آشنایی با شاخص CPI

اما چرا در یک اقتصاد تورم ایجاد می‌شود؟

مفهوم کلی تورم چیست؟ – آشنایی با تورم در اقتصاد

تورم به معنای افزایش سطح عمومی قیمت‌هاست. برعکس تورم، مفهوم تورم منفی است که باعث کاهش عمومی قیمت‌ها می‌شود. برای بررسی تورم، باید همواره این تفاوت میان این شاخص و افزایش یک گروه خاص از محصولات را درک کنیم. برای مثال، اگر به یک‌باره تمایلات مردم در خوردن سیب‌زمینی زیاد شود و در عوض کم‌تر مرغ بخورند، باعث افزایش بی‌رویه‌ی قیمت سیب‌زمینی و کاهش قیمت مرغ می‌شود. اما این اصلا به معنی تورم در سیب‌زمینی و تورم منفی در مرغ نیست؛ بلکه به معنی تغییر موقت در عرضه و تقاضاست. زمانی در جامعه تورم وجود دارد که همه‌ی کالا و خدمات در کشور افزایش قیمت پیدا کنند.

تفاوت سایر افزایش قیمت‌ها و تورم چیست؟

درک تفاوت تورم و سایر افزایش قیمت‌ها، در زمان‌های گذشته که ارزهای ملی پشتوانه‌ی طلا داشتند بهتر انجام می‌شد. در صده‌ی نوزده میلادی، به ازای واحد‌های مشخصی از پول ملی، طلا در صندوق بانک مرکزی وجود داشت. در آن شرایط با افزایش تولید طلا و کشف منابع طلا در دنیا، ارزش طلا پایین می‌آمد و دلار هم با آن ضعیف می‌شد؛ لذا ارزش پول ملی پایین می‌آمد و انگار تمامی اجناس گران شده ‌‌بود. در طرف دیگر ماجرا، وقتی منابع جدید طلا برای چند سال پیدا نمی‌شد و ارزش طلای جهانی بالا می‌رفت، ارزش پول ملی هم با آن بالا می‌رفت و مانند آشنایی با شاخص CPI این بود که همه‌ی اجناس در کشور ارزان شده‌اند و تورم منفی داشتیم.

امروزه ارزش پول‌ کشورها دیگر ارتباط مستقیم به طلا ندارد و به همین دلیل محاسبه‌ی آن کمی پیچیده‌تر خواهد شد. اما کماکان اصول مشابهی در محاسبه‌ی آن داریم. مفهوم دقیق‌تر تورم چیست؟ تورم یک کاهش سازمان‌یافته و بنیادین در ارزش پول ملی یک کشور است که منجر به گران‌ شدن همه‌ی قیمت‌ها در آن کشور می‌شود؛ نه صرف گران شدن کالاهای خاصی که برای شما اهمیت دارند.

تورم فقط افزایش قیمت‌ها نیست!

در اندازه‌گیری تورم ممکن است فقط شاهد کاهش سطح عمومی قیمت‌ها نباشیم اما در واقع اقتصاد دچار تورم شده‌ است. شاید برایتان سوال باشد چرا در شرایط تورمی حال حاضر برخی کسب‌وکارها هنوز قیمت خود را افزایش نداده‌اند. برای این سوال جواب‌های متعددی وجود دارد که ممکن است به خاطر حاشیه سود بالا و یا سایر عوامل باشد؛ اما چیزی که در این‌جا برای بررسی انواع تورم به آن اشاره می‌کنیم کاهش کیفیت محصولات است. برخی تولید‌کنندگان و فروشندگان در شرایط تورمی به ناچار با ثابت نگه داشتن قیمت‌ها، کیفیت محصولات و خدمات خود را کاهش می‌دهند. این نوع تورم ممکن است در شاخصه‌های اقتصادی به شمار نیاید اما در اصل بیان‌گر ضعیف شدن ارزش پول ملی و در نهایت تورم است.

تفاوت کاهش کیفیت سطح زندگی و تورم چیست؟

باید توجه کنید که تورم با کاهش کیفیت سطح عمومی زندگی در یک جامعه نیز متفاوت است. تفاوت آن با کاهش سطح زندگی در جامعه چیست؟ سطح زندگی با توجه به میا‌نگین درآمد مردم و هم‌چنین قدرت خرید آن‌ها محاسبه می‌شود. ممکن است در سال‌هایی قیمت اجناس بالاتر باشد و یعنی تورم زیادی داشته باشیم اما در همان وضع، سطح درآمد مردم به نسبت قیمت‌ها بالا باشد و مردم سطح زندگی خوبی داشته باشند. برعکس این ماجرا نیز می‌تواند اتفاق بیافتد یعنی تورم منفی باشد ولی قدرت خرید جامعه پایین بیاید. بدترین نوع تورم، تورمی است که با کاهش قدرت خرید مردم و کاهش سطح زندگی مردم همراه باشد.

روش محاسبه‌ی تورم چیست؟

در کشورهای مختلف، مهم‌ترین شاخصه‌های تورم، شاخص‌های متنوع قیمت مصرف کننده است. این جمع‌آوری قیمت‌ها توسط گروهی از افراد صورت می‌گیرد که از طرف اداره‌ی آمار نیروی کار، از مغازه‌های مختلف دیدن می‌کنند و قیمت‌ها را جمع‌آوری می‌کنند. داده‌های جمع‌آوری شده باید دقت زیادی داشته باشند و تفاوت‌های میان ذرت کنسروی و ذرت یخ‌زده و ذرت در تهران یا ذرت در اصفهان لحاظ می‌شوند.

عامل ایجاد تورم چیست؟

میلتون فریدمن یک جمله‌ی معروف دارد:«تورم در همه‌جا و هر زمانی،‌ یک مشکل نقدینگی است.» به بیان دیگر، همواره یک پیامد منفی از سیاست‌گذاری‌های مالی و نقدینگی کلان است. قیمت‌ها افزایش می‌یابند زیرا افرادی که مسئولیت مدیریت ارزش پول ملی را دارند، دست به این اقدام می‌زنند. این یک تئوری مهم در مورد تورم است زیرا به نظر اشتباه به نظر می‌رسد! به طور قطع انتظار داریم عوامل بسیاری در تورم دخیل باشند. چین در حال ثروت‌مند شدن است و مردم چین به گوشت گاو علاقه‌مند شده‌اند، بنابراین قیمت گوشت گاو زیاد می‌شود. نابسامانی وضعیت عراق باعث افزایش قیمت نفت و در نتیجه گران شدن گازوئیل می‌شود. این تغییرات در قیمت کالاهای اساسی در سراسر اقتصاد گسترش می‌یابند. چون انجام اغلب کارهای اقتصادی نیاز به حمل‌ونقل دارد، افزایش قیمت گازوئیل می‌تواند فشار وارد کند و باعث افزایش قیمت همه‌ی اجناس و خدمات شود و در گام بعدی همه‌جا تورم را فرا می‌گیرد.

بحث فریدمن، مخصوصا در ارتباط با بحران شدید نفتی سال‌های ۱۹۷۰، این نتیجه را می‌دهد که چنین مواردی توهم‌اند. بر اساس این نظریه، بحران‌های این‌چنینی، می‌تواند افزایش قیمت کالاهای اساسی را به دنبال داشته باشد اما با مدیریت سیاست‌های مالی دلیلی برای افزایش سطح عمومی قیمت‌ها و تورم وجود ندارد. مدیریت مناسب منابع مالی، به طور ساده یعنی قیمت‌ بالای گازوئیل، با کاهش قیمت سایر چیزها جبران می‌شود. کمبود نفت، باید نفت را به نسبت سایر اقلامی که از این فراورده در آن‌ها استفاده نشده گران‌تر کند، اما دلیلی ندارد که این باعث کاهش سیستماتیک در قدرت خرید مردم با پول ملی آن‌ها شود.

یک مقاله‌ی مهم در سال ۱۹۹۷ توسط بن برنانک، مارک واتسون و مارک گارتلر بیان کرد که تلاش برای متعادل کردن قیمت‌ها در این شرایط بحرانی می‌تواند اشتباه باشد. آن‌ها نشان دادند که اگر بخواهیم با کاهش عرضه‌ی پول در جامعه ارزش پول را بالا ببریم و با تورم ناشی از افزایش قیمت نفت مبارزه کنیم، این کار باعث شتاب‌ گرفتن نابجای رکود اقتصادی در جامعه خواهد شد. در این صورت با فشار برای کاهش قیمت‌ها در جامعه، نرخ بیکاری افزایش می‌یابد و مردم مجبور‌اند در شرایط بی‌کاری کم‌تر از گذشته خرج کنند و عملا برای جبران کردن یک موقعیت بحرانی، بحرانی جدید شکل می‌گیرد. البته اگر کمی دقیق‌تر نگاه کنیم، با این‌که فریدمن و برنانک نظرات متفاوتی برای مواجه با آن دارند، اما هر دو هم‌نظراند که این بحران از خاورمیانه شکل گرفته و باید بین افزایش عمومی قیمت‌ها و بی‌کاری مردم یکی را انتخاب کنند. و در هر دو حالت برای این مشکل منشا یکسانی وجود دارد که همان افزایش قیمت‌ها به صورت تورمی در مقابل بحران‌های نفتی است.

شاخص‌های متفاوت تورم چیست؟

نمایندگی‌های دولتی متفاوت، شاخص‌های قیمتی متنوع زیادی را تهیه می‌کنند. در حالت عمده، این شاخص‌ها همگی روندهای در مقیاس بالا را نشان می‌دهند. تورم در سال‌های اخیر در ایران بسیار افزایش داشته،‌ با این حال روند افزایش قیمت‌ها، یکنواخت نبوده؛ برای مثال بسیاری از فناوری‌های قدیمی در حوزه‌ی الکترونیک،‌ با آمدن جایگزین‌های جدیدتر به شدت کاهش قیمت داشته‌اند اما صنایعی مانند صنایع دارویی و پزشکی افزایش قیمت چشم‌گیری را به همراه داشتند. به همین دلیل برای محاسبه‌ی شاخص‌ها تورمی،‌ باید ایین تغییرات عمده در انواع شاخص‌های قیمتی مورد بررسی قرار گیرد. شاخص‌های ارزیابی آن در موارد زیر ممکن است متفاوت باشند.

• چه جمعیتی را تحت پوشش قرار می‌دهند؟
• آیا آن‌ها زنجیره‌ای اند یا خیر؟
• چگونه آشنایی با شاخص CPI آن‌ها با مسکن‌های صاحب‌خانه نشین برخورد می‌کنند؟
• چه کالاهایی را شامل می‌شوند؟

در ادامه به چند تا از مهم‌ترین شاخص‌های قیمتی که در اخبار می‌بینید اشاره می‌کنیم.

شاخص قیمت مصرف کننده یا CPI

شاخص قیمت مصرف‌کننده،‌ یکی از پرکاربردترین و پر بحث‌ترین شاخص‌های مورد استفاده در محاسبه‌ی تورم است. این شاخص شامل قیمت‌هایی می‌شود که مصرف‌کنندگان به صورت مستقیم پرداخت می‌کنند. قیمت تجهیزات کسب‌وکارها و هم‌چنین قیمت اجناسی که دولت برایشان پول خرج می‌کند و در کل هزینه‌ها و قیمت‌های غیرمستقیم، در این شاخص لحاظ نخواهند شد. اگر شرکت بیمه و یا شرکت‌های اتوبوس‌رانی دولتی تعرفه‌های خود را افزایش دهند، در CPI موثر خواهد بود. در این وضعیت اگر دکتر شما پول بیش‌تری از بیمه بخواهد یا اتوبوس‌های شرکت‌ اتوبوس‌رانی افزایش قیمت دهند، این دیگر در محاسبه‌ی CPI دخیل نیست. لازم به ذکر است افزایش قیمت اتوبوس و تعرفه‌ی دکترها در بلند مدت قطعا به افزایش عمومی سطح قیمت‌ها می‌انجامد اما در کوتاه مدت ممکن است این‌طور نباشد.

شاخص آشنایی با شاخص CPI قیمت‌ مصرف کننده‌ی مقید (chained CPI)

یک پیشنهاد معمول در حوزه‌های سیاست‌گذاری مالی، این است که دولت‌ها باید از محاسبه‌ی CPI دست بردارند و در عوض نسخه‌ی زنجیر شده یا مقید آن‌را استفاده کنند. CPI مقید، جدی‌تر به دنبال این است که جایگزین مصرف‌کنندگان در میان کالاهای مشابه چیست؟ اگر شرایط آب‌وهوایی نامساعد مزارع گلابی را از بین ببرد، شاخص CPI یک درصدی از تورم را پیش‌بینی می‌کند. در این شرایط اگر از شاخص مقید قیمت مصرف کننده استفاده کنیم، به راحتی می‌توان مشاهده کرد که افراد به سمت خوردن سیب به جای گلابی می‌روند و در این صورت تورم متعادل‌تری گزارش می‌شود.

به ظاهر همه‌ی اقتصاددان‌ها اتفاق نظر دارند که شاخص‌های قیمتی مقید، در بررسی مفهوم تورم مالی بهتر عمل می‌کنند. اما عواقب تغییر دیدگاه از CPI به نسخه‌ی مقید آن، کمی بحث‌برانگیز است؛ بحث‌هایی مانند کم شدن مزایای تامین اجتماعی و افزایش مالیات‌ها. در این اوضاع هم‌چنان بحث در مورد برتری این دو نوع از شاخص قیمت مصرف‌کننده در محاسبه‌ی آن ادامه دارد.

منظور از تورم چیست؟ + نحوه محاسبه تورم در ایران

تورم یکی از مهم‌ترین مفاهیم اقتصادی است که با زندگی روزمره شهروندان یک جامعه پیوندی ناگسستنی دارد؛ از این‌رو محاسبه تورم می‌تواند بینش موثری برای هر فرد ایجاد کند.

نکته جالب‌توجه این است که تورم نه‌تنها در اقتصاد، بلکه در مفاهیم دیگر هم می‌تواند معنا داشته باشد. اهمیتی ندارد که شخص چه شغل یا تحصیلاتی دارد یا در چه شرایطی زندگی می‌کند؛ تورم مسئله‌ای است که همه اعضای جامعه از آن تاثیر می‌پذیرند. البته چنین تاثیری برای همه افراد جامعه یکسان نیست و حتی برخی از اشخاص از آن منتفع می‌شوند.

به‌طورکلی، تورم به معنی بزرگ‌شدن بی‌محتواست. تصور کنید کیسه‌ای را که در عین خالی بودن، ورم‌کرده و باد دارد، می‌گوییم تورم دارد یا متورم شده است. علم اقتصاد هم همین اتفاق را در منابع اقتصادی و پولی خود در نظر گرفته است.

تورم در اقتصاد ناشی از بالارفتن قیمت‌ها در سطح عمومی است که بدون پشتوانه و تعادل در طول یک‌زمان مشخص اتفاق می‌افتد.

همچنین تورم می‌تواند ناشی از برهم‌زدن تعادل میان موجودی کالا در جامعه یا نقدینگی یا پول در گردش جامعه باشد. به‌عبارت‌دیگر، زمانی که کالا برای عرضه کم باشد، سو‌ءاستفاده‌گران می‌توانند آن را به هر قیمتی که می‌خواهند بفروشند. نتیجه چنین اتفاقی این است که کالا بدون درنظرگرفتن ارزش واقعی آن فروخته می‌شود و قیمتش متورم خواهد بود.

این فاصله‌ای که بین قیمت واقعی و قیمت فروش کالا به وجود می‌آید، معنی تورم در اقتصاد است. هر چه فاصله بیشتر باشد به این معنی است که نرخ تورم بیشتر است. در نهایت، برای کنترل چنین شرایطی باید محاسبه تورم انجام شود.

تورم یکی از متغیرهای اصلی اقتصاد کلان است که در کنار مفاهیمی مثل اشتغال، رشد اقتصادی و تراز تجاری، از مهم‌ترین ابزارهای سنجش عملکرد اقتصادی یک کشور محسوب می‌شود.

با همه این اوصاف، آشنایی با نحوه محاسبه تورم و مفهوم آن، آشنایی با شاخص CPI آشنایی با شاخص CPI دست‌کم در حد عمومی و جزئی، برای افراد مختلف یک جامعه لازم به نظر می‌رسد .

برای آشنایی با این مفهوم و فرمول نرخ تورم تا پایان این مطلب همراه ما در بورسینس بمانید.

تورم چیست؟

طبق آن چه در مقدمه گفتیم، تورم را به یک زبان ساده می‌توان برابر با کاهش قدرت خرید یک ارز در طی زمان دانست.

وقتی قیمت کالاها و خدمات به‌صورت نامتعادل و بی‌رویه افزایش پیدا کند و اصطلاحاً متورم شود، قدرت خرید کاهش اکثریت افراد یک جامعه کاهش پیدا می‌کند.

این کاهش قدرت خرید که در نتیجه تورم اتفاق می‌افتد، با درنظرگرفتن قیمت سبدی انتخابی از کالاها و خدمات در یک اقتصاد در یک دوره زمانی معین، به شکل کمّی یا عددی محاسبه می‌شود .

تغییر سطح عمومی قیمت‌ها در این سبد انتخابی از کالاها و خدمات موجود در اقتصاد که به درصد محاسبه می‌شود، به ما این موضوع را نشان می‌دهد که ارز موردنظر، در پی افزایش سطح عمومی قیمت‌ها دچار کاهش قدرت آشنایی با شاخص CPI خرید شده است.

یعنی در دوره فعلی، با مبلغ مشخص و میزان معینی از ارز موردنظر، میزان کمتری از کالاها و خدمات در مقایسه با دوره‌های پیشین قابل خریداری است .

اقتصاددان‌ها معمولا دو دلیل عمده برای تورم ذکر می‌کنند:

• کاهش عرضه کل یا افزایش تقاضای کل
• رشد عرضه پول مازاد بر رشد اقتصادی یا همان رشد نقدینگی

برای مثال اگر نرخ تورم سالانه برابر با 10 درصد باشد، نشان‌دهنده این است که با مبلغ مشخصی که در دست داریم، قدرت خریدمان در مقایسه با سال گذشته 10 درصد کاهش‌یافته است .

مثال دیگری که برای درک بهتر این موضوع ذکر خواهیم کرد، در نظر بگیرید که یک کالا برای فروش به 10 نفر تولید و عرضه می‌شود. هر یک از این 10 نفر خواستار خرید کالا هستند و برای به‌دست‌آوردن آن، پیشنهاد‌های قیمتی مختلفی دارند. اگر تعداد کالا افزایش نداشته باشد و تعداد مشتریان به 100 نفر برسد، طبیعی است که فروشنده برای فروش کالا افرادی یا خریدارانی را انتخاب می‌کند که بیشترین قیمت پیشنهاد را می‌دهند.

این اتفاق باعث می‌شود تا قیمت فروخته شده کالا، با قیمت و ارزش واقعی آن در تضاد باشد و فاصله زیادی داشته باشد. در نتیجه، این هم یک مورد دیگر از عملکردی است که عاملی برای ایجاد تورم در جامعه خواهد شد.

درک و نحوه محاسبه تورم به زبان ساده، برای همه افراد یک جامعه اهمیت دارد.

نرخ تورم

محاسبه تورم شاخصی برای کارایی و موفقیت دولت‌ها و اقتصاد کشور‌های مختلف است. به همین دلیل، برای مقایسه قابلیت‌های اقتصادی یک کشور، رشد و موفقیت آن، یکی از آماری که بسیار موردتوجه می‌گیرد.

نرخ تورم ( Inflation rate ) به همراه شاخص‌های دیگری مثل شاخص (تولید ناخالص ملی) یا GDP ( Gross Domestic Product ) محاسبه می‌شود. نتایج این محاسبات، رتبه‌بندی کشورهای مختلف را تعیین خواهد کرد.

علاوه بر این، نرخ تورم شاخصی برای نمایش ارزش پول و قدرت خرید است. این شاخص معمولا در یک بازه زمانی مشخص مورد محاسبه قرار می‌گیرد. از طرفی، نرخ تورم را می‌توان برابر با تغییرات نسبی که در شاخص قیمت به وجود می‌آید بررسی کرد.

تورم و تغییر در سطح عمومی قیمت‌ها را با شاخص‌های قیمتی مختلفی اندازه می‌گیرند. در واقع تورم را نسبت به شاخص‌های گوناگونی می‌سنجند که نتیجه هر یک متفاوت از دیگری است.

نرخ تورم ممکن است از طریق محاسبه قیمت هفتگی، ماهانه و سالانه برای یک سبد کالای پایه به وجود آید. این سبد، همان سبد شاخص کالا است که هرچند سال یکبار مورد بازنگری قرار می‌گیرد.

طبق استاندارد‌های جهانی منتشر شده، مرجع تعیین سبد کالای پایه و همچنین محاسبه و اعلام نرخ هر کشوری، بانک مرکزی آن است. اداره آمارهای اقتصادی در بانک مرکزی ایران مسئول تهیه شاخص تورم و مصادیق مختلف دیگری، مثل مصادیق سبد کالا است.

از سال 1338 تعیین اقلام این سبد کالا آغاز شده و آخرین بار در سال 1383 مورد بازنگری قرار گرفت.

از طرف دیگر، شاخص بهای کالاها و خدمات مصرف‌کننده، معیاری برای سنجش تغییرات قیمت کالاها و خدماتی است که توسط خانوار‌ها مصرف می‌شود. این شاخص معیاری برای اندازه‌گیری سطح ملی قیمت کالا و خدمات استفاده شده است که می‌تواند یکی از بهترین معیارها برای نمایش تغییر قدرت خرید پول داخلی هر کشور نیز به شمار آید.

از جمله دیگر شاخص‌های قیمتی که برای بررسی تورم قابل‌استفاده است شامل موارد زیر هستند:

• شاخص بهای مصرف‌کننده (CPI)
• شاخص بهای تولیدکننده (PPI)
• شاخص بهای کالاهای صادراتی (XPI)
• شاخص بهای کالاهای وارداتی (MPI)
• شاخص بهای خرده‌فروشی (RPI)
• شاخص بهای عمده‌فروشی (WPI)

هر یک از شاخص‌های بالای برای محاسبه تورم کاربرد دارند، اما عمده‌ترین شاخصی که برای محاسبه نرخ تورم استفاده می‌شود همان شاخص اولیه، یعنی شاخص قیمت مصرف‌کننده ( CPI ) است. به همین دلیل در اغلب موارد، تورم را معادل با رشد شاخص CPI می‌دانند.

ارزش تنها یک دلار در زمان ابرتورم جمهوری وایمار یا آلمان امروزی در سال 1923، برابر با یک تریلیون مارک (واحد پول آن کشور) بود.

در ادامه نگاه دقیق‌تری به شاخص قیمت مصرف‌کننده خواهیم داشت:

شاخص قیمت مصرف‌کننده یا CPI چیست؟

سبد انتخابی از کالاها یا خدمات که بالاتر به آن اشاره شد، برای مصرف‌کنندگان نهایی (افراد و خانوارهای یک جامعه) قیمت مشخصی دارد.

شاخص قیمت مصرف‌کننده، قیمت این سبد در دوره جاری را نسبت به قیمت آن در یک دوره مشخص که به آن سال پایه گفته می‌شود، اندازه‌گیری می‌کند.

اقلام مختلف این سبد در گروه‌های متفاوتی مثل خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها، حمل‌ونقل، سوخت و … قرار می‌گیرند. در این سبد به گروه‌های گوناگون، وزن متفاوتی داده می‌شود تا شاخص مصرف‌کننده کارآمدتری به دست آید.

برای مثال تغییر قیمت یک کالای ضروری و حیاتی، در مقایسه با یک کالا که از اهمیت پایین‌تری برخوردار است، تاثیر بیشتری در محاسبه نرخ تورم دارد .

نکته مهم دیگر درباره نحوه محاسبه تورم در ایران این است که شاخص قیمت مصرف‌کننده به دو بخش تقسیم می‌شود:

الف) شاخص بهای كالاها و خدمات مصرفی خانوارها در نقاط شهری

ب) شاخص بهای كالاها و خدمات مصرفی خانوارها در نقاط روستایی

در نتیجه، قیمت کالاها و خدمات مصرفی خانوارها در نقاط شهری و روستایی به طور جداگانه موردنظر قرار می‌گیرد . در کنار این موضوع، سبد کالاها و خدماتی که در شاخص قیمت مصرف‌کننده مورداستفاده قرار می‌گیرد هم در گروه‌بندی‌های مختلف مشخص می‌شود. هر گروه هم وزن مشخصی دارند.

اما چرا در یک اقتصاد تورم ایجاد می‌شود؟

علت بروز تورم در اقتصاد چیست؟

تورم وقتی ایجاد می‌شود که در سطح تقاضای فعلی، به دلایلی عرضه کاهش یابد.

عوامل زیادی می‌توانند در این اتفاق نقش داشته باشند. به‌طورکلی، سه دلیل عمده برای این روند می‌توان ذکر کرد، اولین مورد به تقاضا برمی‌گردد. معمولا سطح تولیدات کالاها در کوتاه‌مدت ثابت است و تغییرات چندانی ندارد.

اگر به هر دلیلی تقاضا در یک کشور برای کالاها یا خدماتی بالا رود، باعث افزایش قیمت آن کالاها یا خدمات خواهد بود. در صورتی که این افزایش قیمت برای بخش گسترده‌ای از کالا رخ دهد، ناچارا باید منتظر افزایش تورم در سطح اقتصاد کلان یک کشور بود.

برای مثال در بحران شیوع کرونا در زنجیره‌های عرضه اختلال پیش آمد و به همین دلیل، قیمت بسیاری از کالاها و خدمات افزایش یافت.

البته در بسیاری از موارد تقاضا هم کاهش چشمگیری را تجربه کرد اما پس از مدتی که تقاضا شروع به حرکت برای رسیدن به سطح پیشین خود کرد، مشکلات زنجیره عرضه همچنان وجود داشتند و نمی‌توانستند تقاضای شدید موجود را پاسخگو باشند. نتیجه چنین اتفاقی، تورم چشمگیر در کشورهای مختلف جهان بود که تا این لحظه همچنان ادامه دارد.

دلیل دیگر تورم از سمت تقاضا نشأت می‌گیرد. اگر عرضه پول (نقدینگی) در اقتصاد افزایش یابد و به همان نسبت رشدی در کالاها و خدمات تولیدی اقتصاد (رشد اقتصادی) رخ ندهد، این حجم پول در دست مردم باعث افزایش تقاضای آن‌ها می‌شود؛ در حالی که عرضه نمی‌تواند آن را پاسخگو باشد.

چنین مسئله‌ای هم باعث افزایش سطح عمومی قیمت‌ها می‌شود تا تعادل جدیدی در بازار ایجاد شود. بنابراین تورم در اقتصاد رخ می‌دهد .

سومین دلیلی که می‌تواند نقش بسیار زیادی در تورم یک کشور داشته باشد، سابقه تورم در آن کشور است. زمانی که تورم در یک کشور به یک موضوع ساختاری تبدیل می‌شود، یعنی رفته‌رفته در ساختار و پایه اقتصاد وارد می‌شود، احتمال اینکه با گذشت زمان تورم همچنان پابرجا بماند یا بالاتر برود بسیار زیاد است.

برای مثال تورم بلندمدت در ایران همواره بالای 20 درصد است که این رقم برای کشوری با این شرایط، رقم قابل‌توجه و بالایی است.

دلایل اصلی تورم در ایران چیست؟

البته که پاسخ جامع به این سوال نیاز به صرف زمان طولانی‌تر و بررسی بیشتری دارد تا زوایای مختلف آن موردنظر قرار گیرد.

اما به طور خلاصه می‌توان گفت که به عقیده اقتصاددانان، تورم مزمن و طولانی‌مدت ایران ریشه در دو عامل دارد :

ارائه توضیح مناسب برای هر یک از این عوامل به ساعت‌ها زمان نیاز دارد، اما باز هم به طور مختصر می‌توان اینگونه گفت که کسری بودجه به این معناست که دولت بیش از درآمدش خرج می‌کند که خود دلایل مختلفی دارد.

بی‌انضباطی در خلق نقدینگی توسط سیستم بانکی کشور هم به دلایل ساختاری، عدم پیروی از استانداردهای پذیرفته‌شده جهانی و دیگر مسائل برمی‌گردد .

کسری بودجه مزمن و مداوم دولت در ایران یکی از مهم‌ترین عوامل تورم است.

نرخ تورم چگونه محاسبه می‌شود؟

گاهی اوقات، تورمی که در یک کشور اعلام می‌شود برای افراد زیادی قابل‌قبول نیست. درواقع به دید شک و تردید با آن مواجهه می‌کنند و معتقدند این آمار تحت تاثیر عوامل مختلفی قرار گرفته است. این در حالی است که مسئولان مرکز آمار می‌توانند اعداد و ارقامی که به‌عنوان تورم بیان شده است را تایید کنند.

برای محاسبه تورم ابتدا یک سال را به‌عنوان سال مبنا قرار می‌دهند تا تغییر قیمت‌ها را با توجه اتفاق‌ها و تغییرهایی که در آن سال رخ‌داده است، بسنجند. پس از تعیین سال مبنا یا همان سال پایه، قدم اول این است که سبدی از کالاهای منتخب تعیین شده و وزنی به هر یک از این کالاها اختصاص داده شود.

این وزن بر اساس اهمیت آن کالا یا خدمات تعیین شده است. برای دانستن این که تورم چگونه محاسبه می‌شود، لازم است که ابتدا با نحوه محاسبه تورم سالانه و نحوه محاسبه تورم نقطه‌به‌نقطه به‌عنوان دو متغیر اصلی برای سنجش تورم بیشتر آشنا شویم :

نحوه محاسبه نرخ تورم سالانه

نرخ تورم سالانه، یک سال (12 ماه) منتهی به ماه جاری را موردنظر قرار می‌دهد.

برای محاسبه تورم سالانه، درصد تغییر متوسط شاخص CPI نسبت به دوره مشابه قبل محاسبه می‌شود. در این محاسبه وقتی ماه موردنظر ما اسفند باشد، نرخ تورم سالانه در واقع نرخ تورم سال موردنظر ما را نشان می‌دهد.

به‌عنوان‌مثال اگر ماه بهمن سال 1400 را در نظر بگیریم، تورم سالانه از بهمن 1399 تا ماه جاری محاسبه می‌شود اما تورم سالانه اسفند ماه 1400، همان نرخ تورم سال 1400 است .

نحوه محاسبه نرخ تورم نقطه‌به‌نقطه

تورم نقطه‌به‌نقطه همانطور که از اسمش مشخص است، درصد تغییرات شاخص CPI بین دو نقطه را محاسبه می‌کند.

در واقع تورم نقطه‌به‌نقطه درصد تغییرات شاخص CPI در یک مقطع زمانی نسبت به یک مقطع دیگر را اندازه‌گیری می‌کند. مثلاً اگر بخواهیم نرخ تورم نقطه‌به‌نقطه در مردادماه دو سال 1399 و 1400 را محاسبه کنیم، نسبت تغییرات شاخص در این دو ماه را به دست می‌آوریم .

نکته مهم در محاسبه تورم نقطه‌به‌نقطه این است که هرگونه تغییر در بازه بین دو نقطه موردنظر را در نظر نمی‌گیریم و از آن صرف‌نظر می‌کنیم.

نحوه محاسبه تورم یک سال نسبت به سال پایه

برای محاسبه تورم یک سال مشخص نسبت به سال پایه، تنها کافی است که شاخص CPI سال پایه را از سال موردنظر کم کنیم و نتیجه را بر شاخص سال پایه تقسیم کنیم.

در واقع از این طریق می‌توانیم بفهمیم که از یک سال پایه تا سال موردنظرمان، مجموعاً چقدر تورم داشته‌ایم .

محاسبه نرخ تورم ماهانه

منظور از نرخ تورم ماهانه، درصد تغییر عدد شاخص قیمت نسبت به ماه قبل است. به‌عنوان‌مثال، منظور از تورم ماهانه مهر 1400، درصد تغییرات شاخص قیمت در مهر 1400 نسبت به شهریور 1400 است.

فرمول نرخ تورم

فرمول نرخ تورم که با آن می‌توان نرخ تورم یک دوره مشخص را نسبت به دوره یا سال پایه محاسبه کرد، به این صورت است :

در فرمول بالا، «( CPI (x+1» به معنای شاخص قیمت مصرف‌کننده در دوره یا سال جاری یا موردنظر و « CPI (x)» به منظور شاخص قیمت مصرف‌کننده در دوره یا سال پایه است.

در نتیجه، برای محاسبه تورم هر دوره موردنظر تنها کافی است که شاخص قیمت مصرف‌کننده دوره پایه را از شاخص دوره موردنظرمان کم کنیم و حاصل را بر شاخص دوره پایه تقسیم کنیم .

یک نمونه برای محاسبه فرمول نرخ تورم

در جدول زیر شاخص کل قیمت مصرف‌کننده برای خانوارهای شهری ایرانی در ماه‌های سال 1400 را می‌بینید که توسط مرکز آمار ایران منتشر شده است :

امروز شاخص CPI در آمریکا اعلام می‌شود؛بررسی شرایط بیت کوین و اتریوم

در فاصله ۲ روز تا آپدیت مرج اتریوم، قیمت بیت کوین و اکثر رمزارزهای بازار افزایشی است. این در حالی است که قیمت اتریوم در آستانه انتقال به اثبات سهام، عملکردی نامطمئن از خود بروز داده است که نشانه‌ای از تردید سرمایه‌گذاران اتر است. از طرف دیگر امروز داده‌های ماه به ماه شاخص قیمت مصرف کننده آمریکا (CPI) قرار است اعلام شود که می‌تواند نوساناتی در بازار ایجاد کند.

به نقل از کوین دسک، آپدیت مرج اتریوم در روز پنجشنبه این هفته انجام می‌شود و نگاه‌ اهالی دنیای کریپتو به اتر، دومین ارز دیجیتال بزرگ از نظر ارزش بازار، دوخته شده است. در این هفته بالاخره توسعه مورد انتظار اتریوم پس از بارها تعویق اتفاق می‌افتد و پروتکل بلاک چین آن از گواه اثبات کار به گواه اثبات سهام منتقل می‌شود. انتظار می‌رود این تغییر روز پنجشنبه بین ساعت ۰.۲:۳۸ و ۰۳:۵۲ به وقت جهانی (بین ۰۷:۰۸ و ۰۸:۲۲ صبح به وقت تهران) رخ دهد.

امروز ساعت ۱۷ به وقت تهران قرار است نرخ تورم ماه به ماه آمریکا (CPI) اعلام شود که از مهم‌ترین فاکتورهای تعیین نرخ بهره توسط فدرال رزرو است. انتظار می‌رود امروز شاهد کاهش این نرخ باشیم. کاهش نرخ CPI در ماه گذشته به عنوان کاتالیزور رشد قیمت بیت کوین عمل کرد اما به نظر می‌رسد رفتار قیمت اتر با انتظارات در مورد مرج مرتبط باشد. با وجود همبسته نبودن این کاتالیزورها، BTC و ETH در ۳۰ روز گذشته ضریب همبستگی ۰.۹ داشته‌اند.

اگر بازه زمانی را به ۱۰ روز کاهش دهیم همچنان این همبستگی بالا است (۰.۸۹). شایان ذکر است ضریب همبستگی زیر ۰.۳ نشان دهنده همبستگی پایین و ضریب همبستگی بالای ۰.۷ نشان دهنده همبستگی بالای دو متغیر است.

• قیمت بیت کوین (BTC) روز دوشنبه ۳٪ افزایش یافت و در طول روز به روند صعودی خود ادامه داد. حجم معاملات روزانه برای BTC در مقایسه با میانگین متحرک ۲۰ روزه حجم معاملات معمولی بود. در حال حاضر قیمت بیت کوین برابر ۲۲,۳۴۲ دلار است.

• قیمت اتر (ETH) در روز دوشنبه ۲.۸٪ کاهش یافت و حجم معاملات هم معمولی بود. قیمت در ساعت اولیه صبح افزایش داشت اما بعدا کاهش یافت. در حال حاضر قیمت اتر برابر ۱۷۱۱ دلار است.

شاخص‌های اقتصادی در چه وضعیتی قرار دارند؟

رشد اقتصادی بریتانیا کمتر از حد انتظار بود. تولید ناخالص داخلی جولای (تیر) این کشور ۲.۳٪ رشد داشت که کمتر از مقدار مورد انتظار آن یعنی ۲.۶٪ بود. ماه گذشته تولید ناخلص داخلی رشد ۱.۹٪ را ثبت کرده بود.

همان‌طور که گفته شد امروز اطلاعات تورم ایالات متحده اعلام می‌شود و توجه سرمایه گذاران به آن معطوف خواهد شد. تحلیلگران میزان ۸.۵٪ تورم قیمت‌ها را پیش‌بینی می‌کنند. نرخ تورم بدون درنظر گرفتن هزینه‌های غذا و انرژی ۵.۹٪ پیش‌بینی شده است. کمیته بازار آزاد فدرال (FOMC) داده‌های تورم را بررسی می‌کند تا تعیین کند که آیا سرعت افزایش نرخ بهره را بالا ببرد یا کاهش دهد.

سهام ایالات متحده: دیروز بازارهای سنتی سهام صعودی‌تر بودند. شاخص‌های میانگین صنعتی داوجونز (DJIA)، S&P 500 و شاخص‌های ترکیبی نزدک به‌ترتیب ۰.۷٪، ۱٪ و ۱.۲٪ افزایش یافتند.

کالاها: در بازارهای انرژی، گاز طبیعی ۴.۹٪ افزایش قیمت داشت، در حالی که نفت خام ۱.۴٪ افزایش یافت. مس، که اغلب به عنوان فشارسنج برای فعالیت‌های اقتصادی در نظر گرفته می‌شود، ۱.۲٪ رشد یافت.

شاخص دلار (DXY) که رابطه معکوس با قیمت بیت کوین دارد، ۰.۵۷٪ کاهش یافت و در حال حاضر در سطح ۱۰۸ قرار دارد. ضریب همبستگی آن نسبت به بیت کوین ۰.۹- است.

آخرین قیمت‌ها در بازار جهانی

• قیمت بیت کوین: ۲۲٬۴۱۰ دلار (رشد ۳.۲٪)
• قیمت اتریوم: ۱٬۷۲۵ دلار (کاهش ۲.۷٪)
• شاخص اس اند پی ۵۰۰: ۴٬۱۱۰.۴۱ (رشد ۱.۱٪)
• قیمت هر اونس تروا طلا: ۱٬۷۳۷ دلار (رشد ۱.۲٪)
• بازده خزانه‌داری ده ساله: ۳.۳۶٪ (رشد ۰.۰۴٪)

تحلیل تکنیکال بیت کوین

رفتار محتاطانه در بازار اتریوم قبل از مرج به وضوح قابل احساس است.

گرچه شاید فقط قبل از مرج اینطور باشد اما حجم معاملات اتر در روز دوشنبه بیشتر از بیت کوین بود. جفت ارز ETH/BTC با دو برابر حجم عادی خود معامله می‌شود.

حرکت اتریوم از گواه اثبات کار به پروتکل اثبات سهام با مصرف انرژی کارآمدتر، مهم‌ترین پیشرفت اخیر برای اتر است. علاوه بر کاهش مصرف انرژی، اثبات سهام تاثیر منفی بر عرضه ETH خواهد داشت.

انتظار می‌رود با کاهش عرضه ETH ارزش آن افزایش پیدا کند. افزایش ۴۰٪ قیمت اتریوم نسبت به بیت کوین ناشی از خوشبینی‌ها در مورد مرج اتریوم بود. در حالی که کاهش ۹.۲٪ از ۸ سپتامبر (۱۷ شهریور) نشان دهنده احتیاط سرمایه‌گذاران است.

نمودار زیر کاهش اخیر را به همراه کاهش شاخص قدرت نسبی (RSI) برای ETH/BTC از ۷۵.۷ به ۴۱.۴ در روزهای اخیر نشان می‌دهد. RSI یک شاخص تحلیل تکنیکال است که سطح تقاضا را در نوسان قیمت اندازه گیری می‌کند. مقادیر بالای ۷۰ نشان می‌دهد دارایی بیش از حد و مقادیر کمتر از ۳۰ نشان می‌دهد که دارایی کمتر از ارزش خود قیمت‌گذاری شده است. و ۴۱.۴ خنثی محسوب می‌شود.

RSI قیمت دلاری اتریوم عدد ۵۷ را نشان می‌دهد است که بالاتر از شاخص RSI مربوط به جفت ارز ETH/BTC است، اما زنگ هشدار خرید بیش از حد را نیز به صدا در نمی‌آورد.

مقدار فاندینگ ریت (Funding Rate) اتریوم منفی است که نشان دهنده احساسات نزولی است. فاندینگ ریت، پرداخت‌های بین خریداران و فروشندگان قراردادهای آتی است. هنگامی که مقدار آن مثبت است، خریداران (موقعیت لانگ) قراردادها به فروشندگان (موقعیت شورت) بدهکار می‌شوند. عدد منفی برای فاندینگ ریت نتیجه عکس خواهد داشت.

مقادیر فاندینگ ریت اتر در فاصله بین ۱ می (۱۱ اردیبهشت) و ۱۴ آگوست (۲۳ مرداد) در تمام روزها مثبت بود اما پس از آن از آن زمان تاکنون به جز ۵ روز، هر روز منفی بود. بر اساس داده‌های صرافی FTX، متوسط نرخ سالانه فاندینگ ریت در بازه‌های ۳۰ روزه اتر برابر ۱۲.۱۶٪ است. در حالی که این شاخص در بازه زمانی ۹۰ روزه ۵.۶۵٪ است. مقدار فاندینگ ریت کلی اتریوم ۱۳.۰۳٪ است.

سرمایه گذاران، به ویژه در بخش نهادی، به منظور تخصیص سرمایه بیشتر می‌توانند تا مرج صبر کنند. علاوه بر این، داده‌های آن چین افزایش اندکی در ETH ارسال شده به صرافی‌ها را نشان می‌دهد. افزایش واریز دارایی به صرافی‌ها معمولا پیش درآمدی برای افزایش فروش تلقی می‌شود.

نمودار قیمت جفت ارز BTC/ETH در تایم فریم روزانه منبع: تریدینگ‌ویو

تحلیل وضعیت آلت کوین‌ها

طبق گزارش تحقیقاتی بانک آمریکا، به‌روزرسانی بلاک چین اتریوم ممکن است منجر به پذیرش سازمانی بیشتر اتر شود. با این حال یکی از کارشناسان امنیت بلاکچین‌های لایه ۲ که نمی‌خواهد نامش فاش شود، می‌گوید امنیت شبکه جدید به اندازه بلاکچین قبلی نخواهد بود و امکان حمله اکسپلویت وجود دارد. به طور کلی حرف و حدیث‌هایی در مورد مرج شبکه از جمله هارد فورک‌ اتریوم وجود دارد که می‌توان احتیاط سرمایه‌گذاران و عدم رشد اخیر اتریوم را از چشم آن‌ها دید.

امتیاز دادن به خبر

با لایک کردن هر خبر شما می توانید کوین بیشتر جایزه بگیرید

مطالب مرتبط با این موضوع

سرمایه‌گذاران مشغول فروش یورو و پوند و خرید بیت کوین هستند

نرخ رشد تعداد خودپرداز‌های بیت کوین برای اولین بار در تاریخ منفی شد

نشانه‌هایی از فروش سنگین میان خریداران سال ۲۰۲۱ بیت کوین

تأثیر تداوم کاهش نقدینگی دلار برصعود بیت کوین در ماه اکتبر چیست؟

تحلیل کوتاه‌مدت قیمت بیت کوین

تحلیل خود را بنویسید

انتقال و امنیت اتریوم

من که فکر نمی‌کنم بعد از انتقال اتریوم که ۵ شنبه انجام میشه امنیتش از قبل کمتر بشه این که حرف میزنن و نمی‌خوان اسمشون فاش بشه یعنی دروغ میگن.

آموزش بورس (شاخص CPI)

آموزش بورس (شاخص CPI) در این آموزش مبحث CPI را خواهیم داشت تا از این طریق چگونگی سنجش و تاثیر سطح قیمت های مصرف کننده در اقتصاد را با هم مرور نمائیم.

شاخص CPI:

شاخص قیمت مصرف کننده یا Consumer Price Index معیاری برای اندازه گیری وضعیت سطح قیمت اجناس و خدمات مصرف کنندگان می باشد. از آنجا که این شاخص اقلام با نوسانات بالا از جمله انرژی و مواد غذایی را کاملا در بر می گیرد، نسبت به شاخص تورم مصرف کننده کارا و دقیق تر عمل می نماید.

این شاخص توسط مرکز آمار و ارقام BLS آمریکا مورد استفاده قرار گرفت و امروزه بسیاری از کشورها مانند ایران از طریق بانکهای مرکزی و دیگر موسسات این شاخص را بعنوان نماگر سطح قیمت های مصرف مدنظر دارند.

نحوه محاسبه:

هر ماه موسسات تحلیلی با استفاده از صدها آیتم مختلف که سبدی از اجناس و خدمات مختلف را در بر می گیرد، میانگین بهای پرداختی را برای یک ماه محاسبه می کنند. داده های مورد استفاده در شاخص قیمت مصرف کننده معمولا به 8 گروه غذا و نوشیدنی ها، مسکن، پوشاک، حمل و نقل، مراقبت پزشکی، تفریح، آموزش و ارتباط و نهایتا سایر خدمات تقسیم می شود.داده های به دست آمده از روش های مختلف، معمولا بر مبنایی از 100 شروع شده و اختلاف آن نسبت به دوره مورد نظر را می توان بعنوان تغییرات سطح قیمت ها اعلام کرد. برای مثال اگر نرخ شاخص برای یک ماه مشخص 126 باشد، به این معناست که مصرف کنندگان بایستی برای سبد اجناس و خدمات موردنظر 26% بیشتر از زمانی که شاخص قیمت 100 بوده بایستی بپردازند.

اهمیت شاخص CPI:

از آنجا که نرخ کلی تورم اجناس و خدمات سطح کشور از طریق شاخص Cpi قابل دسترسی می باشد، با استفاده از الگوهای متوالی آشنایی با شاخص CPI می توان نسبت به وضعیت نرخ فروش و بهای تمام شده در شرکت های تولیدی پیش بینی های لازم را انجام داد و این موضوع تاثیر زیادی بر سودآوری و صورت های مالی آنها خواهد داشت.
در واقع اثرات تورمی که از این طریق به دست می آید از لحاظ ارزش جایگزینی کالا و خدمات و نیز میزان فعالیت اقتصادی واحدها نماگر خوبی برای بالابردن کیفیت تحلیل ها خواهد بود.

برای مثال در رابطه با پیش بینی کلیت بازار و همچنین بسیاری از سهامی که از زوایای مختلف بررسی و سپس پیشنهاد خرید داده می شود، این شاخص نیز مورد استفاده قرار می گیرد

آموزش بورس را قدم به قدم و اصولی با ما یاد بگیرید
پکیج آموزشی تصویری بورس در سایت vzshop.ir

شاخص قیمت تولیدکننده چیست و چه تاثیری در فارکس دارد؟

انتظارات تورمی یکی از اجزای اساسی معاملات فارکس است. بانک‌های مرکزی از انتظارات تورمی برای تعیین سطح نرخ بهره در سراسر جهان استفاده می‌کنند. انتظارات تورمی انواع مختلفی دارد. تورم در سطح عمده فروشی را تورم قیمت تولیدکننده می‌گویند. رایج‌ترین شاخصی که برای ردیابی تورم قیمت تولیدکننده استفاده می‌شود، شاخص قیمت تولید‌کننده است.

شاخص قیمت تولیدکننده (PPI) چیست؟

شاخص بهای تولیدکننده (Producer Price Index) که اختصارا به آن PPI می‌گویند، بخش مهمی از داده‌های اقتصادی را تشکیل می‌دهد. همانطور که از نام آن پیدا است، این شاخص از دیدگاه تولیدکننده، یعنی سازنده کالا و خدمات محاسبه می‌شود. شاخص بهای تولیدکننده به ساده‌ترین معنا، میانگین قیمت‌های فروش کالاها و خدمات را در محل پایانی تولید اندازه‌گیری می‌کند. به عبارت دیگر، میانگین قیمت‌هایی است که تولیدکننده محصولات و خدمات خود را به خرده فروشان می‌فروشد و خرده فروشان آن را به بازارهای محلی می‌برند و در اختیار عموم قرار می‌دهند.

تفاوت PPI و CPI

درک تفاوت بین آنچه شاخص قیمت تولید‌کننده و شاخص قیمت مصرف کننده نشان می‌دهد، نکته‌ای کلیدی است. شاخص قیمت مصرف کننده (CPI) نشان دهنده هزینه‌ای است که کالاها و خدمات با آن در دسترس عموم قرار می‌گیرند. بنابراین، CPI معیار میانگین وزن شده در قیمت تمام شده کالاها محسوب می‌شود؛ در حالی که شاخص بهای تولیدکننده نشان دهنده میانگین وزنی قیمت فروش کالاهای ساخته شده است. CPI نشان دهنده چیزی است که مصرف کننده یا مشتری نهایی می‌پردازد و PPI نشان دهنده چیزی است که تولیدکننده برای کالاهای خود دریافت می‌کند.

زمانی که کالایی از محلی که در آن تولید شده ساخته و فروخته می‌شود، قبل از اینکه به دست مصرف کننده نهایی برسد، متحمل هزینه‌های خاصی می‌شود. این هزینه‌ها شامل هزینه‌های حمل‌ونقل، برخی مالیات‌های خاص کالا و خدمات، هزینه‌های ذخیره‌سازی و… است. بنابراین، قیمت تولیدکننده شکل ابتدایی‌تر یا خام‌تری از CPI است و یک همبستگی ذاتی بین هر دوی آنها وجود دارد. به همین دلیل، PPI یک ابزار سیگنالینگ پیشرفته برای ارزیابی CPI و اتخاذ تصمیمات اقتصادی آگاهانه توسط گروه‌های مختلف در نظر گرفته می‌شود.

چه کسی شاخص قیمت تولیدکننده را ارائه می‌دهد؟

معمولا دولت‌ها شاخص‌ بهای تولیدکننده را ارائه می‌دهند. به عنوان مثال، در ایالات متحده، اداره آمار کار (BLS) شاخص بهای تولیدکننده را محاسبه می‌کند. این گروه جزو وزارت کار است. اداره آمار کار از ۱۰۰۰۰ محصول جداگانه برای دستیابی به شاخص بهای تولیدکننده خود استفاده می‌کند. این داده‌ها شامل اطلاعات بخش‌هایی از جمله ساخت و ساز، کشاورزی، تولید، فناوری و معدن می‌شود.

فرمول محاسبه PPI

شاخص قیمت تولید کننده: (∑QoPo(Pi/Po)) / (∑QoPo) × 100

• Q_O: مقدار کالای ارسال شده در دوره پایه
• P_O: قیمت کالا در دوره پایه
• P_i: قیمت کالا در دوره فعلی

معادله بالا به وضوح نشان می‌دهد که اقلام کالا بر اساس اندازه و اهمیت‌شان وزن می‌شوند. قیمت پایه مربوط به ۱۰۰ است که سال پایه مربوط به ۱۹۸۲ است. PPI به صورت درصد افزایش یا کاهش نسبت به عدد منتشر شده قبلی، بیان می‌شود که ممکن است به صورت ماهانه، سه ماهه و سالانه باشد.

تورم و تاثیر آن بر اقتصاد

افزایش سطح عمومی قیمت برای یک اقتصاد خوب است اما فقط زمانی که این امر مهار شود. وقتی تقاضا برای کالاها و خدمات افزایش می‌یابد، کسب‌وکارها باید هزینه‌های سرمایه‌ای را افزایش داده و کارگران بیشتری را استخدام کنند تا بتوانند تولید خود را برای پاسخگویی به تقاضای بالاتر افزایش دهند. مشکل زمانی به وجود می‌آید که قیمت‌ها به شدت افزایش می‌یابد و در نتیجه قدرت خرید پول یک کشور کاهش پیدا می‌کند. به عنوان مثال در حال حاضر، یک فرد با ۱ دلار پول می‌تواند به میزانی کمتر از سال قبل خرید کند.

چرا شاخص قیمت تولیدکننده مهم است؟

قیمت‌های تولیدکننده به این دلیل مهم هستند که در ایجاد تورم یا کاهش تورم نقش دارند. تورم زمانی اتفاق می‌افتد که قیمت‌ها افزایش می‌یابد و کاهش تورم زمانی رخ می‌دهد که قیمت‌ها کاهش می‌یابد. بانک‌های مرکزی تورم و کاهش تورم را تماشا می‌کنند تا تعیین کنند که آیا نیاز به افزایش یا کاهش نرخ بهره دارند یا خیر. بانک‌های مرکزی منفرد تنها تورم را ارزیابی می‌کنند تا مشخص کنند که آیا نیاز به تغییر تورم دارند یا خیر.

تورم قیمت تولیدکننده ضروری است زیرا اغلب به قیمت‌های مصرف کننده سرایت می‌کند و هزینه‌های مصرف کننده نهایی را بالا می‌برد. به عنوان مثال، اگر قیمت نفت خام افزایش یابد، قیمت بنزین را تحت تأثیر قرار می‌دهد. اگر قیمت بنزین افزایش یابد، برای مصرف کنندگانی که باید با ماشین خود به محل کار بروند، هزینه بیشتری ایجاد می‌شود.

یک بانک مرکزی نگران اثر سرریزی خواهد بود. وقتی تورم قیمت تولیدکننده به قیمت مصرف کننده سرازیر می‌شود، تورم می‌تواند با نرخی افزایش یابد که سریعتر از توان مصرف کنندگان است. در حالی که مقداری تورم خوب است، وقتی تورم خیلی سریع افزایش می‌یابد، می‌تواند رشد آینده را کاهش دهد.

به عنوان مثال، اگر مصرف کنندگان بیشتر درآمد خود را برای گاز مصرف کنند، درآمد کمتری برای خرج کردن و خرید محصولات دلخواهشان خواهند داشت. در بخش تولید، اگر یک صنعت پول بیشتری را برای حمل و نقل خرج کند، پول کمتری برای سرمایه‌گذاری در کسب و کار خود خواهد داشت.

در حالی که قیمت‌ها نیاز به افزایش دارند، یک نرخ بهینه به اقتصاد اجازه می‌دهد بدون کاهش رشد، توسعه یابد. فدرال رزرو، بانک مرکزی ایالات متحده، معتقد است که رشد بهینه سالانه ۲ درصد است. زمانی که تورم مصرف کننده در سطحی بالاتر از ۲ درصد در سال افزایش یابد، فدرال رزرو افزایش نرخ بهره کوتاه مدت را در نظر خواهد گرفت.

نکته درباره قیمت تولیدکننده و مصرف کننده

اگر قیمت‌های تولیدکننده کاهش پیدا کند، در نهایت بر قیمت‌های مصرف‌کننده تأثیر خواهند گذاشت. اگر قیمت‌ها خیلی سریع کاهش یابد، یک بانک مرکزی برای جلوگیری از کاهش تورم باید کاهش نرخ بهره را در نظر بگیرد. اگر قیمت‌های تولیدکننده کاهش یابد، کاهش قیمت‌های مصرف‌کننده توانایی شرکت برای سودآوری را از بین می‌برد و توانایی آن را برای استخدام کارمندان جدید کاهش می‌دهد.

چگونه می‌توان از شاخص قیمت تولیدکننده برای تجزیه و تحلیل استفاده کرد؟

محدوده PPI به گونه‌ای است که برای همه کسب و کارها کاربرد دارد. با محدود شدن به این شاخص، می‌توان هر صنعتی را تجزیه و تحلیل کرد. به طور کلی سه طبقه‌بندی رایج وجود دارد:

• طبقه‌بندی صنعت: در اینجا گروه‌بندی کالاها بر اساس بخش صنعتی که آنها را نمایندگی می‌کنند انجام می‌شود. PPI حدود ۵۳۵ شاخص با بیش از چهار هزار خط محصول خاص و زیرشاخص‌های دسته‌بندی محصول را منتشر می‌کند.
• طبقه‌بندی کالا: در اینجا گروه‌بندی اقلام بر اساس تشابه کالاها از منظر ساخت و خدمات آنها انجام می‌شود.
• میانگین تقاضای مبتنی بر کالا (FD-ID): در این مورد، کالاها بر اساس گروه مصرف کننده طبقه‌بندی می‌شوند و یکی از پرکاربردترین آمارهای PPI هستند.

با توجه به تنوع آمارها، بخش‌های مختلف اقتصادی می‌توانند شاخص بهای تولیدکننده را برای اهداف خود جدا کرده و از آن استفاده کنند.

شاخص بهای تولیدکننده یک شاخص پرکاربرد برای پیش‌بینی شاخص قیمت مصرف کننده است. تولیدکنندگان و صنعت‌گران همچنین از این شاخص برای تعدیل قیمت کالاها و خدماتی که به تولیدکنندگان دیگر عرضه می‌کنند، استفاده می‌کنند تا از قیمت‌گذاری ثابت یا تغییرات ناعادلانه قیمت در طول مدت قرارداد تجاری خود که معمولا به دوره‌های بسیار طولانی تمایل دارد، اجتناب کنند.

بعد از انتشار گزارش PPI چه اتفاقی برای جفت ارزهای فارکس می‌افتد؟

نکته کلیدی شاخص قیمت تولیدکننده این است که آیا با انتظارات مطابقت دارد یا خیر. اگر شاخص بهای تولیدکننده بزرگتر از حد انتظار باشد، می‌تواند نرخ بهره را بالاتر برده و ارزش ارز را افزایش دهد. به عنوان مثال، اگر PPI اروپا قوی‌تر از حد انتظار باشد، نتیجه می‌تواند یورو قوی‌تر باشد.

از طرف دیگر، اگر شاخص بهای تولیدکننده ضعیف‌تر از حد انتظار باشد، می‌تواند باعث کاهش نرخ ارز شود. به عنوان مثال، اگر PPI ایالات متحده شکننده‌تر از حد انتظار باشد، دلار ممکن است کاهش یابد. اجازه دهید در ادامه با یک مثال این موضوع را برایتان روشن کنیم.

تأثیر انتشار اخبار PPI بر بازار فارکس

پس از درک تعریف و اهمیت شاخص بهای تولیدکننده در یک اقتصاد، به اهمیت آن در نمودارهای قیمت خواهیم پرداخت. ما برای اهداف تجزیه و تحلیل خود، از داده‌های تولیدکنندگان بزرگ ژاپنی کمک گرفته‌ایم. اگرچه PPI یک شاخص کلیدی برای بخش تولید اقتصاد است، اما معامله‌گران ارز آن را مهم‌ترین شاخص کل اقتصاد نمی‌دانند.

داده‌های شاخص قیمت تولیدکننده توسط بانک مرکزی ژاپن منتشر شده است که تغییر قیمت فروش کالاهای خریداری شده توسط شرکت‌های ژاپنی را اندازه‌گیری آشنایی با شاخص CPI می‌کند. PPI بالاتر از حد انتظار برای ارز مثبت تلقی می‌شود و بالعکس. همانطور که گفتیم، داده‌های این شاخص به صورت ماهانه، سه ماهه و سالانه منتشر می‌شود، اما بیشترین اهمیت به داده‌های سال به سال داده می‌شود. تصویر بالا آخرین داده‌های مربوط به شاخص بهای تولیدکننده ژاپن را نشان می‌دهد که در ماه مارس منتشر شده است.

همانطور که می‌بینیم، تنوع زیادی در داده‌ها وجود دارد. این بدان معنا است که بسیاری از عوامل دیگر بر صنعت تولید تأثیر می‌گذارند که اندازه‌گیری آن برای اقتصاددانان دشوار است.

یک نمونه واقعی از جفت ارز EUR/JPY

نمودار بالا مربوط به جفت ارز EUR/JPY است و از آنجایی که ین ژاپن در سمت راست قرار دارد، روند نزولی بازار نشان دهنده قدرت ین ژاپن است. دلیل این روند نزولی قبل از انتشار اخبار، انتظار صعودی بازیگران بازار از داده‌های شاخص قیمت تولیدکننده است. معامله‌گران پیش‌بینی کرده‌اند که شاخص بهای تولیدکننده حدود ۱ درصد است که ۰.۵ درصد کمتر از قرائت قبلی است. از آنجایی که پایین‌تر است، باید انتظار ضعف در ین ژاپن را داشته باشیم، اما به نظر می‌رسد ۱٪ رقم PPI خوبی برای اقتصاد ژاپن باشد، بنابراین روند نزولی است. باید به خاطر داشته باشیم که داده‌های PPI بالاتر برای بالا بردن ارز اجباری نیست، بلکه گاهی اوقات داده‌ها به تنهایی اهمیت دارند.

پس از اعلام اعداد PPI، قیمت به سختی از خط میانگین متحرک بالاتر می‌رود و تغییر چندانی در نوسانات ایجاد نمی‌شود. از آشنایی با شاخص CPI آنجایی که شاخص بهای تولیدکننده یک رویداد تاثیرگذار نیست، نوسانات همانگونه است که انتظار می‌رود. کاهش PPI برای ارز بد است، اما با وجود اینکه کاهش یافت، ین ژاپن ضعیف نشد.

بنابراین، نباید توجه ما فقط به اخبار معطوف شود، بلکه باید از تحلیل تکنیکال برای انجام معاملات‌مان استفاده کنیم. در این مثال، تنها در صورتی می‌توانیم در بازار به مدت طولانی برویم که علائم «معکوس» دریافت کنیم، اما چنین الگوهایی را مشاهده نمی‌کنیم. بنابراین، ما باید به دنبال الگوهای ادامه روند باشیم و به روند نزولی بپیوندیم.

یک نمونه واقعی از جفت ارز GBP/JPY

تصویر بالا نشان دهنده جفت ارز GBP/JPY است که ویژگی‌های مشابه EUR/JPY را نشان می‌دهد که در آن روند نزولی بسیار قوی‌تر از دومی است. از آنجایی که روند نزولی برجسته است، فقط یک PPI بسیار بدتر از قبل می‌تواند ارز را بالاتر ببرد. حتی اگر شاخص قیمت تولیدکننده بسیار پایین بود، روند صعودی دوام نمی‌آورد زیرا معیار مهمی برای سنجش اقتصاد نیست. پس از اعلام خبر، به سختی تاثیری روی جفت ارز به وجود آمده و نوسانات در همان محدوده است.

داده‌های PPI تقریبا همان چیزی بود که توسط معامله‌گران پیش‌بینی شده بود و می‌توان گفت که مطابق انتظارات بازار بود. این امر باعث شد تا ین ژاپن بیشتر تقویت شود و پس از اندکی تثبیت، روند نزولی ادامه پیدا کند. زمانی که بازار به زیر میانگین متحرک سقوط کرد، می‌توان معامله «کوتاه» را با توقف ضرر بالاتر از «شمع خبر» انجام داد.

یک نمونه واقعی از جفت ارز USD/JPY

این جفت ارز USD/JPY است، که در آن مشخصات نمودار کمی متفاوت از دو نمودار بالا است. در اینجا ما واقعا شاهد یک روند نزولی نیستیم، بلکه یک ماهیت متغیر را در بازار مشاهده می‌کنیم. از آنجایی که ما در نزدیکی منطقه مقاومت هستیم، هرگونه انتشار خبری مثبت باید به عنوان فرصتی برای «کوتاه کردن» در این جفت ارز مورد استفاده قرار گیرد. این راهی است که به ما کمک می‌کند تا اصول را با تحلیل تکنیکال ترکیب کنیم.

پس از انتشار این خبر، هیچ تغییری در نوسانات مشاهده نمی‌کنیم و «شمع خبری» فتیله‌ای در بالای صفحه باقی می‌گذارد. همانطور که در نمودار زیر می‌بینید، داده‌های شاخص قیمت تولیدکننده دوباره برای ین ژاپن مثبت است، آن هم در جایی که قیمت بلافاصله پس از شمع خبری سقوط می‌کند.

معامله‌گران چگونه می‌توانند از شاخص قیمت تولیدکننده در معاملات فارکس بهره ببرند؟

• معامله‌گران بر روی درصد تغییرات تمرکز می‌کنند. آنها بین سطح قیمت‌ها و میزان افزایش تمایز قائل می‌شوند. اگر نرخ افزایش، کاهش یابد اما مثبت باقی بماند، قیمت‌ها همچنان در حال افزایش خواهند بود.
• معامله‌گران فارکس می‌توانند از PPI به عنوان یک شاخص پیشرو برای پیش‌بینی تورم مصرف کننده که توسط شاخص قیمت مصرف کننده (CPI) اندازه‌گیری می‌شود، استفاده کنند.
• معامله‌گران به دلیل همبستگی مثبت بین تورم و نرخ بهره، در معاملات فارکس به PPI توجه می‌کنند، اما در نهایت، نگران این هستند که چگونه آشنایی با شاخص CPI نوسانات نرخ بهره بر جفت ارز تأثیر می‌گذارد.
• اگر شاخص بهای تولیدکننده در حال افزایش باشد ممکن است منجر به روند افزایشی نرخ بهره شود. وقتی نرخ بهره بالا می‌رود، پس انداز پول به دلیل بازدهی بالاتر برای سرمایه‌گذاران جذاب‌تر به نظر می‌رسد. بنابراین، مصرف کنندگان از خرج کردن پول صرف نظر می‌کنند زیرا به دنبال فرصتی برای بازده بیشتر هستند. این منجر به افزایش بالقوه نرخ‌ها و احتمالا یک ارز قوی‌تر می ‌شود.
• به عنوان مثال، نرخ‌های بهره بالا جریان‌های مالی خارجی را جذب می‌کند و معامله‌گران فارکس می‌دانند که چگونه از دنبال کردن بازدهی بالاتر بهره‌برداری کنند.
• معامله‌گران هوشمند می‌توانند تأثیر PPI را بر CPI و نرخ بهره پیش‌بینی کنند و به طور مناسب معامله کنند. در نتیجه، اثر سیگنالی که داده‌های شاخص قیمت تولیدکننده به بازار ارائه می‌دهد، ارزشمندترین جنبه آن خواهد بود.

مطلب حاضر را به موضوع شاخص قیمت تولیدکننده اختصاص دادیم و گفتیم که این شاخص چگونه می‌تواند بر بازار فارکس تاثیر بگذارد. همچنین با ذکر مثال‌های واقعی به تفسیر موضوع پرداختیم و در انتها یکسری نکات را برای استفاده معامله‌گران بیان کردیم. همانطور که توضیح دادیم، شاخص بهای تولیدکننده به دلیل اثر سیگنالی که بر پیش‌بینی تورم آینده می‌گذارد، یک بخش مهم از داده‌های اقتصادی را تشکیل می‌دهد.

بنابراین توصیه می‌کنیم که معامله‌گران این شاخص را مد نظر قرار دهند و با نظارت بر آن، تصمیمات آگاهانه‌تری بگیرند و معاملات موفقی را برای خود رقم بزنند.