حذف دلار در مبادلات جهانی

تحولات جدید در تجارت ایران/ حذف دلار از مبادلات منطقه‌ای و جهانی

رئیس کل بانک مرکزی از شکل‌گیری تحول در ترکیب کالاها و خدمات صادراتی و مقاصد تجاری ایران خبر داد و گفت: حذف دلار در مبادلات منطقه‌ای و جهانی ایران با دیگر کشورها یکی از نتایج مهم راهبرد جدید تجاری ایران است.

عبدالناصر همتی که رئیس‌جمهور کشورمان را در سفر به عراق همراهی کرده بود، در بازگشت از عراق با اشاره به توافقات انجام گرفته با مسئولان عراقی تاکید کرد: با روندی که در روابط اقتصادی و تجاری ایران و عراق می‌بینم و آنچه با سایر همسایگان نظیر ترکیه، آذربایجان، افغانستان و … در حال شکل‌گیری است، می‌توانم خبر از شکل‌گیری یک تحول در ترکیب کالاها و خدمات صادراتی و مقاصد تجاری ایران بدهم.

همتی افزود: شکست سیاست تحریم آمریکا در عمل در حال تحقق است و به تدریج آثار آن در تغییر ساختار تجاری ایران در حال ظهور است.

رئیس کل بانک مرکزی تاکید کرد: واکنش سریع فعالان اقتصادی و پشتیبانی ارگان‌های ذیربط دولتی تحقق این تحول را شتاب خواهد داد.

طبق اعلام بانک مرکزی، وی تاکید کرد که حذف دلار در مبادلات منطقه‌ای و جهانی ایران با دیگر کشورها یکی از نتایج مهم راهبرد جدید تجاری ایران است.

رئیس کل بانک مرکزی افزود: وجود محدودیت در مبادلات پولی ایران و عراق به خاطر تحریم‌های آمریکا علیه ایران، پیچیدگی روابط بانکی دو کشور را زیاد کرده است، ولی با درک شرایط و محدودیت‌های همکاران‌مان در عراق و با استفاده از مکانیسم پرداخت خاص به نحو مقتضی امور را پیش برده و مطالبات و وجوه ناشی از صادرات گسترده در جریان را وصول خواهیم کرد.

همتی تاکید کرد: قدم بعدی برای تکمیل این راهبرد ایجاد تعادل در تراز تجاری با کشورهای همسایه است که تا حدود زیادی وابستگی وارداتی مستقیم ما را به دیگر کشورها کاهش می‌دهد؛ لذا بخش مهمی از صادرات آن کشورها به ایران از طریق صادرات مجدد آن کشورها قابل تامین است.

وی اعلام کرد: اکنون در یک موقعیت ویژه برای استفاده از ظرفیت ملی برای پشتیبانی از تولید ملی و صادرات و کاهش اتکا به صدور نفت خام و واردات کالاهای ساخته شده قرار داریم که می‌تواند در شکست قطعی تحریم نقش آفرینی کند.

بازگشت روند نزولی سهم دلار در مبادلات تجاری جهان

آمار‌های جدید صندوق بین‌المللی پول نشان می‌دهد کشور‌های جهان در سه ماهه دوم سال جاری سیاست‌های ضد دلاری خود و حذف این ارز از مبادلات تجاری خود را از سر گرفتند.

به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو به نقل از راشاتودی، بر اساس گزارش جدید آمار‌های جدید صندوق بین‌المللی پول، سهم دلار از حساب ذخیره ارزی کشور‌ها طی ماه‌های گذشته کاهش چشمگیری داشته است.

این گزارش می‌افزاید در سه ماهه دوم سال جاری کشور‌های مختلف جهان اجرای سیاست‌های ضد دلاری و حذف این ارز از مبادلات تجاری بین‌المللی خود را از سر گرفتند.

بنا به اعلام صندوق بین‌المللی پول، در حالی که در روز‌های نخست شیوع ویروس کرونا در جهان شاهد افزایش اقبال دلار در میان کشور‌های جهان بودیم، اما در سه ماهه دوم دوباره شاهد بازگشت روند نزولی سهم دلار و تلاش کشور‌ها برای کنار گذاشتن آن که طی دو سال گذشته جدی‌تر شده است بوده‌ایم.

سهم یورو در حساب ذخیره ارزی کمی رشد کرد و سهم ین ژاپن هم کاهش یافت.

آمار صندوق بین‌المللی پول همچنان نشان می‌دهد که ارز‌هایی نظیر یوآن چین و برخی دیگر از ارز‌های موجود در بازار جهانی ارز در سه ماهه دوم سال جاری شاهد بیشترین اقبال و افزایش سهم در حساب ذخیره کشور‌ها بوده‌اند.

بانک آمریکا مری‌لینچ، طی گزارشی اعلام کرد که به نظر می‌رسد رویکرد ضد دلاری کشور‌ها همچنان پابرجاست.

آمار‌های این بانک نشان می‌دهد سهم دلار از حساب ذخیره ارزی کشور‌ها به ۶۱.۳ درصد کاهش یافته است.

این بانک همچنین اعلام کرد که بسیاری از بانک‌های مرکزی کشور‌های جهان در سایه کنار گذاشتن دلار به سمت طلا رفته و ذخایر طلای خود را بالا بردند.

این آمار حاکی از آن است که سال گذشته میلادی بانک‌های مرکزی کشور‌های جهان ۶۵۰.۳ تن طلا خریداری کرده‌اند.

کارشناسان بر این باورند که روسیه و چین به سیاست خود در کنار گذاشتن دلار و افزایش ذخایر طلای خود ادامه خواهند داد و سردمدار بازگرداندن جهان به سمت کنار گذاشتن دلار و ذخیره طلا خواهند بود.

سقوط هژمونی اقتصادی آمریکا با حذف دلار از مبادلات نفتی

شفقنا- سلطه طلبی آمریکا و سوءاستفاده این کشور از انجام مبادلات جهانی توسط دلار برای اعمال تحریم و فشار به سایر کشورها، سبب شده است که بسیاری از دولت ها سیاست حذف دلار از مبادلات نفتی و تجاری خود را در دستور کار قرار دهند به طوری که از یوان چین و پول های دیجیتال به عنوان جایگزین دلار در مبادلات نفتی نام برده می شود.

به گزارش شفقنا به نقل از ایرنا، دلار آمریکا که پس از جنگ جهانی دوم به عنوان ارز برتر در عرصه اقتصاد جهانی مورد استفاده قرار می گرفت و واشنگتن از طریق آن، قدرت اقتصادی و سیاسی خود را تقویت می کرد، در سال های اخیر روندی رو به افول را دنبال کرده است.
در سال های اخیر شماری از کشورها در مبادلات ۲ و یا چند جانبه به جای دلار از پول های ملی و یا ارز سوم استفاده کرده اند که این روند همچنان رو به گسترش است.
اقدام آمریکا در سال های اخیر برای تحریم و اعمال فشار اقتصادی بر کشورهای دیگر از طریق دلار سبب شده که بسیاری از کشورها تلاش کنند خود را از سیطره دلار خارج کنند.
بر اساس یکی از مهم ترین توافق های جهانی، پکن و مسکو ابراز تمایل کرده اند که صادرات نفت و گاز روسیه به چین بر اساس یوان چین انجام شود.
با توجه به این که چین به عنوان بزرگترین واردکننده نفت در جهان به شمار می رود، تلاش کرده است که سایر صادرکنندگان نفت به این کشور را نیز ترغیب به دریافت یوان به جای دلار کند.

**چرخه اقتصادی مبادله بیش از۹۰ میلیون بشکه نفت در روز
تقاضای جهانی نفت در عرصه جهانی روزانه بیش از ۹۰ میلیون بشکه نفت است که حدود ۳۲ میلیون بشکه از آن توسط سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) تامین می شود.
ارزش روزانه مبادلات جهانی نفت نیز با احتساب نفت بشکه ای ۶۰ دلار بین پنج تا ۶ میلیارد دلار در نوسان است، بنابراین تداوم استفاده از دلار در مبادلات نفتی و یا حذف آن، تاثیری مهم در جایگاه اقتصادی دلار آمریکا خواهد داشت.
باید توجه داشت که کشورهای صادرکننده نفت، پول حاصل از فروش نفت را در سایر بخش های اقتصادی مورد استفاده قرار می دهند، بنابراین ورود ارزهای دیگر به جز دلار در مبادلات نفتی، نقش مهمی در تضعیف هر چه بیشتر دلار در اقتصاد جهانی خواهد داشت.
رقم ۹۰ میلیون بشکه تنها میزان تقاضای جهانی برای نفت است و حجم مبادلات جهانی نفت که در بورس های جهانی انجام می شود چندین برابر این رقم است.

**نگرانی آمریکا از کنار گذاشتن دلار در مبادلات نفتی و اقتصادی
محمدعلی خطیبی مدیر اسبق امور بین الملل شرکت ملی نفت ایران امروز (سه شنبه) در گفت وگو با خبرنگار اقتصادی ایرنا درباره حذف دلار از مبادلات نفتی گفت: شماری از کشورها توافق کرده اند که در مبادلات ۲ جانبه، دلار را حذف کرده و به جای آن از ارزهای ملی و یا ارز سوم استفاده کنند.
نماینده سابق ایران در اوپک به مشکلات پیش روی استفاده از دلار در مبادلات تجاری بین المللی بیان داشت: در صورتی که میزان دلار از حجم خاصی بالاتر رود، باید به تایید بانک مرکزی آمریکا برسد که این موضوع بارها مورد سوءاستفاده دولت آمریکا قرار گرفته است.
خطیبی یادآور شد: سیاستی که آمریکا در پیش گرفته و اقدام به تحریم سایر کشورها می کند نیز مشکل ساز شده، به همین دلیل بسیاری از کشورها با ادامه استفاده از دلار به عنوان ارز غالب در مبادلات جهانی موافق نیستند.
مدیر اسبق امور بین الملل شرکت ملی نفت ایران به پیامدهای کنار گذاشتن دلار از مبادلات جهانی اشاره کرد و ادامه داد: حذف دلار از مبادلات جهانی، به برتری اقتصادی آمریکا لطمه می زند، به همین دلیل واشنگتن از کنار گذاشتن دلار در مبادلات ۲ و یا چند جانبه کشورها مخالف است.
نماینده سابق ایران در اوپک خاطر نشان کرد: برای جلوگیری از کاهش اعتبار دلار، واشنگتن به بسیاری از متحدان خود توصیه کرده است که از استفاده از ارز دیگری در مبادلات نفتی و اقتصادی خودداری کنند.
وی به کاهش اعتبار دلار در مبادلات جهانی اشاره کرد و گفت: دلار مانند گذشته، در عرصه اقتصاد جهانی، یکه تاز و بی رقیب نیست و قدرت خود را از دست داده است.
مدیر اسبق امور بین الملل شرکت ملی نفت ایران افزود: البته کشورهای وابسته به آمریکا و کشورهایی که مبادلات تجاری زیادی با آمریکا دارند، در اغلب موارد هنوز سراغ ارزهای دیگر نرفته اند.
نماینده سابق ایران در اوپک به نقش مبادلات نفت در اقتصاد جهانی اشاره کرد و ادامه داد: نفت حجم قابل توجهی از تجارت روزانه جهانی را تشکیل می دهد که استفاده از ارزهای ملی، میزان تقاضا برای دلار را تا میزان قابل توجهی کاهش می دهد.
خطیبی اضافه کرد: ایران نیز نیازی به استفاده از دلار در مبادلات و مراودات نفتی خود ندارد، بنابراین دلار را به تدریج کنار گذاشته است.
وی خاطر نشان کرد: البته مبنای محاسبه نرخ نفت بر اساس دلار خواهد بود، اما در مبادلات از ارزهای دیگر استفاده حذف دلار در مبادلات جهانی خواهد شد.
مدیر اسبق امور بین الملل شرکت ملی نفت ایران درباره امکان کنار گذاشتن دلار در سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) نیز بیان داشت: در گذشته در این باره، بحث شد اما کشورهای حاشیه خلیج فارس با آن مخالفت کردند.
نماینده سابق ایران در اوپک درباره رقبای دلار آمریکا، گفت: یورو اتحادیه اروپا و یوان چین به تدریج اهمیت خود در تجارت جهانی را افزایش داده اند به طوری که بسیاری از کشورها تمایل به استفاده از این ارزها داشته اند.
خطیبی افزود: چین در حال تبدیل شدن به قدرت اول اقتصادی در جهان است و اکنون نیز به بزرگترین وارد کننده نفت در جهان تبدیل شده، بنابراین قادر شده است تا از «یوان» به عنوان ارز مورد تایید در مبادلات ۲ جانبه استفاده کند.
نماینده سابق ایران در اوپک اضافه کرد: اتحادیه اروپا نیز یک قدرت بزرگ اقتصادی به شمار می رود و اعضای اتحادیه هایی مانند بریکس (اتحادیه ای به رهبری قدرت‌های اقتصادی نوظهور شامل برزیل، روسیه، هند، چین و آفریقای جنوبی) نیز به تدریج در حال تقویت خود هستند.

**حذف دلار از معاملات جاری بانک مرکزی ایران
ولی الله سیف رئیس کل بانک مرکزی نیز در آذرماه امسال در حاشیه مراسم هفته پژوهش و فناوری در جمع خبرنگاران اعلام کرد: دلار از معاملات جاری بانک مرکزی و نظام بانکی کشور حذف شده و کاربرد زیادی ندارد.
به گفته وی، ایران درآمدهای ارزی خود را به سایر ارزها می گیرد و پرداخت های ارزی نیز با سایر ارزها انجام می شود.

**تمایل غول اقتصادی جهان برای تقویت یوان بجای دلار
چین که در دهه های اخیر به غول اقتصادی در عرصه جهانی تبدیل شده، همچنان روندی رو به رشد دارد به طوری که پیش بینی می شود در سال های پیش رو، اقتصاد آمریکا را نیز پشت سر گذاشته و به بزرگترین اقتصاد جهان تبدیل شود.
با توجه به این که اکنون این کشور به عنوان بزرگترین خریدار نفت در جهان به شمار می رود و بسیاری از صادر کنندگان نفت برای گرفتن سهم بیشتر در بازار نفت این کشور به رقابت با یکدیگر می پردازند، پکن تمایل دارد که یوان، پول ملی خود را بیش از پیش تقویت کند.
بر این اساس، تلاش کرده است که صادرکنندگان نفت را ترغیب به دریافت یوان به جای دلار کند.
به گزارش شبکه خبری راشا تودی، ساکسو بانک دانمارکی پیش‌بینی کرد که چین و روسیه از سال آینده میلادی (۲۰۱۸) استفاده از دلار در معاملات نفتی را کاهش می‌دهند؛ چین که بزرگترین واردکننده نفت جهان است، از سال ۲۰۱۸ میلادی به تدریج استفاده از ارز ملی خود (یوان) برای پرداخت قیمت نفت را افزایش می‌دهد.
از سوی دیگر، روسیه که بزرگترین صادرکننده نفت به چین به شمار می‌آید، برای پذیرش یوان و کنار گذاشتن دلار آمریکا در معاملات خود با چین، تمایل دارد.
در گزارش ساکسو بانک آمده است: چین اکنون بزرگترین واردکننده نفت جهان است و بسیاری از کشورهای تولیدکننده نفت مشتاق هستند که به قراردادهای مبتنی بر یوان گرایش یابند؛ با کاهش تدریجی قدرت و تأثیر جهانی آمریکا از یک سو و با کامیابی کلی معاملات آتی مبتنی بر یوان از سوی دیگر، تصمیم بورس کالای شانگهای برای آغاز معاملات آتی نفت مبتنی بر یوان، یک رویگردانی موفق از وابستگی به دلار به شمار می‌آید.
این بانک پیش‌بینی کرد که قرارداد آتی نفت مبتنی بر یوان، تحولی با پیامدهای سیاسی و مالی عظیم خواهد بود.
در این راستا، ونزوئلا در شهریور ماه امسال به طور رسمی دلار را از فعالیت ها و مبادلات نفتی خود حذف کرد و بهای نفت خود را با واحد پول چین اعلام کرد.
به گزارش خبرگزاری رویترز، این اقدام ونزوئلا به دنبال تصمیم اخیر نیکلاس مادورو رئیس جمهوری این کشور مبنی بر حذف دلار از مبادلات نفتی ونزوئلا به دنبال اعمال تحریم های جدید واشنگتن علیه کاراکاس انجام شده است.
در همین حال، وزارت نفت چین در گزارشی عنوان کرد: این شکل از اعلام بهای نفت به دنبال تصمیم رئیس جمهوری مبنی بر اتخاذ راهبردهای جدید برای خلاصی ونزوئلا از استبداد دلار انجام می شود.
شبکه تله سور ونزوئلا نیز درگزارشی به حذف رسمی دلار از فعالیت های نفتی ونزوئلا اشاره و عنوان کرد: ونزوئلا که بزرگترین ذخایر نفت جهان را در اختیار دارد، گزارش های مربوط به بهای نفت خود را به جای دلار با واحد پول چین اعلام می کند.
تله سور تصریح کرد: این تصمیم به عنوان راهی برای غلبه ونزوئلا بر تاثیر منفی تحریم های مالی تایید شده از سوی دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا علیه کاراکاس به شمار می آید.

** استفاده از پول های دیجیتال
با توجه به تصمیم بسیاری از کشورها برای استفاده از ارزهایی به جز دلار در مبادلات نفتی، پیشنهادهایی نیز مطرح شده تا پول های رمزنگاری شده دیجیتال به عنوان پول واحد جدید در مبادلات نفتی استفاده شود.
البته استفاده از پول های دیجیتال در مبادلات نفتی، پیشنهاد کارشناسان بوده و دولت ها هنوز این پول ها را به عنوان ارزهای معتبر مورد تایید قرار نداده اند.

بررسی تبعات حذف دلار در مبادلات تجاری

به گزارش بانکداران ۲۴ (Banker)،تجربه تاریخی کشورهایی که در سال‌های قبل توانسته‌اند ارز مبنای مراودات تجاری خود را از دلار به ارز داخلی‌شان تغییر دهند بیانگر واقعیت عملی ساختن چنین سیاستی است‌. پیش از این کشورهایی چون روسیه و چین به دنبال راه‌هایی برای کم کردن نقش دلار در مراودات تجاری‌شان بوده‌اند‌.چین به عنوان قدرتمندترین کشور آسیایی اخیرا راه‌هایی را برای جایگزینی دلار در مراودات تجاری‌اش در پیش گرفته است؛ با این حساب، تصمیم چین برای تسویه معاملات نفتی‌اش با ایران می‌تواند گام بلندی در راستای تضعیف برتری دلار بر بازار جهانی باشد‌. در واقع چین به عنوان بزرگ‌ترین کشور واردکننده نفت از ایران، تسویه معاملاتش با ارز داخلی یوان را در پیش گرفته و به نوعی ارز داخلی‌اش را جایگزین دلار کرده است‌.در هفته‌های گذشته که ندای خروج آمریکا از برجام به گوش می‌رسید، دولتمردان پیش‌قدم شدند و رویای 23 ساله ایران برای جایگزینی ارز دیگری به جای دلار را به واقعیت تبدیل کردند‌. بر این اساس و به فاصله کوتاهی از اجرای سیاست یکسان‌سازی نرخ ارز از سوی بانک مرکزی، دولتمردان پشت تریبون قرار گرفتند و با صراحت اعلام کردند که از این پس همه مراودات تجاری‌شان را با یورو انجام می‌دهند و ارز دلار دیگر جایگاهی در مراودات تجاری ایران با دیگر کشورها ندارد‌.هرچند اتخاذ چنین تصمیمی به سالیان دور برمی‌گردد و کسی تا پیش از این فکرش را هم نمی‌کرد که کشوری بتواند سیاست دلارزدایی را از اقتصاد کشورش در پیش بگیرد و بخواهد ارز جایگزینی به جای دلار آمریکا بیاید، اما به نظر می‌رسد کشورهای زیادی در شرایط کنونی در حال تضعیف هژمونی دلار بر بازارهای جهانی هستند و سعی دارند نقش ارزهای داخلی خودشان را در اقتصاد‌های جهانی پررنگ‌تر کنند‌.اما هرچند خروج آمریکا از برجام صدای بیشتر شرکای تجاری ایران را درآورده است؛ چین رقیب قدرتمندی برای اقتصاد آمریکاست که به نظر می‌رسد چندان از این اقدام آمریکا ناراضی نیست‌.به نوشته جهان صنعت،چین اخیرا تاکید کرده که قصد ندارد واردات نفت از ایران را متوقف کند یا کاهش دهد‌ بنابراین به نظر می‌رسد ایران از دریافت یوان به جای دلار در معاملات نفتی خود با چین استقبال می‌کند و می‌تواند از این طریق شرایط دریافت درآمدهای ارزی‌اش را تسهیل کند‌.اما شاید در نگاه اول چنین اقدامی از سوی ایران مورد تقدیر قرار گیرد و فکر کنیم چنین تصمیمی می‌تواند به نجات اقتصاد ایران از شرایط تحریمی کمک کند‌. اما این واقعیت را باید بپذیریم که چنین جایگزینی چندان هم به حذف دلار در مبادلات جهانی حذف دلار در مبادلات جهانی کام اقتصاد ایران نخواهد بود و این سیاست هم خود بازخوردهای متفاوتی خواهد داشت‌.به یاد داریم که در سال‌های گذشته و در شرایطی که ایران تحت تحریم‌های شدید از سوی آمریکا قرار داشت، درآمدهای ارزی ایران به میزان زیادی کاهش یافت و ذخایر ارزی کشور به شدت تحت تاثیر تحریم‌های آمریکا قرار داشت‌. در سال 2009 میلادی که محمود احمدی‌نژاد اعلام کرد به دلیل تحریم‌های اعمال شده از سوی آمریکا، یورو را در حساب ذخیره ارزی کشور جایگزین دلار آمریکا کنند تا جبران ارزهای دلاری که به اقتصاد ایران نمی‌رسد باشد، همین سیاست خود دلیلی شد بر کاهش ذخایر دلاری بانک مرکزی‌. در چند وقت اخیر هم که قیمت دلار بالا گرفت، عرضه‌های گسترده در بازار داخلی میان ذخایر ارزی کشور را تحت‌الشعاع قرار داد هرچند هر بار مقامات اعلام می‌کردند که ذخایر ارزی کافی در اختیار دارند؛ اما با این حال تصمیم آمریکا برای برجام نگرانی از کاهش ذخایر دلاری را در کشور بالا برده است‌.شاید در شرایط فعلی که تحریم‌های آمریکا از سر گرفته می‌شوند، بسیاری از بانک‌های خارجی به دلیل نگرانی از تحریم‌های آمریکا از مبادلات دلاری با ایران امتناع کنند و انتقال درآمدهای دلاری صادرات نفت برای ایران دشوار شود و معامله با یورو ساده‌تر باشد؛ اما این همه داستان نیست‌.این را می‌دانیم که همه توافقنامه‌ها، قراردادهای بین‌المللی و تجاری و حتی قراردادهای بیمه‌ای با نرخ دلار محاسبه می‌شوند، بنابراین وقتی یورو جایگزین دلار در مراودات تجاری ایران می‌شود، مشکلات زیادی را برای واردکننده و صادرکننده در داخل ایجاد می‌کند و هزینه‌ها را برای آنها دوچندان می‌کند‌. بر این اساس، صادرکننده مجبور می‌شود با این جایگزینی، برای تبدیل دلاری که در بازارهای تجاری دریافت کرده، با پرداخت هزینه مبادله، دلار را به یورو تبدیل کند‌ از طرفی واردکننده‌ای هم که به دلار نیاز دارد، باید با هزینه‌ای اضافی دلار را به یورو تبدیل کند‌.رییس کنفدراسیون صادرات نیز در این خصوص با بیان اینکه واحد خرید برخی از کالاها فقط دلار است، می‌گوید که خرید و فروش آنها به این شرط انجام می‌شود که خریدار هزینه تبدیل ارز (از سایر ارزها به دلار) را پرداخت کند و حذف دلار از ثبت سفارش قیمت آن کالاها را افزایش می‌دهد‌. لاهوتی این را هم اضافه کرد که با حذف دلار از سیستم ثبت سفارش، تقاضا در بخش یورو افزایش می‌یابد؛ با این حساب، با اجرای این طرح، تقاضای ارز کاهش پیدا نمی‌کند، بلکه تقاضا از دلار به سمت یورو خواهد رفت و تاثیر خود را در ارزهای دیگر نشان خواهد داد‌.بنابراین در بهترین حالت حتی اگر تجار کشور چنین شرایطی را برای حفظ منافع‌شان بپذیرند و با آن کنار بیایند، اما نهادهای بین‌المللی هم باید متقابلا این رویه را بپذیرند و با ایران کنار بیایند که پذیرش چنین امری از سوی آنها مستلزم حفظ منافع‌شان در تجارت با ایران است‌.اما اگر همه شرایط هم در این فاصله به نفع ایران باشد و منافع این طرح مقدم بر زیان‌های آن باشد، باید بپذیریم که ارز یورو خود از دلار تاثیر می‌پذیرد و درحقیقت بقای این ارز در بقای ارز دلار است‌. از طرفی عدم حضور انگلیس در اتحادیه اروپا خود یکی از عواملی است که ریسک مقدم دانستن یورو به عنوان ارز مبنا را افزایش می‌دهد‌.از طرفی اگر بازار ارز ایران در چند ماه اخیر را از نظر بگذرانیم می‌بینیم که همین ارز یورو هم در این چند ماه دستخوش تلاطمات ارزی بوده است و همگام با افزایش دلار در بازار، یورو هم به همان میزان افزایش یافته است‌. بنابراین این جایگزینی تنها موجب وابستگی به یک ارز جدید می‌شود، آن هم ارزی با قیمتی بالاتر از دلار‌.این را هم باید اضافه کنیم که در صورت ادامه سیاست خام‌فروشی، دستیابی به توفیق‌های شایسته امکان‌پذیر نخواهد بود‌. به عبارتی دولت باید برای افزایش صادرات غیرنفتی و جلوگیری از ورود کالاهای مصرفی که امکان تولید آن در داخل وجود دارد برنامه‌ریزی‌های اساسی ترتیب دهد و بنیه اقتصادی کشور را تقویت کند تا مجبور نشود هزینه‌های تعویض ارزها با یکدیگر را هم بپردازد‌.با این اوصاف هرچند اتخاذ چنین تصمیمی تنها راه ممکن برای ایران بوده و چاره‌ای جز جایگزینی یورو به جای دلار پیش روی دولت قرار نداشته است اما شاید بتوان گفت به جای آنکه ایران به دنبال این باشد که با جایگزین کردن یورو در مراودات تجاری‌اش با جهان، وابستگی‌اش از یک ارز پرقدرت را به یک ارز دیگر که ریسک استفاده از آن در بازارهای جهانی هم بالاست تغییر دهد، از اروپا پلی بسازد برای مراودات جدید با آمریکا‌. واضح است چنین تصمیمی به نفع آینده اقتصادی هم ایران و هم کشورهای دیگر خواهد شد و نقش ایران به عنوان یکی از کشورهای اصلی صادرکننده نفت را در جهان حفظ خواهد کرد‌.در همین حال عباس آرگون عضو هیات نمایندگان اتاق ایران به «جهان صنعت» می‌گوید: تغییر ارز مبنای گزارشگری در ایران از دلار به یورو شدنی است اما این را هم نباید فراموش کرد که چنین اقدامی محدودیت‌هایی را برای مراودات تجاری ایران با سایر کشورها در سطح جهان ایجاد می‌کند‌.وی افزود: یورو را می‌توان ارزی تعریف کرد که دامنه نفوذش در بازارهای جهانی کم و آسیب‌پذیری‌اش بیشتر است‌. بنابراین هرچند می‌توان گفت به یاد داریم که در سال‌های گذشته به دلیل اینکه دسترسی کشور به دلار محدود و برای نقل و انتقالات دلاری دچار چالش بوده‌ایم، سعی کردیم بیشتر مراودات تجاری‌مان را با سایر ارزها انجام دهیم‌. هرچند دلار یکی از ارزهای تاثیرگذار در دنیاست و عمده مراودات تجاری در دنیا با ارز دلار انجام می‌گیرد اما دولت چاره‌ای جز تغییر ارز مبنای گزارشگری‌اش را از دلار به یورو نداشت‌.آرگون بیان کرد: باید به این نکته هم اشاره کرد که با وجود اینکه چنین تصمیمی می‌تواند هزینه صادرات و واردات را در کشور افزایش دهد اما به دلیل محدودیت‌هایی که آمریکا برای ایران ایجاد کرده است این تصمیم تنها راهی بود که دولت می‌توانست در پیش بگیرد‌. عضو هیات نمایندگان اتاق ایران در پایان خاطرنشان کرد:دولت باید در کنار این جایگزینی، مراوده‌اش با سایر کشورهای جهان را با استفاده از پیمان‌های دوجانبه پولی در پیش بگیرد تا وابستگی به ارز دلار را تا جایی که می‌تواند کاهش دهد چراکه افزایش وابستگی به دلار به دلیل شدت گرفتن تحریم‌های آمریکا علیه ایران، تنگناهای بیشتری را پیش پای ایران قرار می‌دهد‌.

دلار از مبادلات ایران و روسیه حذف می شود

رییس گروه دوستی پارلمانی ایران و روسیه می‌گوید: توافق‌های خوبی در حوزه‌های مختلف انجام شد؛ از جمله در حوزه انرژی برای توسعه میادین نفت و گاز ما، در حوزه پولی و بانکی برای شکست سلطه و حذف دلار در مبادلات و بخصوص در ارتباط با حمل‌ونقل که تصمیمات خوبی گرفته شد.

به گزارش برنا، ابراهیم رضایی نماینده دشتستان در مجلس شورای اسلامی و رئیس گروه دوستی پارلمانی ایران و روسیه در گفت‌وگو با روزنامه ایران با اشاره به توافق دو کشور در حوزه‌هایی همچون انرژی برای توسعه میادین نفت و گاز در حوزه پولی و بانکی برای شکست سلطه و حذف دلار در مبادلات و در ارتباط با حمل‌ونقل برای مبادلات تجاری مستقیم میان دو کشور، این سفر را رویدادی در راستای «خنثی‌سازی تحریم‌ها» تلقی می‌کند.

شما در سفر رئیس جمهور به روسیه حضور داشتید. سفر آقای رئیسی به روسیه را چطور دیدید و دو کشور در چه حوزه‌ها و محورهایی به توافق رسیدند؟

سفر اخیر رئیس‌جمهور کشورمان به روسیه، مذاکره ۳ ساعته رؤسای جمهور دو کشور و همکاری‌های تازه با محوریت اقتصاد، رویداد دیپلماتیک منحصر به فردی است که از زوایای مختلف قابل تحلیل و بررسی است. سفر رئیس‌جمهور محترم به روسیه سفر خوب، مهم و موفقیت‌آمیزی بود. هم روسیه در سیاست خارجی ایران حائز اهمیت است و هم در دنیا به‌عنوان یک ابرقدرت شناخته شده است و هم جمهوری اسلامی ایران در سیاست خارجی روسیه کشور مهم و مؤثری به شمار می‌آید. در این سفر اگرچه رویکرد اصلی حوزه اقتصادی بود اما حذف دلار در مبادلات جهانی حوزه‌های دیگر و مسائل دوجانبه، مسائل منطقه‌ای و بین‌المللی هم مورد بحث و بررسی قرار گرفت. در واقع همکاری‌های موفقی که در سالیان اخیر با روسیه در حوزه مبارزه با تروریسم داشتیم و الگو و تجربه موفقی بود، قرار است در حوزه‌های دیگر از جمله اقتصادی هم ادامه پیدا کند.

از مباحث سیاسی و همکاری‌های دو کشور در مبارزه با تروریسم، مبارزه با قاچاق مواد مخدر، مقابله با نفوذ ناتو و ادامه همکاری‌ها در موضوعاتی مثل قفقاز و افغانستان که بگذریم در حوزه اقتصادی، سران دو کشور اعتقاد داشتند که وضعیت فعلی مبادلات تجاری و اقتصادی بین دو کشور رضایت بخش حذف دلار در مبادلات جهانی نیست و باید ارتقا یابد. حجم مبادلات دو کشور حدود ۴ میلیارد دلار و با تراز منفی است یعنی ما بیشتر وارد کننده هستیم تا صادر کننده. این قابل قبول نیست و باید در گام اول حجم مبادلات دو کشور به ۱۰ میلیارد دلار ارتقا پیدا کند و این ارتقا حتماً در زندگی و معیشت مردم تأثیر مستقیم خواهد گذاشت.

توافق‌های اخیر دو کشور حول چه محورهایی است؟

توافق‌های خوبی در حوزه‌های مختلف انجام شد؛ از جمله در حوزه انرژی برای توسعه میادین نفت و گاز ما، در حوزه پولی و بانکی برای شکست سلطه و حذف دلار در مبادلات و بخصوص در ارتباط با حمل‌ونقل که توافق‌ها و تصمیمات خوبی گرفته شد. حوزه حمل‌ونقل بین دو کشور، نیازمند اقدامات جدی و بزرگی است؛ کریدور شمال-جنوب کشور ما باید وصل شود، ارتباط خلیج فارس با اروپا باید از طریق ایران باشد و بهترین مسیر، مسیر ایران است و این مستلزم تکمیل قطعه خط آهن رشت- آستارا است. بهترین راه ارتباط ما با روسیه ارتباط بی‌واسطه و بدون کشور ثالث است چون در سالیان اخیر شاهد تنش‌ها، حاشیه سازی‌ها، سنگ‌اندازی‌ها و موانعی توسط برخی کشورهای دیگر در ارتباط ترانزیت بین ایران و روسیه بودیم که مشکلاتی را برای صادرکنندگان و تجار ما به وجود آورد.

بهترین، آسان‌ترین، امن‌ترین و ارزان‌ترین مسیر ارتباط، مسیر دریایی است و باید زیرساخت تردد کشتی‌های رورو ( RO.RO) بین ایران و روسیه از مسیر دریای خزر فراهم و وارد فاز اجرایی شود که تحقق آن می‌تواند صادرات ما به روسیه را جهش دهد و در این زمینه هم توافق‌های خوبی انجام گرفته است. در ارتباط با تأمین مالی واحد ۲ و ۳ نیروگاه اتمی بوشهر هم توافق‌های خوبی انجام شده است. توافق‌های دیگری درباره تبادل کالاهای کشاورزی انجام شده که مستقیماً به رفاه بخش زیادی از مردم ما قشر ضعیف، کشاورزان و روستاییان برمی‌گردد، ما می‌توانیم بسیاری از نیازمندی‌های خود را از روسیه تأمین کنیم، برای مثال ما به گندم نیاز داریم و اکنون از امریکای جنوبی وارد می‌کنیم در حالی که روسیه نزدیک ماست و با هزینه بسیار کمتر می‌توانیم گندم مورد نیاز را وارد کنیم و از طرف دیگر نیازمندی‌های روسیه در زمینه سبزیجات، میوه و محصولات جالیزی مثل گوجه فرنگی می‌تواند از کشور ما تأمین شود که البته این تبادلات نیازمند یک سلسله اقدامات و فراهم کردن زیرساخت‌ها و تسهیل مراودات گمرکی بین دو کشور است. چون خود من در روسیه حضور داشتم و در جریان مذاکرات از نزدیک بودم، تحلیلم این است که بزودی مردم پیامدهای مثبت سفر آقای رئیس جمهور را در زندگی و معیشتشان مشاهده خواهند کرد. هم فعالان اقتصادی و هم اقشار مستضعف نتایج این سفر را خواهند دید.

کشور روسیه سالانه بالغ بر ۲۳۰ میلیارد دلار واردات دارد که بخش عمده آن به دلایل وضعیت اقلیمی آنها، محصولات کشاورزی و قابل تأمین از ایران است و فضا برای صادرات محصولات ایران به روسیه فراهم است که آماده شدن زیرساخت‌ها می‌تواند جهشی در صادرات ما ایجاد کند.

همچنین ما می‌توانیم از توان فنی و تکنولوژیکی و سرمایه روسیه برای توسعه میادین نفت و گاز و پتروشیمی خود استفاده کنیم که در این مورد هم در این سفر توافق‌های خوبی صورت گرفته است.

چه مکانیسم‌هایی باید فراهم شود تا ما بهره بیشتری از این روابط ببریم؟

علاوه بر مسائل مربوط به حمل‌ونقل و گمرک، یکی از مکانیسم‌های مهم در این رابطه عضویت دائمی ما در اتحادیه اقتصادی اوراسیاست که منافع زیادی برای مردم و کشور ما خواهد داشت. حجم تبادلات سالانه اوراسیا، ۲۰۰میلیارد دلار است و اگر ایران بتواند حتی ۱۰ درصد آن را داشته باشد می‌تواند وضعیت اقتصادی کشور ما را متحول کند. بخصوص چون در حوزه کشاورزی، اقتصاد مردم پایه است و از جنس نفت و پتروشیمی‌ها نیست و منافع مستقیم آن به مردم خواهد رسید. در حذف دلار در مبادلات جهانی این سفر درباره بحث عضویت دائم ایران در اوراسیا هم صحبت‌های مؤثر و موفقیت‌آمیزی صورت گرفت و امیدواریم در آینده با عضویت دائم ایران در اتحادیه اقتصادی اوراسیا بتوانیم از معافیت‌ها و امتیازات این پیمان استفاده کنیم.

توافق‌های خوبی بین دو کشور انجام شده و با توجه به اراده رهبران، مدیران و مسئولان دو کشور می‌توان این سفر را در راستای خنثی‌سازی تحریم تلقی کرد و در عین حال در صورت اجرایی شدن توافق‌ها می‌توان امیدوار بود که جهشی جدی در صادرات محصولات غیر نفتی ما آن هم نه محصولات پتروشیمی، ایجاد شود.

آیا این اراده در بخش اقتصادی روسیه هم وجود دارد؟

بله، آقای رئیسی جلسه موفقی با فعالان اقتصادی روسیه و شرکت‌های بزرگ اقتصادی و تجاری این کشور داشتند که آنها برای همکاری با ایران و سرمایه‌گذاری در کشور ما اعلام آمادگی کردند، تجار ما هم باید خود را برای انجام کارهای بزرگ با روسیه آماده کنند. البته بخشی از این آمادگی مستلزم ایجاد زیرساخت‌ها، بخصوص زیرساخت‌های حمل‌ونقل و صادرات به روسیه است که باید فراهم شود؛ تکمیل خط ریل، رفع مشکلاتی که کشورهای ثالث در زمینه ترانزیت ایجاد می‌کنند، راه‌اندازی خطوط کشتیرانی برای تجارت مستقیم و کشتی‌های رورو در دریای خزر و تسهیل تشریفات گمرکی بین دو کشور که در اختیار دولت است و دولت باید اهتمام کند.

نکته دیگر این است که بیش از ۹۰ درصد مارکتینگ و فروش در کشور روسیه در اختیار فروشگاه‌های زنجیره‌ای است و صادر کننده خرد نمی‌تواند با آنها قرارداد ببندد و نیاز به صادرکنندگانی داریم که بتوانند در تناژ و مقیاس بالا قرارداد ببندند و باید در داخل کشور کنسرسیوم‌هایی درباره محصولات مختلف تشکیل شود مثل کنسرسیومی که در حوزه خرما در حال شکل‌گیری برای صادرات خرمای ایران به روسیه است. همچنین لازم است هلدینگ‌های بزرگ دولتی و خصوصی ما وارد میدان شوند تا بتوانند نیاز ۱۵۰ میلیونی روسیه را تأمین کنند. اقدام دیگری که حذف دلار در مبادلات جهانی باید انجام شود و رئیس‌جمهور هم دغدغه آن را دارند این است که مرکز تجاری ایران در روسیه و مسکو راه‌اندازی شود و از آنجا که روابط ما با روسیه بلندمدت و استراتژیک است، چنین مرکزی می‌تواند در معرفی تجار ایرانی و سرمایه‌گذاری بلندمدت آنها در این بازار کمک کننده باشد.