افزایش ناگهانی نرخ بهره چه اثری بر بورس دارد؟
به گزارش بازار به نقل از پایگاه خبری بازار سرمایه (سنا)، شاید بسیاری از اقتصاددان‌ها معتقد باشند با توجه به رشد تورم جهانی باید هرچه سریعتر نرخ بهره افزایش پیدا کند تا جلوی رشد قیمت‌ها گرفته شود؛ اما باید دید، عملی شدن این اتفاق به نفع اقتصاد جهانی است یا خیر؟ نوید رجایی، کارشناس اقتصادی این موضوع را در یادداشت زیر بررسی کرده است. او معتقد است زمانی که انتظارات تورمی شکل می‌گیرد، بهتر است دولت با افزایش «تدریجی» نرخ بهره به صورت کوتاه مدت مانع از عدم تعادل در اقتصاد شود.
امروزه به علت ادامه همه‌گیری ویروس کرونا و جنگ بین اوکراین و روسیه اغلب کشورهای جهان درگیر تورم‌های بالا شده‌اند. علاوه بر این در حال حاضر سیاست‌های کلی آمریکا به عنوان یکی از بزرگترین اقتصادهای جهان بر بازارها اثر گذار خواهد بود.
با توجه به نرخ تورم بالا در این کشور، در حال حاضر فدرال رزرو سیاست‌های انقباضی را در دستور کار خود قرار داده و تصمیم گرفته است نرخ بهره را افزایش دهد؛ اما نکته بسیار مهم در این تصمیم، افزایش تدریجی نرخ بهره است، زیرا فدرال رزرو آگاه است اگر نرخ بهره به یکبار افزایش پیدا کند تاثیر بسیار مخربی بر اقتصاد خواهد داشت.
افزایش نرخ بهره با سرعت بالا به دنبال خود شوکی به نام ایجاد رکود در جامعه به همراه دارد. موضوعی که سبب شده تا فدرال رزرو دوباره مجبور شود این بار سیاست‌های انبساطی را در دستور کار خود قرار دهد.
از سوی دیگر کشور ما با ترکیه در زمینه‌های گوناگون اقتصادی در حال رقابت است و اردوغان با کاهش نرخ بهره تمام تلاش خود را به کار گرفته است تا بازارهای صادراتی را در دست بگیرد، بنابراین، اگر ما به یک‌باره نرخ بهره را افزایش دهیم عملاً بازارهای مشترک را از دست داده‌ایم، موضوعی که ممکن است عواقب جبران ناپذیری برای ما به دنبال داشته باشد.
اثر افزایش نرخ بهره به یک‌باره و به سرعت، تنها به موارد ذکر شده خلاصه نمی شود، زیرا نرخ بهره بالا می‌تواند به ایجاد بیکاری در حد وسیعی منجر شود.
افزایش نرخ بهره به معنای سرکوب تقاضا از سوی مردم است و در نتیجه بر میزان فروش شرکت‌ها تاثیرگذار خواهد بود تا جایی که مدیران شرکت‌های خصوصی ترجیح می‌دهند از تعدیل نیرو استفاده کنند؛ اما با توجه به اینکه رویکرد شرکت‌های دولتی متفاوت بوده و نیروی انسانی اثر افزایش رشد نرخ بهره موجود در این شرکت‌ها بیش از حد مجاز است، دولت همواره نشان داده که اعتقادی به تعدیل نیرو ندارد و در نتیجه زمانی که فروش این شرکت‌ها با کاهش مواجه شود، برای پرداخت حقوق کارکنان مجبور به چاپ پول خواهد شد؛ راهکاری که به ایجاد تورم مضاعف در آینده منجر خواهد شد.
از سوی دیگر، بورس بخش مهمی از اقتصاد بازارهای مالی را در برمی گیرد. براین اساس دیگر نمی توانیم به این بازار به دید حضور اقلیت افراد جامعه نگاه کنیم. زمانی که نرخ بهره افزایش پیدا کند بدون شک دولت نمی‌تواند تمهیداتی برای شرکت‌های حاضر در بورس در نظر بگیرد و در نتیجه سهام و میزان سودآوری شرکت‌ها کاهش پیدا می کند، عاملی که سبب جذب عموم مردم به سرمایه گذاری در بازارهای مخرب خواهد شد.
همانطور که مشاهده کردید، رشد سریع نرخ بهره به دنبال افزایش تورم مانند از چاله به چاه افتادن است و این موضوع بر زندگی تمام افراد تاثیر خواهد گذاشت. به عنوان مثال، هزینه دریافت وام‌ها افزایش پیدا خواهد کرد و افرادی که قصد خرید مسکن و خودرو و یا کارآفرینی را داشته باشند با مشکلات بسیار جدی مواجه خواهند شد.
توصیه می‌شود در زمان‌هایی که انتظارات تورمی شکل می گیرد، دولت با افزایش «تدریجی» نرخ بهره به صورت کوتاه مدت مانع از عدم تعادل در اقتصاد شود.
اثرات افزایش نرخ بهره درآمریکا پس از10سال
حبیب نیکجو- چهارشنبه روز موعود برای افزایش نرخ بهره آمریکا بود. نرخ بهره ای که ماه ها در مورد افزایش آن سخن به میان آمده بود اما کوچکترین تغییری در آن مشاهده نشده بود. اما دست آخر، نرخ بهره در روز چهارشنبه توسط کمیته بازار آزاد فدرال رزرو آمریکا به میزان 25 صدم درصد افزایش یافت. این اولین افزایش در نرخ بهره آمریکا در 10 سال گذشته بود. اولین افزایش نرخ بهره از سال 2006 تا کنون یک لحظه تاریخی در اقتصاد آمریکا محسوب می شود؛ چرا که جانت یلن، رئیس فدرال رزرو آمریکا معتقد است که این کار سمبل عملی شدن احیای اقتصادی آمریکا از دوران رکود بزرگ تا کنون خواهد بود. افزایش نرخ بهره می‌تواند نشان‌دهنده میزان قدرتمند بودن اقتصاد آمریکا در دوران پس از بحران مالی سال 2008 باشد. اما به راستی افزایش نرخ بهره آمریکا چرا مهم است و چه تاثیراتی بر اقتصاد جهان خواهد گذاشت.
بانک مرکزی آمریکا برای نخستین بار ظرف حدود ده سال اخیر نرخ بهره را بالا برده است. با تصمیم بانک مرکزی آمریکا نرخ بهره کوتاه مدت بین بانکی می‌تواند بین 0.25 درصد تا 0.5 درصد باشد. نرخ بهره در آمریکا از زمان بحران مالی جهانی در سال ٢٠٠٨ میلادی نزدیک به صفر بوده است. بانک مرکزی در مقابله با بحران مالی آمریکا، نرخ بهره را در چندین مرحله کاهش داد. به طوری که نرخ بهره 5.5 درصدی خیلی زود خود را در حوالی صفر دید. با این حال، گذر آمریکا از بحران مالی سبب شده است که بانک مرکزی این کشور تصمیم به افزایش نرخ بهره بگیرد. به گزارش بی بی سی، بانک مرکزی آمریکا برآورد خود برای رشد اقتصادی در سال آینده را با برآوردی کمی خوشبینانه‌تر از قبل، از 3/2 درصد به 4/2 درصد ارتقا داده است. بدین ترتیب به نظر می‌رسد بانک مرکزی تصور می‌کند که افزایش نرخ بهره اثری منفی روی رشد اقتصادی نخواهد داشت. اگرچه افزایش نرخ بهره 0.25 درصدی بسیار اندک به نظر می رسد اما بانک مرکزی آمریکا گفته است که به دقت روند تورم را دنبال می کند و نرخ بهره به تدریج افزایش پیدا خواهد کرد تا به نرخ هدف 3.5 درصدی برسد.
با افزایش نرخ بهره در آمریکا، ارزش دلار تقویت شد و قیمت طلا در بازارهای جهانی 12.5 دلار کاهش یافت. قیمت طلا در بازارهای جهانی به 1060 دلار و 50 سنت رسید. افزایش نرخ بهره موجب تقویت ارزش دلار در برابر سایر ارزهای جهانی شد و در نتیجه جذابیت فلز زرد را برای سرمایه‌گذاران کمتر کرد تا کاهش تقاضا افت قیمت را رقم بزند. پیش از این از زمان شروع بحران جهانی در سال 2007 و کاهش نرخ بهره آمریکا، قیمت جهانی طلا روند رو به رشدی داشت و از حدود 500 دلار در هر اونس به 1800 دلار در سال 2011 رسید و پس از آن با توجه به بهبود اقتصاد جهانی و خروج تدریجی اقتصاد آمریکا از رکود، قیمت جهانی طلا به کمتر از 1100 دلار در هر اونس رسید و اکنون حتی پیش بینی ها از کاهش قیمت جهانی طلا به کمتر از هزار دلار پس از افزایش نرخ بهره آمریکا حکایت دارد.
اثرات افزایش نرخ بهره، نه تنها در آمریکا احساس خواهد شد، بلکه ارزش برابری دلار در مقابل سایر ارزها افزایش می یابد.
دیود فولکرست لانداو، اقتصاددان ارشد در "دویچه بانک" می‌گوید که افزایش نرخ بهره بانکی نشان پایان رسمی بحران مالی در آمریکاست و آغازی است برای عادی شدن سیاست‌های پولی این کشور. به باور یورگ کرمر، اقتصاددان ارشد "کومرتس بانک" با این اقدام بسیاری از صاحبان سرمایه احتمالا پول‌های خود را از بازارهای در حال ظهور خارج می‌کنند، چراکه حالا در آمریکا مجدد بهره بانکی برقرار شده است. این باعث می‌شود که تامین مالی سرمایه‌گذاری در اثر افزایش رشد نرخ بهره بازارهای در حال ظهور با مشکل مواجه شود و رشد در آنها کاهش پیدا کند. این اقتصاددان می‌گوید که این مهم‌ترین پیامد بالا بردن نرخ بهره آمریکا در اقتصاد دنیاست.
بنابراین، پس از آنکه فدرال‌رزرو تصمیم به افزایش نرخ بهره بگیرد، هزینه استقراض نیز به‌دنبال آن افزایش می‌یابد که این افزایش‌ها آغازگر تاثیرات پلکانی و زنجیروار خواهد شد. در اصل، بانک‌ها نرخ بهره خود را برای مشتریان و صاحبان کسب و کار افزایش اثر افزایش رشد نرخ بهره می‌دهند که بدین ترتیب، هزینه خرید خانه یا تامین مالی شرکت ها افزایش می‌یابد. در نتیجه، به دلیل افزایش هزینه مصرف‌کننده، اقتصاد کند می‌شود. بااین‌حال، این مساله هزینه کالاها را ثابت نگه داشته و تورم را کاهش می‌دهد.در این بین، زمان‌بندی اهمیت بسیاری دارد.
اقتصاد آمریکا به اندازه کافی قدرتمند شده تا بتواند افزایش هزینه‌های استقراض را تحمل کند. اما اگر فدرال‌رزرو نرخ بهره را خیلی سریع، یعنی تا پیش از اینکه اقتصاد آمریکا آمادگی آن را داشته باشد، افزایش دهد، اثرات اثبات شده درباره این افزایش بسیار جدی خواهد بود و این عملیات نتیجه عکس خواهد داد.
درصورت شتاب در اجرای این تصمیم، اقتصاد آمریکا تحت فشار قرار می‌گیرد و به ورطه رکود سقوط می‌کند. بهبود وضعیت بازار اشتغال در ایالات متحده یکی از دلایلی است که فدرال‌رزرو را در اجرای این تصمیم مصمم کرده است. آمارهای اعلامی ازسوی وزارت کار ایالات اثر افزایش رشد نرخ بهره متحده، در اوایل ماه جاری نشان می‌دهد رشد اشتغال در آمریکا، در ماه نوامبر همچنان قدرتمند بوده که به‌نظر می‌رسد با افزوده شدن 211 هزار شغل جدید، وضعیت بازار اشتغال در آمریکا تاحدودی بهتر از انتظارات پیشین بوده است. این داده‌ها همچنین نشان می‌دهد نرخ بیکاری در ایالات متحده، با 5 درصد، در پایین‌ترین سطح 7 سال و نیم گذشته قرار دارد.
بازار در انتظار افزایش نرخ بهره؛ تصمیم فدرال رزرو چه تاثیری خواهد داشت؟
واکنش بازار کریپتو در خصوص واکنش به افزایش نرخ بهره فدرال رزرو هنوز مشخص نیست. انتظار می‌رود که نرخ بهره ۰.۷۵٪ افزایش یابد، اما اگر نشست آتی FOMC به ثبت افزایش ۱ درصدی نرخ بهره منجر شود چه اتفاقی خواهد افتاد؟
به گزارش میهن بلاکچین و به نقل از کریپتواسلیت، فدرال رزرو در تاریخ ۲۷ جولای (۵ مرداد) آخرین نشست خود قبل از تعطیلی ۲ ماهه را برگزار می‌کند. تمام توجهات به این موضوع جلب شده است که آیا جروم پاول رییس فدرال رزرو طبق انتظارات بازار، افزایش نرخ بهره را ۰.۷۵٪ اعلام می‌کند یا با افزایش تورم باید منتظر افزایش یک درصدی نرخ بهره باشیم.
انتظار می‌رود که افزایش نرخ بهره در ساعت ۱۴:۰۰ (۲۲:۳۰ به وقت ایران) روز چهارشنبه توسط فدرال رزرو اعلام شود. اطلاعات تولید ناخالص داخلی GDP نیز ساعت ۸:۳۰ (۱۷:۰۰ به وقت ایران) روز پنج‌شنبه منتشر خواهد شد.
افزایش نرخ بهره فدرال رزرو. منبع: Kalshi
طبق پیش‌بینی ZeroHedge از نشست FOMC و نظرسنجی رویترز از اقتصاددان، فقط ۱۰٪ احتمال دارد که نرخ بهره یک درصد افزایش یابد. طبق نظرسنجی رویترز، نرخ بهره در نشست ۲۷ جولای بیشترین افزایش خود را ثبت خواهد کرد و در ماه سپتامبر و نوامبر به ترتیب ۰.۵ و ۰.۲۵ درصد افزایش خواهد یافت.
جلوگیری از رکود اقتصادی
نشست فدرال رزرو چند روز پس از آن برگزار می‌شود که کاخ سفید در صدد تغییر تعریف عمومی رکود اقتصادی برآمده است. اطلاعات GDP آمریکا روز پنج‌شنبه اعلام می‌شود. این اطلاعات ممکن است باعث سردرگمی بازارهای مختلف شود، زیرا اطلاعات موجود نشان می‌دهد که GDP که هر سه ماه اعلام می‌شود برای دومین بار پیاپی منفی خواهد بود.
اغلب اوقات هنگامی که GDP برای دو بار پیاپی منفی باشد، به این صورت برداشت می‌شود که اقتصاد در رکود قرار دارد. هرچند کاخ سفید تصمیم گرفته است از این معیار استفاده نکند. در عوض، معیارهایی از جانب بازار کار، هزینه‌های تجاری و مصرف‌کنندگان، تولید صنعتی و درآمد به اطلاعات مذکور اضافه خواهد شد تا یک دید کلی به سلامت اقتصاد به وجود آید.
تلاطم در بازار
تحلیلگران و صاحب‌نظران بازار نظیر Guy از Coin Bureau پیش‌بینی کرده است که پس از نشست فدرال رزرو شاهد تلاطم در بازار خواهیم بود.
مایکل جی ویلسون (Michael J. Wilson) از شرکت خدمات مالی مورگان استنلی به یاهو فایننس گفته است:
ممکن است بازار بورس از تعطیلی و توقف فعالیت فدرال رزرو که همواره یک سیگنال صعودی بوده است به منظور جلو افتادن از شرایط اقتصادی استفاده کند و به نفع خود بهره ببرد. اما این بار مشکل آنجا است که تعطیلی فدرال رزرو بسیار دیر صورت می‌گیرد.
تلاش بازار بورس برای «جلو افتادن» ممکن است یکی از دلایل روند صعودی اخیر بازار کریپتو و افزایش قیمت رمزارزها باشد. قیمت بیت کوین در تاریخ ۲۰ جولای (۲۹ تیر) از ۲۴,۰۰۰ دلار عبور کرد، اما از آن زمان تا نشست FOMC در روند نزولی قرار گرفت. در حال حاضر قیمت بیت کوین با ۳.۳٪ افزایش نسبت به روز گذشته به ۲۱,۴۰۰ دلار رسیده است.
شرایط سایر بازارها
در خصوص شرایط سایر بازارها نیز می‌توان به این موارد اشاره کرد:
قبل از نشست FOMC و پس از انتشار گزارشی مبنی بر کاهش ذخایر نفت خام در آمریکا، قیمت نفت افزایش یافت. شاخص S&P 500 در ماه جولای ۵٪ افزایش یافته است. این موضوع نشان می‌دهد که احساس بازار به سمت احساس خوش‌بینانه و چشم‌انداز صعودی تغییر کرده است.
در این بین، CNBC گزارش داده است که قیمت طلا ممکن است با نوسان همراه شود. یکی از تحلیلگران استاندارد چارترد در این خصوص گفته است:
با فرض بر اینکه نرخ بهره در ماه جولای ۰.۷۵٪ افزایش یابد، ما معتقدیم که بخش بزرگی از تاثیرات روند نزولی کوتاه‌مدت پشت‌سر گذاشته شده است، اما روند بلندمدت همچنان نزولی است.
همراه با نشست FOMC، شرکت‌هایی با مجموع ارزش بیش از ۴ تریلیون دلار نظیر متا، بوئینگ، اسپاتیفای، شاپیفای و آپ‌ورک (Upwork) نیز گزارش درآمد سه ماهه خود را در تاریخ ۲۷ جولای منتشر می‌کنند.
می‌توان گفت که احساس متفاوتی در بازارهای جهانی وجود دارد. همچنان باید منتظر ماند و نحوه واکنش بازار کریپتو به این شرایط را مشاهده کرد. قیمت بیت کوین به کمترین سطح همبستگی خود با نزدک در سال جاری رسیده است. در بین پیش‌بینی‌ها در خصوص نوسان بازار، مایکل سیلور یادآور شده است که بیت کوین هرگز از سوددهی جا نمی‌ماند.
چارلی بیللو (Charlie Bilello) مدیرعامل کامپوند کپیتال (Compound Capital) با اشاره به اطلاعات مرتبط با سود خزانه‌داری معتقد است که افزایش ۰.۷۵ درصدی نرخ بهره، هم اکنون نیز تاثیر خود را بر بازار اوراق قرضه گذاشته است. با توجه به اینکه بیت کوین هرگز رکود یا تورم جهانی را پشت‌سر نگذاشته است، نمی‌توان گفت که این موضوع برای بیت کوین نیز صادق است یا خیر.
پس از نشست‌های قبلی FOMC در سال جاری، شاهد کاهش قیمت بیت کوین بوده‌ایم. هرچند، از آنجایی که همبستگی و ارتباط بیت کوین با بازار بورس در حال کاهش است، احتمال قطع شدن این روند افزایش یافته است. نشست بعدی FOMC در ماه سپتامبر خواهد بود، بنابراین می‌توان انتظار داشت که تورم دو ماه آتی بر روی تصمیم روز چهارشنبه تاثیرگذار باشد.
- افزایش نرخ بهره آمریکا چه زمانی اعلام می‌شود؟
افزایش نرخ بهره آمریکا چهارشنبه شب ساعت ۲۲:۳۰ به وقت تهران اعلام می‌شود. پیش‌بینی ها مبنی بر این است که نرخ بهره آمریکا ۰.۷۵٪ افزایش یابد. این افزایش ممکن است بر بازار کریپتو تاثیر منفی بگذارد.
افزایش نرخ بهره در آمریکا؛ رئیس بانک مرکزی ورود به رکود اقتصادی را رد کرد
بانک مرکزی آمریکا روز چهارشنبه نرخ بهره اثر افزایش رشد نرخ بهره اثر افزایش رشد نرخ بهره پایه را برای چهارمین بار در سال جاری میلادی افزایش داد.
میزان تازه‌ترین افزایش، ۷۵صدم درصد است و این دومین بار پیاپی است که بانک مرکزی آمریکا نرخ بهره پایه را به این میزان افزایش می‌دهد.
نرخ تورم در آمریکا به بالاترین سطح از دهه ۱۹۸۰ میلادی رسیده است و بانک مرکزی آمریکا سعی دارد که با افزایش نرخ بهره، سرعت تورم را کند و تورم را تحت کنترل درآورد و آن را کاهش دهد.
یک چالش عمده برای بانک‌های مرکزی این است که نرخ بهره بانکی را طوری تنظیم کنند که همزمان با کاهش نرخ تورم، اقتصاد کشور وارد رکود نشود.
به گزارش شبکه خبری «سی‌ان‌بی‌سی»، اکنون نرخ بهره پایه در محدوده ۲.۲۵ درصد تا ۲.۵ درصد قرار دارد.
جروم پاول، رئیس بانک مرکزی آمریکا، روز چهارشنبه گفت زمانی خواهد رسید که بانک مرکزی برای ارزیابی تأثیر افزایش نرخ بهره کاهش سرعت افزایش آن را آغاز می‌کند.
- چرا رکود اقتصادی اتفاق نیفتاده است
بانک مرکزی آمریکا اعلام کرده است که در نبرد با تورم تسلیم نمی‌شود، حتی اگر اقتصاد آمریکا شاهد یک «دوره پایدار» ضعف اقتصادی و کاهش بازار اشتغال باشد.
رئیس بانک مرکزی آمریکا گفت که فکر نمی کند اقتصاد آمریکا در رکود است، هر چند که رشد اقتصادی در سه ماهه اول منفی بوده است. به نوشته رویترز، یکی از دلایلی که رئیس بانک مرکزی وضعیت رکود اقتصاد آمریکا را رد کرد این است که به گفته او شرکت‌های آمریکایی هر ماه ۳۵۰ هزار کارگر بیشتر استخدام می‌کنند و این نشانه رکود نیست.
به نوشته «سی‌ان‌ان» نرخ بیکاری در آمریکا در حال حاضر نزدیک به پایین ترین حد در ۵۰ سال گذشته است، اما میزان تورم بسیار بالا است.
افزایش نرخ بهره پایه به طور مستقیم بر هزینه‌ای که بانک‌ها از یکدیگر برای اعطای وام‌های کوتاه‌مدت دریافت می‌کند تأثیر می‌گذارد. اما این افزایش همچنین بر مواردی که مصرف‌کنندگان خرد با آن سر و کار دارند نظیر وام‌های قابل تنظیم خانه، وام‌های خودرو، و نرخ بهره کارت‌های اعتباری اثر می‌گذارد و هزینه‌های آن را بالا می‌برد چرا که مشتریان باید پول بهره بیشتری به بانک‌ها یا موسساتی که به آنها وام و یا کارت اعتبای می‌دهند، بپردازند و این امر می‌تواند باعث کاهش میزان خرید شود.
نرخ تورم در آمریکا در پی همه‌گیری ویروس کرونا و همچنین پس از حمله روسیه به اوکراین و افزایش جهانی قیمت نفت و مواد غذایی، افزایش یافته است.
بانک‌های مرکزی چگونه با افزایش نرخ بهره، تورم را کاهش می‌دهند؟
بانک مرکزی آمریکا روز چهارشنبه نرخ بهره مبنای کوتاه مدت را ۷۵ واحد درصد افزایش داد و به محدوده ۱.۵ تا ۱.۷۵ درصد رساند تا به جنگ نرخ تورم ۸.۶ درصدی برود؛ تورمی که به بالاترین سطح در چهاردهه گذشته رسیده است. این افزایش نرخ که برای سومین بار از مارس گذشته تا کنون انجام شده، بالاترین میزان طی ۲۸ سال اخیر به شمار می‌رود.
بانک مرکزی اروپا نیز هفته گذشته اعلام کرد که نرخ بهره پایه را برای نخستین بار طی ۱۱ سال گذشته در ژوئیه و به میزان ۲۵ واحد درصد افزایش خواهد داد. این نرخ در حال حاضر بین منفی ۰.۵ تا ۰.۲۵ درصد است.
بانک مرکزی اروپا هدف از این اقدام را رساندن نرخ تورم به هدف ۲ درصدی عنوان کرده، نرخی که طی ماه مه گذشته در منطقه یورو به ۸.۱ درصد رسید اثر افزایش رشد نرخ بهره که در ۲۵ سال گذشته بی‌سابقه بوده است.
اما بانک‌های مرکزی چگونه با افزایش نرخ بهره موجب کاهش نرخ تورم می‌شوند؟
نرخ بهره پایه
نرخ بهره پایه و مبنا بیشتر به معنای نرخ سودی است که بانک مرکزی به سپرده‌گذاری بانک‌ها نزد خود پرداخت می‌کند. بانک مرکزی اروپا این نرخ را از سپتامبر ۲۰۱۹ در منفی ۰.۵ درصد ثابت نگاه داشته است.
دومین و سومین نرخ پایه‌ای بهره که بانک‌های مرکزی اروپا تعیین می‌کند، نرخ‌های بهره‌ای است که بانک‌ها در صورت وام گرفتن از بانک مرکزی باید پرداخت کنند. تفاوت این دو نرخ در مدت زمان دریافت و پرداخت وام از سوی بانک‌هاست؛ این که این استقراض یک روزه باشد یا یک هفته‌ای. بانک مرکزی اروپا در ۱۸ سپتامبر ۲۰۱۹ نرخ بهره تسهیلات فوری مورد نیاز بانک‌ها را صفر و نرخ وام کوتاه مدت مورد تقاضای بانک‌ها را ۰.۲۵ درصد تعیین کرده است.
گران کردن پول
در واقع بانک مرکزی اروپا با افزایش نرخ سود سپرده‌های بانک‌ها رغبت آنها را به سپرده‌گذاری افزایش می‌دهد. همزمان وقتی که نرخ بهره تسهیلات مورد تقاضای بانک‌ها از بانک مرکزی نیز افزایش می‌یابد، در واقع، پول گران می‌شود و برای دریافت آن باید هزینه بیشتری نسبت به قبل پرداخت.
در نتیجه بانک‌های تجاری نیز هزینه پرداخت وام و تسهیلات بانکی را به مردم با بالا بردن نرخ بهره افزایش می‌دهند و همزمان اثر افزایش رشد نرخ بهره ناچار می‌شوند که میزان اعتبار سالانه در نظرگرفته شده برای پرداخت وام را نیز کاهش دهند. همچنین، بانک‌های تجاری برای جذب سپرده‌های مردم نیز چاره‌ای جز افزایش نرخ سود ندارند.
بدین ترتیب، بخشی از مردم وسوسه اثر افزایش رشد نرخ بهره می‌شوند که پس‌اندازهای خود را در بانک‌ها سپرده‌گذاری کنند. در عین حال، با افزایش نرخ بهره، توان وام‌گیری گروهی از مردم و نیز توجیه اقتصادی سرمایه‌گذاری برخی طرح‌ها کاهش یافته و یا از میان می‌رود. پس در مجموع، نقدینگی در دست مردم نسبت به دورانی که بانک‌ها پول ارزان با نرخ بهره پایین توزیع می‌کردند، کاهش می‌یابد و توان و اشتیاق آنها به خرید کردن و خرج کردن کاهش می‌یابد.
کاهش تقاضا و مصرف کل از یک سو و افت سرعت گردش پول از سوی دیگر، موجب افت سرعت افزایش سطح عمومی قیمت‌ها یا نرخ تورم می‌شود.
هنر تعیین نرخ بهره بهینه
البته همواره این نگرانی وجود دارد که با اثر افزایش رشد نرخ بهره افزایش بیش از حد نرخ بهره، میزان سپرده‌گذاری از سرمایه‌گذاری پیشی بگیرد و همزمان افت قدرت خرید عمومی نیز چنان افزایش یابد که تولید کنندگان را ناچار به کاهش معنادار تولید کند. شرایطی که می‌تواند آغاز دوره رشد منفی یا رکود اقتصاد باشد.
همچنین این احتمال نیز وجود دارد که به دلیل تاثیر عوامل بنیادین همانند افزایش مستمر قیمت مواد اولیه در بازار جهانی به دلیل رخداد جنگی فراگیر، بخش عرضه یا تولیدکنندگان قادر به کُند کردن سرعت افزایش قیمت محصولات خود نباشند که در این صورت، افزایش بیش از اندازه نرخ بهره می‌تواند ضمن ناتوانی در جلوگیری از بالا رفتن سطح عمومی قیمت‌ها (تورم)، رکود اقتصادی نیز ایجاد کند.
بنابراین تعیین نرخ بهره بهینه و تعادل‌بخش یکی از هنرهای اصلی بانک‌های مرکزی است، نرخی که ضمن حفظ روند رو به رشد اقتصاد، نرخ تورم را نیز به سطح هدفگذاری شده خود نزدیک کند.
دیدگاه شما