌تواند محرکی خوبی برای رشد بورس باشد، اظهار داشت: در بهار پیش‌رو با توجه به اینکه ضریب نفوذ بازار سهام در بین مردم افزایش پیدا کرده، به طوریکه امروز ۵۰ میلیون سهام دار در کشور وجود دارد، این امر موجب آن خواهد شد که طیف‌های سیاسی که در حضور انتخابات حضور دارند نظرات خود را در رابطه با بازار سرمایه اعلام کنند که این موضوع باعث حمایت از بازار خواهد شد.
وی افزود: در چنین شرایطی بازار سهام می‌تواند روزهای خوبی را تجربه کند و بسیاری از نماد‌ها رشد مناسب و معقول را در پیش داشته باشند، این موضوع به خصوص در خرداد ماه می‌تواند نمود بسیار خوبی داشته باشد، اما باید توجه کرد که برای کسب بازدهی مناسب افراد باید اولاً در نمادهایی که دارای بنیاد خوب و مناسب هستند، سرمایه گذاری کرده؛ در ثانی دیدگاه خود در زمینه سرمایه‌گذاری را حداقل بر مبنای میان در بورس چه کسی برنده است؟ مدت و سه ماهه قرار دهند، زیرا که این مدت در مجموع می‌تواند افراد را به سود خوبی برساند، از سویی سرمایه‌گذاران در این زمینه باید از عجله و هیجان به شدت پرهیز کنند.
تحلیل بورس در ۹۹
حمیدرضا افشار کارشناس بازار سهام با اشاره به اینکه سال ۹۹ برای بازار سرمایه سالی پر از فراز و نشیب بود و به دو نیمه متفاوت تقسیم شد، گفت: نیمه اول از شروع سال با معاملات پر حجم و مثبت شروع شد و در اکثر نماد‌ها با صف‌های خرید سنگین روبرو بودیم، بطوریکه از ابتدای سال تا مرداد ماه شاخص کل از ۵۰۰ هزار واحد به ۲ میلیون و ۱۰۰ هزار واحدی رسید.
وی افزود: اما نیمه دوم از اواسط مرداد آغاز شد که بعد از نوسان کوتاه مدت شاخص کل ناگهان حجم عرضه‌ها افزایش یافت و با رنج‌های منفی اکثر نماد‌ها با صف‌های فروش روبرو شدند، بطوریکه در بازه زمانی کوتاهی تقاضا به میزان قابل توجهی کاهش پیدا کرد. از سویی حال می‌توان به وضع بازار در سال ۹۹ از چند منظر نگاه کرد، اول از دید دولت که مشوق اصلی مردم برای ورود به بازار سرمایه بود، شاید بتوان برنده اصلی بورس در سال ۹۹ را دولت دانست که در این وضع تحریمی قسمت قابل توجهی از کسری بودجه خود را از بازار سرمایه تامین کرد.
افشار اظهار داشت: دولت دارایی‌های بورسی خود را به راحتی و با قیمت مناسب در بازار سهام به فروش رساند. همچنین با توجه به افزایش بی سابقه حجم معاملات دولت درآمد مالیاتی مناسبی نیز کسب کرد، در واقع طی سال ۹۹ بازار سرمایه از چند منبع برای دولت سود ساز بود. دوم اگر بخواهیم از دید شرکت‌های بورسی هم به قضیه نگاه کنیم، هم وضع بازار سرمایه بسیار دلنشین به نظر می‌آید و ارزش بازار اکثر شرکت‌ها نسبت به گذشته افزایش چندین برابری داشته که منجر به اصلاح ساختار مالی آنها از طریق افزایش سرمایه بود، قدر مسلم در چنین وضعیتی سهامداران حقوقی هم از این رشد سود بردند.
این کارشناس بازار سهام اضافه کرد: سوم هم اینکه یکی دیگر از صنایع وابسته که مستقیما در سال ۹۹ متحول شد، صنعت کارگزاری بود که با توجه به افزایش بی نظیر ارزش معاملات که در روزهای منفی و کم رونق امسال به زیر ۳ هزار میلیارد تومان در بورس چه کسی برنده است؟ نیامد، در مقایسه با سال‌هایی که روز‌هایی کل ارزش معاملات در روز به ۱۰۰ میلیاردتومان نمی‌رسید، بنابراین درآمد کارگزاری‌های بورس هم با رشد قابل توجهی روبرو شد.
افشار ادامه داد: چهارم هم اینکه اگر بخواهیم از دید سهامداران خُرد بخواهیم به بازار سرمایه نگاه کنیم با دو گروه اقلیت قدیمی و اکثریت تازه وارد روبرو هستیم. حقیقی‌های قدیمی بازار سرمایه در سال ۹۹ آنقدر سود بردند که احتمالا منفی‌های شش ماه دوم سال نیز تنها قسمتی از سود آنها را از بین برد، ولی مطمئنا اکثریتی که امسال در راستای تبلیغات عمومی و جو روانی جامعه وارد بازار شده بودند، بازنده بزرگ بورس در سال ۹۹ بودند، گروهی که بدون داشتن هیچ اطلاعاتی وارد بورس شدند و به خاطر جو ابتدای سال سود کردند و با ریزش بازار حتی سرمایه اصلی را از دست دادند. گروهی که دنبال سود کوتاه مدت و البته بدون زحمت و حتی صبر بودند.
این کارشناس بازار سهام با اشاره به اینکه چشم انداز بورس در سال ۱۴۰۰ با توجه به تغییر روند بازار که از اواخر بهمن شروع شد را می‌توان مثبت ارزیابی کرد، یادآور شد: بر این اساس می‌توان سه ماهه اول سال را سبزپوش پیش‌بینی کرد. موضوعی که با توجه به در پیش بودن انتخابات ریاست جمهوری محتمل به نظر می‌رسد. در این رابطه باید به این نکته اشاره کرد که بررسی سابقه بازار سرمایه قبل از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری در سه در بورس چه کسی برنده است؟ دوره اخیر نشان دهنده آن است که روندی که طی شده مثبت بوده و این امیدواری وجود دارد که در بهار ۱۴۰۰ نیز این موضوع تکرار شود، البته بعد از تغییر دولت احتمال رکود در بازار تا تعیین خط مشی دولت بعدی نیز دور از ذهن نیست.
دیدگاه شما