پوشش ریسک با فاصله قیمتی

محدوده انحراف معیار اول

پوشش ریسک نوسانات قیمت نفت در بورس

خبرگزاری تسنیم: پس از فروش حدود یک میلیون بشکه نفت خام ایران در بورس انرژی و موفقیت ایران در اجرای این راهکار ضدتحریمی، کارشناسان و صاحب‌نظران حوزه نفت و گاز معتقدند که عرضه نفت در بورس باید تداوم داشته باشد. در این بین اما نوسانات قیمت جهانی نفت و روند کاهشی آن باعث ایجاد برخی شبهات درباره سازوکار قیمت‌گذاری نفت در بورس شده است.

در این راستا علی بختیار، عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی در گفتگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم با اشاره به وجود سازوکاری مشخص در اطلاعیه بورس انرژی برای پوشش ریسک نوسانات قیمت جهانی نفت گفت: در سازوکار فعلی فروش نفت در بورس بین زمان خرید و زمان بارگیری فاصله زمانی وجود دارد و ممکن است در این بازه شاهد نوسانات قیمت باشیم؛ اکنون معامله های term یا spot هم بدین‌گونه هستند.

وی افزود: در سازوکار بورس پس از تعیین قیمت نفت معامله شده، یک ضریبی به نام ضریب تعدیل داریم که قیمت را در روز پوشش ریسک با فاصله قیمتی تحویل به‌روزرسانی می‌کند و باعث پوشش ریسک خریداران در صورت نوسانات قیمت نفت می‌شود، در نتیجه در معاملات spot در بورس یک چنین مکانیزمی تعبیه شده است.

عضو کمیسیون انرژی مجلس با اشاره به پیچیدگی بازار جهانی نفت، ورود دلالان را با توجه به اخذ ضمانت نامه از خریداران منتفی دانست و اظهار داشت: تجارت نفت یک تجارت پیچیده و تخصصی است که از یک طرف حجم تجارت نفت با بقیه بخش ها متفاوت است. خریداران داخلی نفت باید حتما توانایی لازم را داشته باشند تا بتوانند با تجار و پالایشگاه‌های خارجی ارتباط بگیرند و نفت صادر کنند.

وی ادامه داد: در بازار مسکن و خودرو یک کسی ساختمان و یا خودرویی را می خرد و به فرد دیگری می‌فروشد، اما در معاملات نفت این طور نیست؛ فروشنده باید نحوه تخصیص خوراک هر یک از پالایشگاه‌ها را بلد باشد، میزان تولید هر یک از پالایشگاه‌های جهان را بشناسد، نوع تعاملاتی که باید صورت بگیرد تا وارد تجارت نفت شود و … را بداند و همه‌ی این‌ها ابعاد تخصصی دارد و هر کسی به سادگی نمی‌تواند در بورس، تجارت نفت انجام دهد.

عضو کمیسیون انرژی مجلس با اشاره به ضرورت عرضه پایدار نفت در بورس خاطر نشان کرد: ظاهرا نظراتی که ابتدا وزارت نفت داشته در شورای هماهنگی سران دچار تغییراتی شده که از جمله آن می‌توان به سازوکار تسویه قیمت نفت اشاره کرد که احتمالا تغییراتی در آن صورت می‌گیرد؛ ولی آنچه اکنون هم مدنظر بورس انرژی و هم وزارت نفت و بانک مرکزی و هم کمیسیون انرژی است، این است که عرضه نفت در بورس باید استمرار داشته باشد.

وی خاطرنشان کرد: حتما این قبیل کارها که تجربه‌ای در انجام آن نداشته‌ایم در وهله اجرا بدون اشکال نیست، باید اشکالات را یک به یک استخراج کرده و برطرف کنیم.

اوراق اختیار فروش تبعی چیست؟

اوراق اختیار فروش تبعی همان طرح بیمه سهام است. طرحی که توسط خود شرکت‌ها ارائه می‌شود. بر اساس ساز و کار این اوراق، فروشنده یا همان شرکت منتشرکننده سهام، تعهد می‌کند که تعداد مشخصی از سهام شرکت را در قیمت و تاریخی از پیش تعیین‌شده، از سهامدار خریداری کند. به قیمت مشخص‌شده قیمت اعمال و به تاریخ معین‌شده تاریخ اعمال می‌گویند. در این مقاله تمامی جزئیات لازم را در مورد این اوراق بررسی می‌کنیم.

منظور از اوراق اختیار فروش تبعی چیست؟

اوراق اختیار فروش تبعی به خریدار اجازه می‌دهد تا دارایی پایه را با توجه به قیمت سهام در زمان عرضه و قیمت پوشش ریسک با فاصله قیمتی اعمال بیمه کند. به این ترتیب کسب بازدهی برای سرمایه‌گذار تضمین می‌شود و به همین دلیل اوراق اختیار فروش تبعی را بیمه سهام نیز می‌نامند. شرکت یا سهامدار عمده که با هدف ایجاد اطمینان و تضمین برای سهام این عمل را انجام می‌دهند، عرضه‌کننده اوراق هستند.

روش انتشار این اوراق در ایران متفاوت از سایر کشورها است. برای خرید اوراق اختیار تبعی در ایران، باید ابتدا سهام پایه را که اختیار فروش برای آن منتشر می‌شود، در پرتفو داشته باشید.

شرکت‌های منتشرکننده اوراق تبعی موظف به انتشار عمومی اطلاعیه عرضه و اعلام ویژگی‌های اوراق و شرایط آن، قبل از فروش هستند. سهامداران نیز قبل از اقدام به خرید اوراق تبعی متعلق به هر نماد، باید ابتدا اطلاعيه عرضه اوراق آن را مطالعه کرده باشند.

فرض کنید اوراق اختیار فروش تبعی برای سهام شرکت ایران خودرو در ماه آینده منتشر شود. شما باید سهام شرکت ایران خودرو را قبل از اقدام به خرید اوراق اختیار، در پرتفو خود داشته باشید.

برای مثال اگر قصد دارید تا ۱۰ هزار عدد اوراق اختیار ایران خودرو را بخرید، باید قبل از ارائه دستور خرید اوراق تبعی، تعداد ۱۰ هزار عدد از سهم شرکت ایران خودرو را در پرتفوی خود موجود داشته باشید.

اختیار فروش از اجزای ابزار مشتقه محسوب می‌شود. این ابزار بازار مشتقه جزو ابزار پوشش ریسک می‌باشد. اختیار فروش حق اعمال اوراق را در تاریخ معینی از آینده، به قیمت اعمال (قیمتی که در برگه مشخص شده است) به دارنده آن می‌دهد. لازم به ذکر است که باید بابت موقعیت خرید اختیار معامله مبلغی تحت عنوان هزینه اولیه پرداخت کنیم.

نحوه اعمال اوراق اختیار فروش تبعی

زمانی که قیمت سهام در روز اعمال بیشتر از قیمت اعمال ذکرشده در اختیار فروش باشد، دارنده گواهی اختیار، قادر به اعمال آن نیست.اما اگر در تاریخ اعمال قیمت پایانی سهم پایه از قیمت اعمال آن کمتر باشد، برای اعمال اوراق اختیار فروش، سهامدار باید از طریق کارگزاری‌ها، درخواست خود را حداکثر تا ساعت ۱۳ روز اعمال، ارسال کند.
کارگزار نیز اجازه دارد حداکثر ۱۰ روز قبل از تاریخ اعمال، درخواست‌ها را از مشتریان خود دریافت و در روز سررسید به سازمان بورس (seo.ir) ارائه دهد.

ارائه درخواست اعمال طی مهلت مقرر به سازمان بورس طی مراحل زیر انجام خواهد شد:

1. ابتدا سهم به همان قیمت اعمال مشخص شده، از دارنده اوراق اختیار فروش تبعی به عرضه‌کننده آن انتقال می‌یابد.
2. در مرحله بعد تفاوت قیمت اعمال مشخص شده و با توجه به قیمت پایانی سهم پایه در روز اعمال، محاسبه می‌شود. این مابه‌التفاوت قیمت به دارنده اوراق اختیار تبعی پرداخت می‌شود. پرداخت به صورت نقدی و یا به شکل واگذاری سهم خواهد بود؛ که در این صورت سهام پایه از عرضه‌کننده به دارنده اوراق اختیار فروش تبعی منتقل می‌شود.

نکات مهمی که درباره اوراق اختیار فروش پوشش ریسک با فاصله قیمتی تبعی باید بدانید!
اوراق اختیار دارای دو شیوه اعمال اروپایی و آمریکایی هستند. برخلاف حالت اعمال اروپایی که دارنده آن تنها در تاریخ سررسید قادر به اعمال آن است، در حالت آمریکایی سرمایه‌گذار در هر تاریخی تا روز سررسید، می‌تواند اوراق اختیار را اعمال کند.

برای مثال اگر تاریخ شروع ۲۰ تیر ۱۴۰۰ و تاریخ اعمال ۲۰ آبان ماه باشد، در حالت اعمال آمریکایی سرمایه‌گذار در هر تاریخی که بین این بازه زمانی قرار بگیرد، می‌تواند اوراق اختیار خود را اعمال کند اما در همین مثال اگر حالت اعمال اروپایی باشد، فقط در تاریخ سررسید یعنی ۲۰ آبان ماه قابلیت اعمال اوراق اختیار برای دارنده آن فراهم است.

اوراق فروش تبعی که در ایران رایج است، از نوع اختیار فروش اروپایی است که دارنده آن تنها در تاریخ درج شده در برگه، می‌تواند آن را اعمال کند.

امکان فروش آنی اوراق اختیار فروش بعد از خرید آن وجود ندارد. این اوراق قابل معامله در بازار ثانویه نیست؛ بنابراین فاقد معاملات ثانویه است. یعنی امکان فروش اوراق خریداری شده در طول دوره معاملاتی وجود ندارد وتنها در یک مرحله و توسط ناشر مورد معامله قرار می‌گیرد.

اگرچه شرکت منتشرکننده اوراق، در زمان انتشار قیمت روز اعمال را مشخص می‌کند، اما درصد سود و زیان خریدار مشخص نخواهد بود. نوسان‌های قیمتی سهام تا تاریخ سررسید عامل اصلی در محاسبه سود یا ضرر خریدار است‌. بنابراین این‌که شما در چه قیمتی سهام پایه را خریداری کرده باشید و در روز اعمال به چه قیمتی آن را منتقل کرده باشید، درصد سود شما را مشخص خواهدکرد.

خریدار اوراق اختیار فروش تبعی فقط در تاریخ اعمال قادر به اعمال اختیار فروش خود است و این اوراق پس از تاریخ اعمال ارزشی نخواهد داشت. درصورتی که تا تاریخ مشخص‌شده از این اوراق استفاده نکنید، اوراق اعمال نمی‌شوند و عرضه‌کننده تعهدی درقبال آن نخواهد داشت.

مبلغی که در ازای خرید اوراق اختیار فروش تبعی پرداخت می‌شود غیر قابل بازگشت است. در واقع شما بابت بیمه کردن سهام خود مبلغی پرداخت می‌کنید. بنابراین این مبلغ غیر قابل برگشت خواهد بود.

بعد از اعمال اوراق اختیار فروش تبعی اگر شرکت منتشرکننده اوراق در پرداخت حقوق مشتری تاخیر یا کوتاهی داشته باشد، مبلغی تحت عنوان جریمه توسط سازمان بورس از او دریافت و به سهامدار پرداخت می‌شود.

در این شرایط که حقوق مشتری با کوتاهی و تاخیر پرداخت می‌شود، سود روزشمار به سهامدار تعلق می‌گیرد. این سود روزشمار بر اساس فرمول مشخص‌شده که از ابتدا و در زمان انتشار اوراق توسط شرکت ارائه شده، محاسبه می‌شود.

خرید اوراق بیشتر از تعداد سهام پایه، بی‌فایده است. خریدار اوراق نباید بیش از دارایی پایه که در اختیار دارد، اوراق اختیار فروش تبعی تهیه کند. همچنين خریدار اوراق تبعی باید محدودیت‌های خرید هر کد معاملاتی را که در اطلاعیه عرضه اوراق اختیار فروش تبعی ذکر شده ‌است، رعایت کند. در صورت عدم رعایت محدودیت‌های ذکرشده، آن تعداد از اوراق اختیار فروش تبعی که برای خریدشان به محدودیت‌های عنوان شده توجه نشده باشد، فاقد اعتبار می‌شود. در این شرایط مبلغ پرداختی توسط خریدار پس از کم‌شدن هزینه‌ها، به عرضه‌کننده تعلق می‌گیرد.

معمولا نماد اوراق فروش تبعی با اضافه کردن حرف «ه» به بخشی از نماد سهم پایه و تاریخ سرسید اوراق، ساخته می‌شود. مثلا هصیکو ۴۰۵، نماد اوراق اختیار فروش تبعی سهم تاصیکو است که سرسید آن اردیبهشت ماه سال ۱۴۰۰ است.

مشخصات آگهی عرضه

فرم آگهی یا اطلاعیه عرضه باید اطلاعاتی مشخص به خریدار ارائه کند. این اطلاعات عبارتند از:

سهم پایه: سهمی که اوراق اختیار فروش تبعی مبتنی بر آن است.

برای مثال اوراق اختیار تبعی بر روی سهام شرکت سرمایه‌گذاری صدر تامين ( تاصیکو ) با نماد هصیکو ۴۰۵ منتشر می‌شود. در این مثال سهام شرکت سرمایه‌گذاری صدر تامین با نماد تاصیکو، سهم پایه اوراق اختیار فروش تبعی هصیکو ۴۰۵ است.

قیمت اعمال: قیمتی مشخص است که عرضه‌کننده سهام متعهد می‌شود تا سهام پایه اوراق تبعی را در روز اعمال با آن قیمت تسویه و از سهامدار دریافت کند.

تاریخ اعمال: تاریخی است که برای اعمال اوراق اختیار فروش تبعی تعیین می‌شود.

سقف خرید: بیشترین تعداد اوراق اختيار تبعی که توسط شخصی حقیقی یا حقوقی امکان خریداری دارد را سقف خرید گویند.
کل حجم عرضه: حداکثر تعداد اوراق اختیار فروش تبعی که عرضه‌کننده در دوره معاملاتی عرضه می‌کند.

حداقل حجم عرضه روزانه: حداقل تعداد اوراق اختیار فروش که امکان دارد توسط عرضه‌کننده در یک روز عرضه شود.

قیمت عرضه: قیمتی که اوراق اختیار تبعی در بازار با آن قیمت توسط شرکت ناشر فروخته می‌شود. این قیمت در هر روز با فرمول مشخصی محاسبه می‌شود و ثابت نیست.

دوره معاملاتی: فاصله اولین روز معاملاتی و آخرین روز معاملاتی اوراق اختیار فروش تبعی را دوره معاملاتی می‌نامند.

عرضه‌کننده: شخصی که پس از دریافت مجوز از سازمان بورس، به عرضه اوراق اختیار فروش با رعايت قوانین اقدام می‌کند.

سررسید: آخرین روز از دوره معاملاتی که پس از پایان ساعت معاملاتی آن روز، قابلیت اعمال اوراق اختیار فروش تبعی فعال می‌شود.

سخن آخر

اوراق اختیار فروش تبعی نوعی بیمه برای سهام است. اوراقی که هدف از انتشار آن کاهش ریسک سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه و اطمینان بخشیدن به سهامداران است. ابزاری که علاوه بر سهامدار، شرکت‌ها نیز می‌توانند از کاربردهای آن استفاده کنند. اوراق تبعی، فروش سهم در یک قیمت عادلانه را عملا تضمین می‌کند. این مسئله نشانه‌ای از ارزندگی سهم به بازار ارائه می‌کند که خود منجر به تضمین سود سهامداران خواهدشد. علاوه بر این شرکت با افزایش قیمت سهام خود، با توجه به این‌که اوراق ابطال می‌شوند، نیاز به پرداخت وجه ندارد. همین مسئله نیز باعث می‌شود تا درآمد بیشتری برای شرکت شناسایی شود. در نتیجه اوراق اختیار فروش تبعی نوعی معامله دو سر برد برای سهامدار و شرکت است.

آربیتراژ چیست؟ | انواع آربیتراژ کدامند؟

آربیتراژ یکی از شیوه‌های معاملاتی برای به دست آوردن سود بالا با ریسک کم است. آربیتراژ به یک معامله‌گر کمک می‌کند تا از اختلاف قیمت یک دارایی بین دو بازار به سود برسد. در این مقاله از گروه نرم افزار حسابداری محک با آربیتراژ و انواع آن آشنا می‌شویم.

فهرست مطالب

تعریف آربیتراژ

یکی از سوالاتی که بسیاری از معامله گران تازه وارد می‌پرسند این است که آربیتراژ چیست؟ در پاسخ باید بگوییم که آربیتراژ (Arbitrage) یک استراتژی معاملاتی مهم در بازارهای مالی است که به موجب آن می‌توان به طور هم‌زمان ارز دیجیتال، سهام یا سایر دارایی‌های مشابه را در دو بازار مختلف با دو قیمت متفاوت خریداری کرد و از اختلاف قیمت آن در بازارها سود کسب کرد. در واقع می‌توان گفت آربیتراژ فرصتی برای به دست آوردن سود با ریسک کم است که در هنگام عدم وجود تعادل قیمتی در بازار انجام می‌شود.

هنگامی که یک دارایی مانند ارز دیجیتال یا سهام در بازارهای مختلف دارای ارزش و قیمت یکسانی نباشد، یک تریدر حرفه‌ای با خرید آن در بازاری که قیمت کمتری دارد و فروش آن در بازاری با قیمت بالاتر، از اختلاف قیمت دارایی سود کسب می‌کند. در این استراتژی، در صورتی که امکان فروش دارایی در حداقل زمان ممکن فراهم باشد، ریسک معامله بسیار ناچیز خواهد بود و در عمل می‌توان آن را نوعی سرمایه‌گذاری بدون ریسک تلقی کرد.

چگونه آربیتراژ کنیم؟

در بازارهای کارآمد و متعادل که در آن ارزهای دیجیتال، سهام و سایر دارایی‌ها بر اساس ارزش واقعی خود قیمت‌گذاری می‌شوند و فرصتی برای استفاده از این استراتژی معاملاتی وجود ندارد. اما همان‌طور که می‌دانیم بازارهای مالی در برخی مواقع با بحران رو به رو می‌شوند و تعادل خود را از دست می‌دهند. در این حالت قیمت یا نرخ بین بازارها با هم تفاوت پیدا می‌کنند و فرصت‌های آربیتراژی فراهم می‌شود. معامله‌گران می‌توانند از این عدم تعادل موجود در بازارها استفاده کرده و کسب درآمد کنند.

آربیتراژ در بازار ارز جهانی

در بازارهای ارز جهانی مانند فارکس و ارزهای دیجیتال به دلیل حجم بالا تراکنش‌ها و گستردگی ابزارهای معاملاتی، فرصت‌های معاملاتی زیادی جهت استفاده از استراتژی آربیتراژ وجود دارد. اما به دلیل وجود تعداد بالا معامله‌گران و همچنین سرعت زیاد اجرای سفارش‌ها، فرصت استفاده از این استراتژی توسط تریدرهای حرفه‌ای پوشش داده می‌شود.

آربیتراژ در فارکس

فارکس بازاری جهانی برای معامله ارزهای خارجی و کسب سود است. فعالیت در بازار فارکس به صورت غیر متمرکز بوده و مکان مشخصی برای انجام معاملات آن وجود ندارد. آربیتراژ در فارکس زمانی انجام می‌شود که قیمت ارز در دو کارگزاری یا صرافی با یکدیگر متفاوت باشد این صرافی‌ها ممکن است در دو کشور مختلف باشند.

آربیتراژ ارز دیجیتال

همان‌طور که می‌دانیم، بازار ارزهای دیجیتال یک بازار بزرگ جهانی است. از این رو صرافی‌های زیادی برای تسریع و تسهیل معاملات این نوع ارزها در جهان ایجاد شده‌اند. همین امر باعث شده تا اختلاف قیمت زیادی در صرافی‌های مختلف جهت معامله این ارزها به وجود بیاید. در برخی از مواقع این اختلاف قیمت در ابعاد یک کشور نیز وجود دارد. معامله‌گران حرفه‌ای از این فرصت‌ها استفاده کرده و با آربیتراژ ارز دیجیتالی سود بالایی کسب می‌کنند.

آربیتراژ در بازار ارز ایران

در ایران نیز هنگامی که التهاب در بازار ارز بالا می‌رود و اختلاف قیمت ارز دولتی و بازار آزاد افزایش پیدا می‌کند، فرصت استفاده از این شیوه معاملاتی فراهم می‌شود. در این زمان معامله‌گران اقدام به خرید ارز دولتی کرده و در بازار آزاد به فروش می‌رساندند. همچنین برخی از معامله‌گران از اختلاف قیمت ارز بین بازارهای منطقه‌ای و مناطق مرزی داخلی و خارجی نیز استفاده کرده و سود زیادی کسب می‌کنند. اما باید به این نکته توجه داشت که چنین فعالیت‌هایی منجر به خروج ارز از کشور شده و به نظام اقتصادی کشور آسیب می‌رساند. از این رو بر اساس قوانین کشور، متخلفان تحت پیگرد قانونی قرار می‌گیرند.

آربیتراژ در بازار آتی

بخش زیادی از معاملات آربیتراژی در بستر بازارهای آتی انجام می‌شود. فرایند انجام معاملات در این بازار به این صورت است که قیمت یک دارایی در بازار آتی نسبت به قیمت آن در بازار نقد بالاتر بوده و فاصله قیمتی دارایی در این دو بازار به نوعی است، که آربیتراژ آن سود خوبی به همراه خواهد داشت. در این حالت معامله‌گر دارایی را در بازار نقد خریداری کرده و معادل آن، یک قرارداد در بازار آتی به فروش می‌رساند و از این طریق سود کسب می‌کند.

انواع آربیتراژ کدامند؟

برای کسب سود از طریق آربیتراژ روش‌های مختلفی وجود دارد. روش‌هایی که هر کدام با توجه به نوع آربیتراژ متفاوت هستند. در ادامه با انواع آربیتراژ آشنا می‌شویم:

آربیتراژ جفت ارز: این نوع از آربیتراژ، پایه‌ای‌ترین حالت در معاملات Arbitrage است که در آن از اختلاف قیمت یک جفت ارز در دو صرافی یا کارگزاری مختلف سود کسب می‌شود.

آربیتراژ سود تضمین شده: در این روش معاملاتی، معامله‌گر ابتدا نرخ بهره در کشورهای مختلف را بررسی می‌کند و سپس با تبدیل دارایی به ارز کشوری که بیشترین نرخ بهره را دارد، در سیستم بانکی آن کشور سرمایه‌گذاری می‌کند.

نکته: در برخی از موارد معامله‌گر به منظور پوشش ریسک و تضمین نرخ تبدیل ارز، اقدام به خرید یک قرارداد آتی می‌کند.

آربیتراژ آماری: معامله‌گران در آربیتراژ آماری از تکنیک‌های آماری و محاسباتی خاصی را برای انجام معامله استفاده می‌کنند. در این نوع از آربیتراژ استفاده از ربات‌ها و مدل‌های ریاضی معاملاتی برای به حداکثر رساندن سود اهمیت زیادی دارد.

آربیتراژ مثلثی: در این روش از اختلاف قیمت میان سه جفت ارز سود کسب می‌شود. به عبارتی طی فرایندهای معاملاتی سریع تبدیل سه جفت ارز به یکدیگر انجام شده و سود حاصل می‌شود.

آربیتراژ مکانی: در این نوع از Arbitrage نیز مانند آربیتراژ جفت ارز از اختلاف قیمت ارزها در دو صرافی مختلف سود کسب می‌شود . اما با این تفاوت که صرافی‌ها در مناطق و مکان‌های مختلف واقع شده‌اند.

آربیتراژ غیرمتمرکز: آربیتراژ غیرمتمرکز نوع دیگری از آربیتراژ است که در بازار خودکار (AMM) یا صرافی‌های غیرمتمرکز انجام می‌شود. در آربیتراژ غیرمتمرکز با کمک برنامه‌های غیرمتمرکزی به نام قراردادهای هوشمند، قیمت جفت رمز ارزهای معاملاتی را پیدا می‌کنند. اگر قیمت جفت ارزها با قیمت‌های نقدی آن‌ها در صرافی‌های متمرکز متفاوت باشد، معامله‌گران می‌توانند از آربیتراژ استفاده کنند.

نحوه کسب درآمد از آربیتراژ ارز دیجیتال

1. انجام تراکنش‌های معاملاتی در تعداد بالا
2. انجام تراکنش‌های معاملاتی در تعداد کم اما در حجم بالا

مزایای آربیتراژ در بازارهای مالی چیست؟

در معاملاتی که در آن‌ها از این استراتژی استفاده می‌شود در بدترین حالت هیچ سودی وجود ندارد. از این رو می‌توان گفت یکی از مزیت‌های ویژه آربیتراژ صفر بودن ریسک معاملاتی آن است. امروزه بسیاری از تریدرها معاملات آربیتراژی را بهترین روش برای خرید و فروش ارز یا سهام می‌دانند. زیرا در این روش معامله‌گر بدون اینکه درگیر خطرات و نوسانات منفی بازار مالی شود، صرفاً یک ارز را با قیمت مشخص خریداری کرده و با قیمت بالاتر در یک بازار دیگر به فروش می‌رساند.

یکی دیگر از مزایای آربیتراژ، بالابردن کارایی بازارهای مالی در بلند مدت است. با خرید و فروش ارزهای مختلف، به مرور اختلاف قیمت بین جفت ارزهای مشابه کمتر می‌شود. به این ترتیب می‌توان گفت Arbitrage، ناکارآمدی بازار در قیمت‌گذاری را برطرف کرده و باعث افزایش نقدشوندگی در بازار می‌شود.

معایب آربیتراژ در بازارهای مالی

این استراتژی در کنار مزایا و سود بالایی که نصیب معامله‌گر می‌کند می‌تواند به نظام اقتصادی آسیب بزند و باعث خروج ارز از کشور شود. از این رو برخی از کشورها قوانین سختگیرانه‌ای برای مقابله با این نوع معاملات در بازار ارز داخلی در نظر گرفته‌اند.

در بسیاری از موارد نرخ بهره صرافی‌ها، در زمان کوتاهی تغییر می‌کند. به همین دلیل این احتمال وجود دارد که معامله سودآور نباشد. اگر یک معامله‌گر نتواند هم‌زمان یک دارایی را بخرد و بفروشد، احتمال این اتفاق افزایش پیدا می‌کند. از این رو شناسایی فرصت‌های خوب برای استفاده از این شیوه معاملاتی نیاز به تجربه، تخصص و همچنین استفاده از ربات‌های معاملاتی است.

نرم افزار آربیتراژ ارز دیجیتال

استفاده از ربات یا نرم افزار آربیتراژ ارزهای دیجیتال بسیار رایج است. این نرم افزارها، اختلاف قیمت ارزها در یک صرافی را بررسی می‌کنند و بر این اساس به کاربر پیشنهاد خرید یا فروش ارز را می‌دهند. ربات و نرم افزار آربیتراژ ارز دیجیتال در انواع مختلفی وجود دارد هر کدام از این نرم افزارها با توجه به نوع الگوریتمی که دارند برای هدف خاصی استفاده می‌شوند. در انتخاب ربات آربیتراژ ارز دیجیتال و یا نرم افزار آربیتراژ ارز دیجیتال می‌بایست تمام جوانب را در نظر داشت چرا که استفاده از ربات همیشه منجر به سود نمی‌شود در برخی از موارد با ضرر معامله‌گر نیز همراه است.

انتخاب بهترین صرافی برای آربیتراژ

• صرافی از اعتبار بالایی برخوردار باشد.
• حجم معاملات و تراکنش‌های صرافی مدنظر بالا باشد.
• قیمت ارز مدنظر در صرافی انتخابی پایین باشد.
• صرافی از امکان تسویه سریع برخوردار باشد.
• امکان دسترسی به صرافی با آی پی کشورهای مختلف فراهم باشد.

سخن آخر:

در این مقاله با آربیتراژ، انواع و همچنین مزایا و معایب آن آشنا شدیم. استفاده از این شیوه معاملاتی و شناسایی فرصت‌های مناسب نیاز به تجربه و تخصص بالایی دارد چرا که هرگونه معامله اشتباه ممکن است منجر به ضررهای مالی سنگین شود. از این رو همواره توصیه می‌شود قبل از هرگونه معامله با کسب آموزش‌های کاربردی و افزایش تجربه وارد این گونه معاملات شوید.

اوج‌گیری بنزین در بازار جهانی؟

در معاملات امروز نمادهای پالایشی با افزایش تقاضا مواجه شده‌اند. فعالان بازار یکی از دلایل استقبال از نمادهای پالایشی را انتظار برای انتشار صورت‌های مالی سال گذشته، رشد نرخ نیمایی و انتظار انعکاس این موضوع در عملکرد این شرکت‌ها عنوان می‌کنند. علاوه بر این در فصل تقاضای محصولات نفتی کارشناسان بازار جهانی از افزایش کرک اسپرد فرآورده‌ها به خصوص بنزین نسبت به نفت خبر می‌دهند. در این خصوص خوشبینی به افزایش فاصله قیمتی بنزین و نفت در بازار آمریکا مورد توجه است.

دنیای بورس: رویترز در گزارشی به چشم‌انداز قیمت بنزین در تابستان پرداخته است. بر اساس این گزارش صندوق‌های پوشش ریسک در آمریکا روی افزایش قیمت بنزین در تابستان خوشبین هستند. این صندوق‌ها حدود 118 میلیون بشکه روی افزایش قیمت قیمت بنزین در بلند مدت شرط بسته‌اند، در حالی که تنها 3 میلیون بشکه در سمت افت قیمت در بلندمدت قرار دارد. در ابتدای ژانویه موقعیت صعودی برای بنزین تنها شامل 47 میلیون بشکه بود و اکنون این رقم دو برابر شده است. نسبت موقعیت‌های خرید بنزین در بلند مدت به کوتاه‌مدت به نسبت 1:38 رسیده است، در همین زمان نسبت موقعیت بلندمدت به کوتاه مدت برای نفت 1:8 و برای نفت‌گاز تقریبا یک است. از ابتدای سال جاری پالایشگاه‌های آمریکا از سطح فعالیت خود کاسته‌اند و این میزان کاهش بسیار بیشتر از افت تولید ابتدای سال 2017 و 2018 است. در همین زمان پالایشگاه‌های آمریکا تولید خود را به سمت محصولات نیمه‌سنگین نفتی (شامل سوخت دیزل، سوخت جت و گازوئیل مورد استفاده به عنوان سوخت کشتی) متمرکز کرده‌اند. علت این موضوع را شاید در اوج‌گیری قیمت نفت‌گاز در بازار جهانی در ماه‌های گذشته و از سوی دیگر ضعف شدید قیمت بنزین و کرک اسپرد منفی این محصول نسبت به نفت بتوان جستجو کرد. حال با رسیدن به نیمه دوم سال و خصوصا تابستان مصرف بنزین در آمریکا و سایر کشورها افزایش می‌یابد. کمبود عرضه در فصل پیش‌رو احتمال صعودی بودن قیمت بنزین را افزایش داده است. بر این اساس در حالی‌که وضعیت پالایشگاه‌های تولیدکننده بنزین در سال گذشته شمسی چندان مناسب نبود این موضوع می‌تواند اثر مثبتی را بر این پالایشگاه‌ها داشته باشد. در خصوص پالایشگاه‌های داخلی باید به پیشبینی تولید روزانه حدود 47 میلیون لیتر بنزین در ستاره خلیج فارس اشاره کرد.

آشنایی با شاخص VIX و چگونگی استفاده از آن

شاخص VIX یا CBOE Volatility Index اندیکاتوری ‌‌است که به طور گسترده‌ای توسط معامله‌گران در بازار سهام، آتی و آپشن استفاده می‌شود. برخلاف بیشتر اندیکاتور‌های سنتی، VIX یک ابزار مطالعاتی تکنیکال بسیار منحصر به فرد است که می‌تواند به ما کمک کند تا احساسات کلی در بازار و میزان ترس یا اطمینانی (آرامش) را که معامله‌گران و سرمایه‌گذاران در هر لحظه احساس می‌کنند، درک کنیم.

تعریف شاخص نوسانات CBOE یا VIX

شاخص نوسانات CBOE که به نام VIX شناخته می‌شود، یک شاخص مبتنی بر تلاطم یا نوسان بازار (volatility) است که نوسانات مورد انتظار آتی را برای دوره ۳۰ روز آینده اندازه‌گیری می‌کند. این شاخص با کمک قراردادهای آپشن موجود روی شاخص‌ S&P500 محاسبه می‌شود. معامله‌گران و سرمایه‌گذاران معمولاً S&P500 VIX را به عنوان وسیله‌ای برای ارزیابی ریسک و احساسات کلی در بازار سهام استفاده می‌کنند. از VIX گاهی اوقات به عنوان شاخص ترس نیز یاد می‌شود.

خب منظور از تلاطم (ولتلیتی و نوسان بالا) در بازار بورس چیست؟ اساساً، منظور از نوسانات‌، میزان حرکت قیمت‌ها در بازار برای یک برهه زمانی معین است. هرچه نوسان مشاهده شده یا پیش بینی شده (مورد انتظار) بیشتر باشد، واریانس حرکات قیمت یک سهام یا یک شاخص خاص بیشتر است. برعکس، هرچه نوسان قابل مشاهده یا پیش بینی شده کمتر باشد، واریانس حرکات قیمت در مدت زمان مشخص کمتر است. واریانس یک شاخص انحراف از میانگین است و هر چه قیمت چیزی از میانگین خود در یک برهه زمانی مشخص، فاصله بگیرد عملا انحراف بیشتر، و در نتیجه واریانس بیشتر است.

شاخص VIX در سال ۱۹۹۳ توسط هیئت بورس شیکاگو (CBOE) ایجاد شد و از آن زمان به یکی از معیارهای پربیننده برای نوسان پذیری و ریسک بازار تبدیل شده است. این به ویژه برای معامله‌گران قراردادهای آپشن (اختیار معامله) که به طور مداوم نوسانات مورد انتظار را در تصمیمات معاملاتی خود تحلیل می‌کنند بسیار مفید است.

به عنوان یک دستورالعمل کلی، هنگامی که شاخص VIX ارقام بالاتری را ثبت می‌کند، نشان دهنده قیمت گذاری بالاتر در معاملات آپشن است و هنگامی که VIX در حال ثبت میزان اعداد کوچک‌تری است، نشان دهنده قیمت پایین‌تر معاملات آپشن است.

به طور کلی، خرید قراردادهای آپشن در شرایطی که نوسانات نسبتاً کم است، سودمندتر است و در صورت نوسانات نسبتاً زیاد، فروش قراردادهای آپشن سود بیشتری دارد. دلیل این امر این است که در نوسانات کمتر، قراردادهای آپشن میل به قیمت پایین‌تری دارند، در حالی که در زمان نوسان‌های بیشتر، قراردادهای آپشن تمایل دارند که قیمت‌های نسبتاً بالاتری داشته باشند.

از این رو، ریسک تلاطم در بازار در قیمت قراردادهای خرید و فروش آپشن لحاظ شده است و می‌توان آن را به عنوان یک نوع ریسک انتظاری در نظر گرفت. شاخص VIX کاملا پویا است و با تعامل معامله‌گران در بازار، افزایش و کاهش می‌یابد.

یکی دیگر از نکات جالب مربوط به VIX‌، این است که به طور کلی با بازار سهام، به ویژه شاخص S&P 500‌، رابطه منفی یا معکوس دارد. مثلاً، وقتی بازار نسبتاً آرام باشد و روند صعودی داشته باشد، VIX اعداد نسبتاً کمی را ثبت خواهد کرد و در موج نزولی، وقتی فروش در بازار به شدت زیاد است، با ترس بیشتر در بازار، VIX شروع به جهش می‌کند.

جزئیات شاخص VIX

اکنون که درکی کلی از شاخص CBOE VIX پیدا کردیم، بیایید ببینیم که اعداد درون اندیکاتور VIX به چه معنا هستند. اساساً VIX نشان‌دهنده درصد تغییرات مورد انتظار برای شاخص S&P500 در محدوده انحراف معیار اول این شاخص در بازه یکساله است. (منظور از انجراف معیار اول، انحراف معیار بین یک تا منهای یک است، که طبق توزیع نرمال، ۶۸ درصد داده‌ها در این محدوده پراکنده هستند بنابراین احتمال اینکه قیمت در آینده نیز در همان محدوده نوسان کند ۶۸ درصد برآورد می‌شود. همچنین ۹۵ درصد داده‌ها نیز در محدوده انحراف معیار دوم پراکنده هستند.)

محدوده انحراف معیار اول

به خاطر داشته باشید که انحراف معیار اول نشان دهنده حرکت قیمت در محدوده ۶۸٪ از بازه تغییرات قیمتها در یکسال گذشته است. به عنوان یک مثال ساده، فرض کنید VIX در حال حاضر عدد ۲۰ را نشان می‌دهد. این بدان معنی است که بر اساس ریسک‌های موجود (پرمیوم‌های موجود) در بازار معاملات آپشن روی شاخص S&P500، به احتمال ۶۸٪ قیمت شاخص S&P 500 در محدوده ۲۰٪ از قیمت فعلی نوسان می‌کند. (محدوده ۲۰% یعنی ۲۰+ تا ۲۰- درصد نسبت به قیمت فعلی.)

هنگام تحلیل شاخص VIX‌، مقدار عدد فعلی VIX به همان اندازه اهمیت دارد که تحلیل روند تاریخی آن. بنابراین عدد فعلی با اعداد نسبی آن در گذشته مقایسه می‌شود. به عنوان یک دستورالعمل کلی، هر زمان که VIX عددی زیر ۲۰ را ثبت می‌کند، بازار یک محیط نسبتاً کم ریسک دارد.

همان‌طور که قبلاً اشاره کردیم، عدد کمتر در VIX با حرکت قیمت صعودی در بازار سهام همبستگی دارد. هر زمان که VIX شروع به ثبت اعداد بالای ۲۰ می‌کند، این نشانه‌ای از فضای ریسکی‌تر بازار ‌ است.

در تصویر زیر نمودار بلندمدت VIX را بر اساس بازه زمانی ماهانه مشاهده می‌کنید:

هنگامی که نگرانی در بازار افزایش یابد، ارقام مربوط به VIX می‌تواند به سرعت پوشش ریسک با فاصله قیمتی افزایش یابد، زیرا معامله‌گران در بازار تمایل بیشتری به بیمه شدن از طریق بازار آپشن دارند. می‌توانیم به نمودارهای گذشته نگاهی بیندازیم و جهش‌های شاخص VIX را در هنگام سقوط بزرگ “دات‌کام” (سهام شرکت‌های کامپیوتری)‌، بحران مالی سال ۲۰۰۸ و رویدادهای مشابه مشاهده کنیم.

به طور معمول، جهش‌های VIX اغلب کوتاه مدت هستند و اغلب پس از مدت کوتاهی شاخص نوسانات بازار VIX شروع به بازگشت به مقادیر میانگین تاریخی خود می‌کند. این پدیده اغلب از این اصل اساسی نشات می‌گیرد که نوسانات بازار همیشه تمایل به بازگشت به مقدار میانگین عادی خود ​​را دارند.

برخلاف روندهای قیمتی که می‌توانند برای مدت زمان طولانی تداوم داشته باشند، نوسانات، بیشتر رفتار دوره‌ای دارند و هر زمان که عدد خارج از محدوده‌ای ثبت شود، به زودی مجدد به سمت میانگین خود گرایش پیدا می‌کند. اگرچه این یک قاعده کاملا مستحکمی نیست، اما یک تجربه تاریخی در بازار است که معامله‌گران باید از آن آگاه باشند.

بدیهی است که رویدادهای ژئوپلیتیک و اقتصادی روی VIX اثر خواهد داشت. هر زمان اتفاقات پیش‌بینی نشده‌ای در جهان رخ دهد که بتواند بازار سهام ایالات متحده را تحت تأثیر قرار دهد، معامله‌گران و سرمایه‌گذاران تمایل دارند که به دنبال تأمین امنیت سرمایه خود یا استراتژی‌های پوشش دهنده ریسک (hedging strategies) باشند. این استراتژی‌های پوشش ریسک اغلب در بازارهای آپشن انجام می‌شود. بسیاری از اوقات، این ترس بیش از حد اغراق آمیز است و به همین ترتیب، قیمتی که معامله‌گران و سرمایه گذاران برای حفاظت از دارایی‌های خود می‌پردازند می‌تواند بسیار بالا باشد.

این یک واقعیت کاملاً شناخته شده در بین معامله‌گران حرفه‌ای آپشن این است که نوسانات ضمنی (یا نوسانات مورد انتظار در آینده)، اغلب اغراق‌آمیزتر از نوسانات تحقق یافته در بازار هستند و با گذشت زمان، این اختلاف بین نوسان مورد انتظار و تحقق‌یافته به طور متوسط به کمی کمتر از ​​۱۰٪ می‌رسد. معنای این موضوع آن است که استراتژی‌های نوسانات کوتاه مدت می‌توانند یک فرصت سودآوری را برای معامله‌گران معاملات آپشن فراهم کنند.

نحوه معامله VIX

اگرچه شما نمی‌توانید VIX را مستقیماً معامله کنید، اما معامله‌گران می‌توانند با گرفتن موقعیت معاملاتی از طریق بازار آتی یا بازار آپشن، در معاملات این شاخص مشارکت کنند. علاوه بر این، معامله‌گران می‌توانند از طریق ETP که محصولات قابل معامله در بورس هستند به محصولات مرتبط با VIX دسترسی پیدا کنند. چندین محصول وجود دارد که بر شاخص VIX متمرکز شده‌اند. دو مورد از محبوب‌ترین آنها VXX و VXZ هستند.

دلایل زیادی وجود دارد که یک معامله‌گر یا سرمایه‌گذار به معامله VIX بپردازد. اولین اینکه، می‌توان از آن به عنوان راهی برای پوشش ریسک پورتفولیو استفاده کرد که یکی از بیشترین کاربردهای موردتوجه محصولات VIX است. علاوه بر این، سفته‌بازان می‌توانند در محصولات مرتبط با VIX موقعیت معاملاتی بگیرند تا از تغییرات بالقوه نوسانات بازار سود ببرند.

همان‌طور که قبلاً اشاره کردیم، به طور کلی بین بازار سهام و VIX رابطه معکوس وجود دارد. هنگامی که شما از این امر درک کاملی داشته باشید، می‌توانید انواع مختلفی از استراتژی‌های پوشش دهنده ریسک را در این زمینه استفاده کنید تا پورتفولیوی خود را از حرکت‌های نامطلوب بازار محافظت کنید. این روش یکی از بهترین روش‌ها برای استفاده از VIX در برنامه معاملاتی کلی شماست.

حال بیایید نگاهی دقیق به دو ابزار معاملاتی بیندازیم که به عنوان یک نماینده برای شاخص نوسانات سهام VIX عمل می‌کنند.

VXX‌: متوسط حجم معامله شده ​​این محصول در روز وحشتناک زیاد است که اغلب به بیش از ۳۰ میلیون سهم در روز می‌رسد که شامل موقعیت خرید در ماه اول و ماه بعدی قراردادهای آتی در VIX است.

VXZ: این محصول بر ردیابی نوسانات میان مدت S&P 500 متمرکز است، که از موقعیت‌های خرید در قراردادهای آتی VIX در ماه‌های چهارم، پنجم، ششم و هفتم در CME‌ (بورس شیکاگو) تشکیل می‌شود.‌

استراتژی معاملاتی VIX با استفاده از VXX

حال بیایید جزئیات یک استراتژی را برای معاملات شاخص نوسان VIX شرح دهیم. این استراتژی بهتر است برای VXX ETN اعمال شود که قبلاً آن را توضیح دادیم. می‌دانیم که هر زمان که شاخص VIX در حال کاهش و ثبت اعداد کمتر است، بازار تمایل دارد که در محدوده نوسان کمتری قرار داشته باشد و یک روند صعودی پایدار ایجاد کند. بالعکس، هر زمان که بازارها با سطح بالایی از عدم اطمینان یا ترس مواجه شوند، شاخص VIX تمایل به افزایش یا اوج گرفتن با ثبت عدد بالاتر دارد. از این رو، برای سنجش فضای فعلی بازار باید به مطالعه شاخص VIX در سطح فعلی و سطح تاریخی بپردازیم.

علاوه بر این، استراتژی ما از دو اندیکاتور تکنیکال اضافی استفاده می‌کند که به ما کمک می‌کند معاملات خود را انجام دهیم. این دو شامل باندهای بولینگر (Bollinger band) و میانگین متحرک ساده ۹ دوره‌ای (SMA(9 می‌شوند.

باندهای بولینگر یک اندیکاتور مبتنی بر نوسان است که به ما کمک می‌کند دوره‌ای را در بازار که احتمال تغییر روند در آن وجود دارد، مشخص کنیم. از این رو، ما از باندهای بولینگر به عنوان یک شاخص میانگین برگشت روند در استراتژی استفاده خواهیم کرد. علاوه بر این، ما از میانگین متحرک SMA(9) برای نقاط ورودی استفاده خواهیم کرد.

از آنجا که استراتژی VXX می‌تواند در هر دو جهت استفاده شود، می‌توان آن را به عنوان یک استراتژی خرید یا فروش به کار برد. این بدان معناست که ما در صورت تحقق شرایط خرید به دنبال خرید VXX و در صورت تحقق شرایط فروش به دنبال فروش VXX هستیم. به جای فروش VIX از طریق فروش VXX ‌که ممکن است برای همه معامله‌گران عملی نباشد، شما می‌توانید SVXY را خریداری کنید، که یک صندوق قابل معامله‌ (ETF) است که VXX را با -۰.۵X ردیابی می‌کند.

در بخش زیر شرایط ورود به یک معامله خرید براساس این استراتژی با استفاده از نمودار روزانه VXX آورده شده است:

• VXX ‌‌باید روند نزولی داشته باشد.
• مقدار VXX باید باند پایینی بولینگر را لمس کند یا به زیر آن برسد.
• SMA 9 باید زیر قیمت VXX باشد.
• وقتی قیمت VXX بالای ۹ SMA بسته می‌شود، وارد موقعیت خرید شوید.
• حد ضرر را در زیر نزدیک‌ترین کف قبلی VXX قرار دهید.
• بعد از نفوذ VXX به باند بالایی بولینگر از موقعیت خارج شوید.

و در زیر شرایط شروع یک موقعیت فروش براساس این استراتژی با استفاده از نمودار روزانه VXX آورده شده است: